Ερχεται θερμό καλοκαίρι στα ελληνοτουρκικά

Το καλοκαίρι του  1974, που η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο, υπήρχε κενό εξουσίας στην Ουάσινγκτον καθώς ο τότε πρόεδρος Νίξον τελούσε υπό παραίτηση λόγω της ανάμειξής του στο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ. Ο Νίξον παραιτήθηκε επισήμως τον Αύγουστο του 1974.

Σήμερα, δεν υπάρχει κενό εξουσίας στην αμερικανική πρωτεύουσα όπως τότε. Όμως, ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος έχει φιλική σχέση με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, έχει εκλογές τον Νοέμβριο και δεν διάγει την καλύτερη περίοδο της προεδρίας του. Επίσης, ο ίδιος θέλει να δείξει στους ψηφοφόρους του πως τηρεί τις υποσχέσεις του, π.χ. αποσύροντας αμερικανικά στρατεύματα από τη Γερμανία. 

Επομένως, η όποια επιθυμία του για παρεμβάσεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό, ως παγκόσμιος χωροφύλακας, είναι ακόμη πιο αδύνατη. Ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο και γενικότερα τη Μέση Ανατολή, που δεν αποτελούν πλέον περιοχές πρώτης γραμμής για τις ΗΠΑ από γεωπολιτικής σκοπιάς.

Για την Ουάσινγκτον, η Κίνα θεωρείται πλέον ο μεγάλος αντίπαλος και η Ασία έχει προτεραιότητα. Ο πρόεδρος Τραμπ θέλει να τιμωρήσει περισσότερο το Ιράν, γιατί τον εξυπηρετεί πολιτικά και γι’ αυτό χρειάζεται την Τουρκία.

Όμως, από το 1639 που υπεγράφη η συμφωνία μεταξύ της Οθωμανικής και της Περσικής αυτοκρατορίας (Kasr-1 Sirin), οι σχέσεις της  Άγκυρας με την Τεχεράνη χαρακτηρίζονται από τη μη επέμβαση της μιας στα εσωτερικά της άλλης και την αποφυγή προβοκατόρικων ενεργειών παρά την ιστορική αντιπαλότητα και τις διαφορές των Τούρκων Σουνιτών από τους Ιρανούς Σιίτες. Η τουρκική πολιτική απέναντι στο Ιράν είναι λοιπόν απίθανο να αλλάξει. Πολύ περισσότερο που η Τουρκία εισάγει φυσικό αέριο από το Ιράν, μειώνοντας την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία. 

Από τουρκικής σκοπιάς, δεν μπορεί επίσης να παραβλεφθεί ότι ο δημοκρατικός αντίπαλός του Τζο Μπάιντεν έχει λάβει θέσεις υπέρ των ελληνικών θέσεων σε μια σειρά από ζητήματα και το αμερικανικό Κογκρέσο δεν διάκειται φιλικά, π.χ. βάζοντας μπλόκο στην πώληση των F-35.

Μπορεί λοιπόν το φετινό καλοκαίρι να μη μοιάζει με εκείνο του 1974, όμως υπάρχουν αρκετοί λόγοι που μπορούν να πείσουν την Τουρκία να προχωρήσει σε έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο από σήμερα μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Αν μάλιστα θέλει να καταφέρει ένα ακόμη πλήγμα στην ελληνική οικονομία μέσω του τουρισμού, το παράθυρο ευκαιρίας είναι το τρίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου. Ιδίως, αν αδιαφορεί για τους ξένους τουρίστες που θέλουν να πάνε στην Τουρκία, γιατί είναι λίγοι.   

Φυσικά, η Άγκυρα θα ήθελε να πάρει περισσότερα λεφτά από την ΕΕ για το μεταναστευτικό.

Φυσικά, όλα αυτά είναι τακτικισμοί, που όμως υπακούουν στη στρατηγική επιλογή της Τουρκίας να διευρύνει τη σφαίρα επιρροής της στην Ανατολική Μεσόγειο στα χνάρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Είναι μια επιλογή που θίγει τα ελληνικά συμφέροντα.

Μερικοί λένε πως η ανάγκη είναι η μητέρα της καινοτομίας. Όμως, στην περίπτωση της Ελλάδας, η ανάγκη είναι επίσης η μητέρα του πραγματισμού.

Χρειάσθηκε να περάσουν δεκαετίες για να αποδεχθεί μια ελληνική κυβέρνηση το αίτημα της Ιταλίας, που ήθελε τα αλιευτικά της να έχουν πρόσβαση στα ελληνικά χωρικά ύδατα μεταξύ των 6 και 12 μιλίων και να υπογραφεί συμφωνία για τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Το πολιτικό κόστος που εμπόδιζε διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ  από το 1977 που υπογράφτηκε η συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα, μπήκε σε δεύτερη μοίρα λόγω της επιθετικότητας της  Τουρκίας.

Όμως, τα πράγματα φαίνεται πως έχουν πάρει τον δρόμο τους στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το καλοκαίρι αναμένεται θερμό. Επομένως, μόνο μια συμφωνία μεταξύ της Ελλάδος και της Αιγύπτου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, θέτοντας νομικό ζήτημα που θα παραπεμπόταν στο Δικαστήριο της Χάγης καθώς αφορά περιοχή που επικαλύπτει η συμφωνία Άγκυρας - Τρίπολης.    

Τι όμως είναι διατεθειμένη να προσφέρει η Αθήνα στο Κάιρο για να κάμψει τις αντιστάσεις του και πόση δύναμη έχει η ηγεσία της Αιγύπτου να πάει κόντρα στην Τουρκία, που μαζί με το Κατάρ θεωρούνται υποστηρικτές των Αδελφών Μουσουλμάνων;