Η νομισματική τρέλα έχει το τίμημά της

Και ξαφνικά οι ανησυχίες για αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων επέστρεψαν, στέλνοντας τις τιμές των μετοχών και των ομολόγων σε χαμηλότερα επίπεδα το τελευταίο διήμερο. Στην Ελλάδα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου ξεπέρασε το 1% ενώ ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε 1,11%, με αποτέλεσμα να βρεθεί κάτω από τις 900 μονάδες.

Δεν είναι μυστικό ότι οι τιμές αρκετών μετάλλων, αγροτικών προϊόντων και ναύλων έχουν πάρει φωτιά εδώ και μήνες. Ο δείκτης εμπορευμάτων του Bloomberg έχει κάνει ράλι και βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2015. 

Πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο. Για να υποστηρίξουν την άποψή τους επικαλούνται τις πληθωριστικές προσδοκίες στην αγορά ομολόγων σε βάθος 10ετίας, που δεν ξεπερνούν το 2,5%. Άλλοι θεωρούν πως το μαζικό τύπωμα χρήματος από τη Fed, την Τράπεζα της Ιαπωνίας και άλλες επί πολλά χρόνια θα οδηγήσει τελικά σε πληθωρισμό στις τιμές καταναλωτή. 

Παρ’ όλα αυτά, η μεν Ιαπωνία χάνει συνεχώς τον στόχο για ετήσιο πληθωρισμό 2% επί δεκαετίες ενώ η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν έχουν βιώσει υψηλό πληθωρισμό επί χρόνια. Αντίθετα, αυτό που έχουμε δει είναι πληθωρισμός στις τιμές των ομολόγων, μετοχών κ.λπ. Οι τιμές των μετοχών είναι υψηλές σε σχέση με τα κέρδη και τα μερίσματα, οι τιμές των ομολόγων είναι υψηλές όπως και των ακινήτων σε σύγκριση με τα ενοίκια σε πολλές χώρες. Επίσης, οι τραπεζικές καταθέσεις προσφέρουν είτε μηδενική είτε πολύ μικρή απόδοση. 

Αναμφίβολα, η πορεία του πληθωρισμού είναι κλειδί για την πορεία των πραγματικών οικονομιών και των αγορών φέτος και τα επόμενα χρόνια. Είναι αλήθεια πως ο πληθωρισμός ήταν ιστορικά φαινόμενο του 20ού αιώνα και είναι άγνωστος στους ανθρώπους που μπήκαν στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά από το 2000 και μετά. Τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια θα έπρεπε να ευνοούν την εμφάνισή του. Όμως, αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη. Ίσως γιατί τα χαμηλά επιτόκια τροφοδοτούν την αύξηση του χρέους σε τέτοια επίπεδα, που γίνεται τροχοπέδη για την ανάπτυξη μαζί με τη γήρανση του πληθυσμού. Από την άλλη πλευρά, τα θετικά πραγματικά επιτόκια (ονομαστικά επιτόκια μείον πληθωρισμός) θα εκτροχίαζαν πολλούς κρατικούς και εταιρικούς προϋπολογισμούς. Επιπλέον, θα οδηγούσαν στη χρεοκοπία τις εταιρείες-ζόμπι που φυτοζωούν. 

Όμως, ο φόβος πως ο πληθωρισμός θα μπορούσε να σκαρφαλώσει σε υψηλά επίπεδα καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν μετά την πανδημία, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάσουν τα επιτόκια παρέμβασης,  δεν είναι τελείως αβάσιμος. Ιδίως, όσο η νομισματική χαλάρωση με τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια και οι μαζικές αγορές τίτλων (QE) συνεχίζονται. Η νομισματική τρέλα έχει το τίμημά της.