Συνεχίζουμε να σκάβουμε τον λάκκο μας

Μία σύγκριση, χίλιες λέξεις. Η Ελλάδα μπήκε σε μνημόνιο τον Μάιο του 2010, με το δημόσιο χρέος στα 301,1 δισ. ευρώ ή 127% του ΑΕΠ την προηγούμενη χρονιά, το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης στα 36 δισ. ή 15,2% του ΑΕΠ και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στα 237,5 δισ. ευρώ.  Η ανεργία ήταν στο 10% περίπου το 2009 και στο 12,7% το 2010. 

Αν οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι σωστές για το 2021, το δημόσιο χρέος ανήλθε στα 358,9 δισ. ευρώ ή 203% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε κοντά στα 17,5 δισ. ή 10% του ΑΕΠ και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε 176,9 δισ. Το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 15,3% πέρυσι έναντι 16,3% το 2020.      

Κοινώς, παρά το «κούρεμα» του δημόσιου χρέους με το PSI το 2012 και τις υπόλοιπες κινήσεις ελάφρυνσης του χρέους που έγιναν την προηγούμενη 10ετία με βασική τη συμφωνία στο Εurogroup τον Ιούνιο του 2018, η Ελλάδα είναι πιο υπερχρεωμένη σήμερα σε σχέση με την περίοδο 2009-2010. Ακόμη, το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα λόγω κυρίως της πανδημίας. Τέλος, η αξία του συνόλου των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στη χώρα (ΑΕΠ) ήταν χαμηλότερη το 2021 σε σχέση με αυτό πριν από την πανδημία -στα 183,3 δισ. το 2019- και τη διετία 2009-2010.    

Αν λοιπόν η χώρα δεν έχει τιμωρηθεί από τις αγορές, αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις χαμηλές τοκοχρεολυτικές δόσεις που έχουν συμφωνηθεί μέχρι το 2032 και είναι απόρροια των παλαιότερων συμφωνιών και στην έκτακτη στήριξη από την ΕΚΤ. Υπό αυτές τις συνθήκες, η όποια δημοσιονομική στήριξη θα έπρεπε να είναι επιλεκτική. Δεν ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και φαίνεται πως θα συνεχίσει να μην είναι.     

Πόσο σώφρον είναι να μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 13%, να επιδοτείται η αγορά ψυγείων και κλιματιστικών που κατασκευάζονται στο εξωτερικό με επίκληση την πράσινη μετάβαση, να χαρίζονται επιχορηγήσεις και να δίνονται συνεχώς παρατάσεις σε άτομα και επιχειρήσεις που δεν δείχνουν διάθεση να μπουν σε ρυθμίσεις; Ή ακόμη να ανακοινώνεται νέα αύξηση του κατώτατου μισθού επειδή αυξήθηκε το ΑΕΠ το 2021, αν και υπολείπεται ακόμη του 2019;

Για μια χώρα με χαμηλό δημόσιο χρέος και ανταγωνιστική οικονομία, η απάντηση στην ερώτηση θα μπορούσε να είναι καταφατική. Όμως, η Ελλάδα δεν είναι μια τέτοια χώρα. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε να είναι επιλεκτική στη δημοσιονομική στήριξη που παρέχει, για να μην ξαναβρεθεί στο χείλος του γκρεμού.  

Αν η κυβέρνηση είχε τον δημοσιονομικό χώρο και μπορούσε, θα έπρεπε να ενισχύσει πρώτα το εισόδημα των μισθωτών και συνταξιούχων, καταργώντας την εισφορά αλληλεγγύης για όλους και κατόπιν να πάει σε άλλες μειώσεις φόρων όπως ο ΕΝΦΙΑ. Δεν μπορεί το εισόδημα από εργασία να τυγχάνει τέτοιας άδικης και άνισης μεταχείρισης όπως επεσήμανε και η επιτροπή Πισσαρίδη. Ιδίως όταν πολλοί άλλοι φοροδιαφεύγουν συστηματικά. 

Όμως, η μείωση του ΕΝΦΙΑ δείχνει να είναι προτεραιότητα για την κυβέρνηση, παρότι η όποια θετική επίπτωση στην αγορά ακινήτων εκτιμάται πως θα είναι πολύ μικρή. Ακόμη, η επιδότηση των ηλεκτρικών συσκευών που ευνοεί τη βιομηχανική παραγωγή άλλων χωρών και επιβαρύνει το εξωτερικό ισοζύγιο της Ελλάδας. Στο 11μηνο του 2021, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε σε 8,9 δισ. ευρώ έναντι 10,3 δισ. το ίδιο διάστημα το 2020. Τέλος, η διαφαινόμενη αύξηση του κατώτερου μισθού λόγω σύνδεσής του με την πορεία του ΑΕΠ ενισχύει μεν το εισόδημα των χαμηλόμισθων και υποκρύπτει πολιτικές σκοπιμότητες. Όμως, δεν απαντά στο ερώτημα των επιπτώσεων που θα έχει στην απασχόληση.

Με τις εκλογές μπροστά μας, αυτά τα μέτρα και οι κινήσεις της κυβέρνησης έχουν πολιτική λογική. Όμως, δεν είμαστε καθόλου σίγουροι αν κάποια τουλάχιστον από αυτά έχουν οικονομική λογική, σε μια χώρα που έχει υψηλότερο δημόσιο χρέος και χαμηλότερο ΑΕΠ σε σύγκριση με το 2010, που μπήκε σε μνημόνιο.