Κι αν το Χρηματιστήριο έχει δίκιο για την οικονομία;

Το Χρηματιστήριο Αθηνών καταγράφει μια από τις χειρότερες επιδόσεις ανάμεσα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, ο δείκτης MSCI Greece καταγράφει αρνητική ετησιοποιημένη απόδοση της τάξης του 11,77% από τις 29 Δεκεμβρίου του 2000 μέχρι το τέλος του περασμένου Αυγούστου έναντι ανόδου 9,4% του δείκτη αναδυομένων αγορών της MSCI και 6,67% του δείκτη ACWI. Ο τελευταίος αποτελείται από μετοχές 23 ανεπτυγμένων και 27 αναδυόμενων αγορών. Ακόμη χειρότερες είναι οι επιδόσεις του την τελευταία 10ετία, που η ελληνική οικονομία βίωσε τη μεγάλη κρίση. Ο δείκτης MSCI Greece  υποχωρεί 15,6% σε ετησιοποιημένη βάση έναντι ανόδου 4,85% των αναδυόμενων αγορών και 11,27% του χρηματιστηριακού δείκτη ACWI της MSCI. 

Με άλλα λόγια, διαφαίνεται μια σχέση των επιδόσεων του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της ελληνικής οικονομίας σε μεγάλα χρονικά διαστήματα παρά κάποιες επιμέρους αποκλίσεις σε μικρότερα. 

Ως γνωστόν, τα χρηματιστήρια λειτουργούν ως προεξοφλητικοί μηχανισμοί των μελλοντικών κερδών των εισηγμένων επιχειρήσεων. Όμως, τα επιχειρηματικά κέρδη  είναι συνάρτηση σε μεγάλο βαθμό της οικονομικής δραστηριότητας. Επομένως, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι το Χρηματιστήριο υποαποδίδει έναντι των άλλων κεφαλαιαγορών, σε μια χρονιά που το ελληνικό ΑΕΠ αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό από 6% έως 8% και να συνεχίσει ανοδικά το 2022 και τα επόμενα χρόνια.

Προφανώς, δεν μπορεί να έχουν δίκιο τόσο οι συμμετέχοντες στο Χρηματιστήριο όσο και οι αισιόδοξοι αναλυτές των ξένων οίκων. Η μία από τις δύο πλευρές κάνει λάθος. 

Οι αναμενόμενες μεγάλες κεφαλαιακές εισροές από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ έχουν πείσει τους περισσότερους ότι η ελληνική οικονομία θα βιώσει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Οι συμμετέχοντες στο ελληνικό χρηματιστήριο γνωρίζουν πολύ καλά το ανωτέρω επιχείρημα αλλά δεν φαίνεται να πείθονται.  Γιατί; είναι το ερώτημα.

Αν ήταν να σταχυολογήσουμε κάποιους λόγους μετά από συζητήσεις που είχαμε μαζί τους, θα καταλήγαμε στους κάτωθι. Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, εκτός από την ΕΚΤ, αναμένεται να αυξήσουν τα επιτόκια παρέμβασής τους το 2022 και να μειώσουν τις αγορές τίτλων. Ακόμη κι αν η ΕΚΤ δεν ενεργήσει, οι αγορές θα σπεύσουν να προεξοφλήσουν παρόμοια κίνηση, ανεβάζοντας συγκριτικά περισσότερο τις αποδόσεις των ομολόγων των πιο υπερχρεωμένων χωρών όπως η Ελλάδα. Η τελευταία δεν έχει μόνο το υψηλότερο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ με έστω σταθερό επιτόκιο για μερικά χρόνια. Έχει επίσης ιδιωτικό χρέος με κυμαινόμενο επιτόκιο.

Η άνοδος των επιτοκίων και των αποδόσεων των ομολόγων θα προκαλέσει προβληματισμό στους διεθνείς επενδυτές, που θα αξιολογήσουν με πιο αυστηρό τρόπο το ελληνικό ρίσκο. Επιπλέον, η Ελλάδα θα έχει διπλές εκλογές είτε το 2022 είτε το 2023. Η κυβέρνηση θα υπόκειται σε μεγαλύτερη φθορά όσο περνά ο χρόνος, παρότι η αντιπολίτευση δεν πείθει και είναι πιθανό να είναι πιο γαλοντόμα. Άλλωστε, η χώρα δεν φημίζεται για την προσήλωσή της στη δημοσιονομική πειθαρχία σε προεκλογικές χρονιές. Επομένως, υπάρχει πολιτικό ρίσκο.

Ακόμη, η αύξηση του πληθωρισμού μπορεί να μην είναι προσωρινή όπως θέλουν οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις. Ακόμη και αν αποδειχθεί προσωρινή, οι τιμές αρκετών αγαθών θα ανέβουν σε υψηλότερα επίπεδα, ροκανίζοντας το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Το τελευταίο σε συνδυασμό με την άρση των μέτρων στήριξης για την πανδημία θα αντισταθμίσουν σε κάποιο βαθμό την ώθηση στην οικονομία από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Τέλος, το ελληνικό Χρηματιστήριο δεν έχει εισηγμένες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας που να προσελκύουν το επενδυτικό ενδιαφέρον ενώ η κερδοφορία των τραπεζών συνοδεύεται από αρκετά ερωτήματα.  

Δεν γνωρίζουμε αν οι ανωτέρω ενστάσεις έχουν βάση. Το Χρηματιστήριο δεν δείχνει να πιστεύει το καλό σενάριο για την ελληνική οικονομία. Αν όμως έχει δίκιο, τότε έχουμε πρόβλημα.