Από την Καμπούλ με …«αγάπη»

Οι περισσότεροι ίσως δεν το πήραν καν χαμπάρι. Χθες, συμπληρώθηκαν 61 χρόνια από την επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να αναλαμβάνει  πρόεδρος και ένα τουρκοκύπριο αντιπρόεδρος. Επίσης, στις 14 Αυγούστου συμπληρώθηκαν 47 χρόνια από τον Αττίλα 2 που οδήγησε στη κατάληψη του 36% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία και την ντε φάκτο διχοτόμηση της Μεγαλονήσου μέχρι σήμερα.

Γιατί τα αναφέρουμε όλα αυτά; Γιατί μια ιστορική αναδρομή στο Κυπριακό από την εξέγερση της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων το 1954 έως τα αιματηρά γεγονότα του 1963 και την εισβολή των Τούρκων στη Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 μπορεί να χρησιμεύσει στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων.

Μια τέτοια θα είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών που αναμένεται να προκαλέσει η ανάληψη της ηγεσίας του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν. Αναφερόμαστε στις αναμενόμενες αυξημένες μεταναστευτικές ροές και την ενδεχόμενη ανάδειξη της Τουρκίας σε συνομιλητή των Ταλιμπάν, κάτι που η Άγκυρα θα επιχειρήσει να εξαργυρώσει από την Δύση με ισχυρά ανταλλάγματα, π.χ. χρηματικά και άλλα. Προς αυτή την κατεύθυνση δείχνουν αφενός η πρόθεση της γείτονος να διατηρήσει διπλωματική παρουσία στη Καμπούλ και αφετέρου  οι στενές σχέσεις της με το Πακιστάν που ήταν ανέκαθεν κοντά στους Ταλιμπάν και το Κατάρ που έχει ανοικτούς διαύλους μαζί τους.    

Τόσο η ιστορική διαδρομή στο Κυπριακό, όσο και σ’ άλλα γεγονότα που σημάδεψαν την ελληνική ιστορία μετά την επανάσταση του 1821 όπως ο αποτυχημένος πόλεμος του 1897, η Μικρασιατική Καταστροφή, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο 1ος και ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Ψυχρός Πόλεμος οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα. Η Ελλάδα θριάμβευσε ή τα πήγε πολύ καλά κάθε φορά που πληρούσε  δυο προϋποθέσεις. Πρώτον, η ίδια ήταν προετοιμασμένη όσο πιο καλά μπορούσε. Δεύτερον, είχε διαμορφώσει διεθνείς συμμαχίες. Όσες φορές δεν πληρούσε τις δυο προϋποθέσεις βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση όπως στον αποτυχημένο Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 και στη Μικρασιατική Καταστροφή.

Το ενθαρρυντικό είναι πως εδώ και κάμποσα χρόνια, η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι προσανατολισμένη στη δημιουργία διεθνών συμμαχιών. Από εκεί και πέρα είναι λογικό να προβληματίζει η προετοιμασία της ίδιας της χώρας για την αντιμετώπιση τέτοιων προκλήσεων όπως η εργαλειοποίηση προσφύγων και μεταναστών από την Άγκυρα. Το έκανε με επιτυχία στον Έβρο στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, όμως η κατάσταση στα θαλάσσια σύνορα είναι διαφορετική.

Η ανάληψη της ηγεσίας του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν δεν είναι καλό νέο για την Ελλάδα καθώς αναμένεται να ενισχύσει την διαπραγματευτική θέση της Τουρκίας απέναντι στη Δύση. Η Ελλάδα δεν έχει πολλές επιλογές. Η ισχυροποίηση της οικονομίας και της αποτρεπτικής δύναμης της χώρας είναι απαραίτητες όπως άλλωστε και η δημιουργία συμμαχιών με άλλες χώρες.

Αυτό καθίσταται πιο επιτακτικό καθώς η ψαλίδα από την Τουρκία έχει ανοίξει αντι να κλείσει την τελευταία δεκαετία και πλέον. Για να δώσουμε ένα μέτρο σύγκρισης, η αναλογία πληθυσμού είναι 1 προς 7 ή 8 σήμερα έναντι 1 προς 2,5-3 στην αρχή των γεγονότων στο Κυπριακό.