Η Ελλάδα στους χαμένους της ουκρανικής κρίσης

H άνοδος των τιμών της ενέργειας και ειδικότερα του φυσικού αερίου τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και υπονομεύει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών στην Ελλάδα και σ’ άλλες χώρες της ΕΕ.

Όλοι συμφωνούν πως ενδεχόμενη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα κάνει τα πράγματα χειρότερα καθώς η Δύση απειλεί με αντίποινα που θα έχουν αντίκτυπο στη ροή ρωσικού πετρελαίου προς τη Δυτική Ευρώπη. Κοινώς, οι τιμές θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο. Η έκταση των κυρώσεων δεν είναι εύκολο να προσδιορισθεί. Όμως, οι αναφερθείσες επαφές των Ευρωπαίων και των Αμερικανών με το Κατάρ, το Αζερμπαϊτζάν και ασιατικές χώρες για προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη, σε περίπτωση διακοπής ή μείωσης των ποσοτήτων που η τελευταία εισάγει από τη Ρωσία, μιλάνε από μόνες τους.

Η Ελλάδα εισάγει το 65% περίπου των ενεργειακών αναγκών της από το εξωτερικό και είναι εξ ορισμού πολύ ευάλωτη. Αν λοιπόν δεν υπάρξει σημαντική αποκλιμάκωση της κρίσης Ρωσίας-Ουκρανίας, που θα ευνοούσε τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, το οικονομικό κόστος δεν θα είναι αμελητέο.

Όμως, η Ελλάδα θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο κλαμπ των χαμένων, όποια κι αν είναι η έκβαση της σημερινής κρίσης. Δηλαδή είτε υπάρξει σύρραξη Ρωσίας-Ουκρανίας, είτε διατηρηθεί η ένταση, είτε η κρίση τελειώσει, που θα ήταν το ευκταίο. Ο λόγος είναι γεωπολιτικός. Η κρίση στην Ουκρανία επιβεβαίωσε εκείνους που πίστευαν ότι η Ρωσία παραμένει εν δυνάμει απειλή για τα συμφέροντα της Δύσης στην ευρύτερη περιοχή παρά την αποδυνάμωσή της. Η Κίνα μπορεί να είναι ο κύριος αντίπαλος της Δύσης στη νέα εποχή, όμως η Ρωσία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και δεν μπορεί να αγνοηθεί. Αυτό συνεπάγεται την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας καθώς μπορεί να «μπλοκάρει» τη Ρωσία αλλά και το Ιράν, λόγω γεωγραφίας. Θυμίζουμε ότι η Τουρκία απέφυγε να συμμετάσχει στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά έγινε κατόπιν μέλος της νατοϊκής συμμαχίας εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Η κατάρρευση της τελευταίας το 1991-1992 αφαίρεσε τον πυλώνα της εθνικής στρατηγικής της Τουρκίας και σε συνδυασμό με την απροθυμία της ΕΕ να την κάνει μέλος της, διεύρυνε το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών.

Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας υπό τον Ερντογάν  από τις αρχές του 21ου αιώνα έδωσαν θέση στην Τουρκία στο τραπέζι του G20 μαζί με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Όμως, το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016 οδήγησε σε νέα κρίση. Στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό με την Κίνα να αποτελεί τον βασικό γεωπολιτικό αντίπαλο της Δύσης και ειδικότερα των ΗΠΑ και τη Ρωσία να υποβαθμίζεται, η χρησιμότητα της Τουρκίας δεν ήταν ίδια όπως  προηγουμένως. Επιπλέον, η άρνηση της γείτονος να παίξει τον ρόλο του μικρού (junior) συμμάχου των ΗΠΑ και η συμφωνία της με τη Ρωσία για τους πυραύλους S-400 υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των Δυτικών στην Τουρκία.

Είναι λοιπόν επόμενο γεγονότα όπως η κρίση στην Ουκρανία να αναβαθμίζουν τη Ρωσία στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα και να ανεβάζουν ταυτόχρονα τις μετοχές της Τουρκίας στα μάτια των Δυτικών. Υπό αυτή την έννοια, η Ελλάδα ανήκει στους χαμένους της υπόθεσης, όποια κι αν είναι η έκβαση της ουκρανικής κρίσης.