H χαμένη διετία της οικονομίας

Το κεντρικό θέμα συζήτησης των τριών τελευταίων μηνών αφορούσε το δίλημμα της καταπολέμησης της πανδημίας μέσω καθολικής καραντίνας που θα έπληττε την οικονομία ή μέσω μιας πιο ελαστικής πολιτικής (ανοσία του πλήθους) που θα διατηρούσε την οικονομία ανοικτή. Σήμερα γνωρίζουμε πως επρόκειτο για ψευτοδίλημμα. Η πανδημία θα πρέπει να καταπολεμηθεί με δραστικό τρόπο, για να μπορέσει η οικονομία να αναπνεύσει.

Μερικοί φέρνουν για παράδειγμα δυο βόρειες χώρες με αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, που ακολούθησαν τελείως αντίθετες πολιτικές σ’ αυτό το θέμα. Τη Δανία και τη Σουηδία. Η Δανία εφάρμοσε την αυστηρή πολιτική της καθολικής καραντίνας, σε αντίθεση με τη Σουηδία που εφάρμοσε μια πιο χαλαρή πολιτική για την αντιμετώπιση του ιού. Η πολιτική της Σουηδίας οδήγησε σε πολύ περισσότερα κρούσματα και νεκρούς ενώ έπληξε περισσότερο την κατανάλωση και αύξησε συγκριτικά την ανεργία σε σύγκριση με τη Δανία.

Η σύγκριση είναι υπέρ της Δανίας και δείχνει μαζί με άλλα παραδείγματα χωρών πως η Ελλάδα ακολούθησε την πλέον ενδεδειγμένη πολιτική στο θέμα της πανδημίας. Παρ' όλα αυτά το χτύπημα στην ελληνική οικονομία θα είναι βαρύ λόγω του μεγάλου ειδικού βάρους που έχουν κλάδοι όπως ο τουρισμός, η σίτιση και οι μεταφορές στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ).

Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις για το μέγεθος της ύφεσης κυμαίνονται μεταξύ 4,4% και 10% περίπου το 2020 ενώ οι προβλέψεις για την επόμενη χρονιά θέλουν να ανακάμπτει κατά τον ίδιο ή χαμηλότερο ρυθμό. Κοινός τόπος όλων των προβλέψεων είναι πως στο τέλος της διετίας 2020-2021, η ελληνική οικονομία θα βρίσκεται  σε χαμηλότερο επίπεδο απ’ ό,τι στα τέλη του 2019. Με άλλα λόγια, η περίοδος 2020-2021 θα είναι μια χαμένη διετία, λόγω του εξωτερικού σοκ της πανδημίας. Επιπλέον, το 2022 είναι η χρονιά πριν από τις διπλές, γενικές εκλογές στα μέσα περίπου του 2023 (υπό φυσιολογικές συνθήκες) και ουσιαστικά σηματοδοτεί την αρχή του προεκλογικού αγώνα με βάση την ελληνική προϊστορία, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα δημόσια οικονομικά.  

Αναμφισβήτητα, η πορεία της πανδημίας και η ανακάλυψη ενός ή περισσότερων εμβολίων και θεραπειών και η παραγωγή των εμβολίων σε μεγάλη κλίμακα παραμένει ο μεγάλος άγνωστος. Όπως επίσης η δυνατότητα της Ελλάδας να αξιοποιήσει τα όποια κεφάλαια από το λεγόμενο Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ που της αναλογούν από το 2021 και μετά.

Ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων έχουν υποχωρήσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, με το 10ετές στο 1,15% και το 20ετές στο 1,20%, λόγω της πολιτικής της ΕΚΤ. Όμως, οι επιδόσεις του Χρηματιστηρίου της Αθήνας δεν είναι καλές από την αρχή του 2020 κι αυτό κάτι δείχνει παρά τη ρηχότητά του. Επιπλέον, οι τραπεζικές μετοχές επιμένουν να διαπραγματεύονται 0,2 φορές τη λογιστική αξία τους (P/BV) παρά τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ).  Αυτό προσθέτει στον προβληματισμό γιατί η οικονομία χρειάζεται ισχυρές τράπεζες στην πράξη.

Η κυβέρνηση δηλώνει ότι η χώρα είναι έτοιμη να υποδεχθεί μεγάλες, άμεσες ξένες και ελληνικές επενδύσεις. Μάλιστα, σήμερα, ο πρωθυπουργός θα δώσει το παρών στο Ελληνικό. Μια επένδυση που είναι μεν σημαντική αλλά είναι περισσότερο συμβολική, αφού επεκτείνεται σε βάθος 10ετίας και πλέον έχει μεγαλύτερο ρίσκο εκτέλεσης λόγω τουρισμού και όχι μόνο, σύμφωνα με ειδικούς.

Αν λοιπόν θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιος κάτι, αυτό είναι πως η επιλογή της σωστής πολιτικής στο θέμα της αντιμετώπισης του κορωνοϊού από την κυβέρνηση δεν δείχνει αρκετή ώστε να μην πάει χαμένη η διετία 2020-2021 για την οικονομία. Η αύξηση των καταθέσεων εν μέσω πανδημίας και ύφεσης δείχνει πως κι άλλοι συμμερίζονται την ίδια άποψη, δυσχεραίνοντας τον περιορισμό των σωρευτικών απωλειών στο ΑΕΠ.