Τα αρνητικά επιτόκια θέτουν θέμα εμπιστοσύνης

Γιατί είναι τα επιτόκια τόσο χαμηλά παγκοσμίως; Σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg από το Νταβός τον περασμένο Ιανουάριο, πριν από την πανδημία, ο Bob Prince, συνεπικεφαλής επενδυτικός διευθυντής (CIO) της Bridgewater Associates, έδωσε τη δική του απάντηση.

Οι οικονομικοί κύκλοι προκαλούνται από τις αυξομειώσεις στις πιστώσεις, τόνισε ο Prince, προσθέτοντας ότι οι πιστωτικές επεκτάσεις και συρρικνώσεις καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από τις αλλαγές της νομισματικής πολιτικής. Ο ίδιος εξήγησε πως βρισκόμαστε σήμερα σε μια κατάσταση που τα επιτόκια είναι κοντά στο μηδέν και οι αποπληθωριστικές δυνάμεις σε δράση και επομένως δεν πρόκειται να δούμε σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Οι κεντρικές τράπεζες πήραν το μάθημά τους το 2018, με τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που προκάλεσαν, συμπλήρωσε. 

Ένας από τους λόγους που δεν θα δούμε σύσφιξη είναι γιατί οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να χαλαρώσουν την πολιτική τους. «Αν δεν μπορείς να χαλαρώσεις τη νομισματική πολιτική, δεν θέλεις να τη συσφίξεις για να προκαλέσεις ένα πρόβλημα που δεν μπορείς να επιλύσεις», τόνισε σύμφωνα με τις σημειώσεις της στήλης. «Ως εκ τούτου είσαι παγιδευμένος (in a box)», κατέληξε ο Prince, συμπληρώνοντας ότι συγκλίνουμε σ’ ένα οικονομικό περιβάλλον που μοιάζει με στασιμότητα και γι’ αυτό τα επιτόκια είναι μηδενικά και τα πραγματικά επιτόκια αρνητικά. Κοινώς, οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να καταστήσουν το ρευστό και τα ομόλογα μη ελκυστικά για να κατευθυνθούν τα κεφάλαια σε άλλες τοποθετήσεις, ευνοώντας παράλληλα τη δημιουργία φουσκών. 

Η πανδημία έφερε ύφεση και απέδειξε πως οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να χαλαρώσουν ακόμη περισσότερο τη νομισματική πολιτική, αγοράζοντας ακόμη και ομόλογα χαμηλής φερεγγυότητας. Αν εξαιρέσει κάποιος την αναμενόμενη μεγάλη ύφεση το 2020 και την ανάκαμψη του 2021, το οικονομικό περιβάλλον που περιέγραψε ο συνεργάτης του Ray Dalio στην Bridgewater Associates δεν έχει αλλάξει. Όμως, η ζήτηση για ομόλογα με ρήτρα πληθωρισμού -μια από τις χειρότερες επενδυτικές επιλογές των τελευταίων ετών- αυξάνεται, αν και δεν θα έπρεπε, γιατί συνεπάγεται υφεσιακό περιβάλλον.

Η πραγματική απόδοση στα 10ετή TIPS (Treasury Inflation Protected Securities), δηλ. η διαφορά της ονομαστικής  απόδοσης από τον πληθωρισμό, βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος, σπάζοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Επιπλέον, ευνοεί τον χρυσό, του οποίου η τιμή του συμβολαίου προθεσμιακής εκπλήρωσης (futures) ξεπέρασε τα 1.800 δολάρια η ουγγιά χθες, για παράδοση τον Αύγουστο.          

Σίγουρα, τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια δεν είναι καλό νέο για όσους αποταμιεύουν. Όμως, μια άλλη ανησυχητική συνέπεια είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στην αγοραστική δύναμη του νομίσματος/ων. Κι όταν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, προσπαθείς να προστατευθείς από τον πληθωρισμό αγοράζοντας χρυσό ή μετοχές.

Ζούμε σε «τρελές εποχές» όπως λέει ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Paul Tudor Jones.