Το κλειδί βρίσκεται στο ρευστό

Οι ιστορίες φοροδιαφυγής δεν έχουν τελειωμό. 

Σε μια πόλη της κεντρικής Ελλάδας, συγγενής υπουργού της προηγούμενης κυβέρνησης διοργάνωσε  γεύμα προς τιμήν του και προσκάλεσε μερικούς γνωστούς και φίλους.

Καθώς το γεύμα τελείωνε, ο σερβιτόρος πήγε στον συγγενή του υπουργού και τον ρώτησε αν θα τον πείραζε να πληρώσει χωρίς να λάβει απόδειξη. Έκπληκτος ο άνθρωπος τον ρώτησε αν αναγνώριζε ποιος καθόταν δίπλα του, με αποτέλεσμα ο σερβιτόρος να ζητήσει συγγνώμη και να φέρει την απόδειξη.     

Σ’ ένα κεντρικό νοσοκομείο των Αθηνών, μια ηλικιωμένη γυναίκα έκανε μπάι πας πριν μερικές εβδομάδες. Ο χειρουργός και η ομάδα των γιατρών πήραν φακελάκι 5.000 ευρώ περίπου σε ρευστό από την οικογένεια της ασθενούς. Το ίδιο ποσό είχε δώσει φιλικό πρόσωπο για μπάι πας συγγενή του στον χειρουργό άλλου νοσοκομείου.

Αρκετοί στην Ελλάδα και σίγουρα οι θεσμοί μιλάνε για κουλτούρα ενώ οι εμπλεκόμενοι κατηγορούν τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές και τη φορολογία.

Κι όλα αυτά, όταν το 19% περίπου των φορολογουμένων πληρώνει το 90% των φόρων εισοδήματος ενώ τα στοιχεία της Κομισιόν για τις απώλειες εσόδων από ΦΠΑ τοποθετούν την Ελλάδα στη δεύτερη θέση της ΕΕ μετά τη Ρουμανία. 

Σε απόλυτα νούμερα, οι απώλειες ΦΠΑ εκτιμώνται σε 7,4 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ για το 2017 αλλά το πραγματικό νούμερο είναι μάλλον μεγαλύτερο, γιατί οι υπολογισμοί βασίζονται στους εθνικούς λογαριασμούς που δεν «πιάνουν» τα πάντα.

Το 30% αυτών των απωλειών να πιάνονταν, δηλ. 2,2 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει άνετα τις μειώσεις στους φόρους που επιθυμεί, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα τον δημοσιονομικό στόχο.

Όμως, πώς θα γίνει κάτι τέτοιο, όταν δεκάδες χιλιάδες POS παραμένουν ανενεργά, σύμφωνα με τις τράπεζες, και η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τους κεντρικούς υπολογιστές του ΥΠΟΙΚ ή του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης παραμένει όνειρο;

Ή ακόμη το σύστημα εισροών/εκροών στα καύσιμα παραμένει κολοβό, αφού τα διυλιστήρια δεν είναι μέσα ενώ ο κεντρικός υπολογιστής φέρεται να μην έχει επαρκή υπολογιστική δύναμη για μαζικούς ελέγχους, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς.

Τουλάχιστον έχουν δρομολογηθεί τα ηλεκτρονικά τιμολόγια.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το βάρος πέφτει στον περιορισμό της χρήσης των μετρητών στις συναλλαγές.

Το ΥΠΟΙΚ έχει αποφασίσει να ανεβάσει τον πήχη για το χτίσιμο του αφορολόγητου με ηλεκτρονικές συναλλαγές, για να συλλάβει μεγαλύτερο μέρος της φοροδιαφυγής και να εισπράξει περισσότερα έσοδα. 

Όμως, όσο θετικό κι αν είναι αυτό, δεν αρκεί από μόνο του.

Χρειάζονται να γίνουν όλα τα παραπάνω και κάτι ακόμη. 

Να μειωθεί δραστικά το ύψος των συναλλαγών που θα μπορούν να γίνονται με μετρητά, χωρίς φορολογικές συνέπειες, για εταιρείες και ελεύθερους επαγγελματίες.  

Σήμερα, το όριο είναι τα 500 ευρώ και είναι πολύ υψηλό για να είναι αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.     

Αν δεν γίνουν όλα αυτά και ταυτόχρονα μειωθεί αφενός το κόστος των ηλεκτρονικών συναλλαγών από τις τράπεζες και αφετέρου οι φορολογικοί συντελεστές και ασφαλιστικές εισφορές, το αποτέλεσμα δεν θα είναι το επιθυμητό.

Καμία προσπάθεια διεύρυνσης της φορολογικής βάσης με ορθολογικό και δίκαιο τρόπο δεν θα έχει αποτέλεσμα, χωρίς τον περιορισμό της χρήσης του ρευστού και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων κ.λπ.

Υπάρχει όμως η πολιτική βούληση που απαιτείται για μια ολιστική αντιμετώπιση του θέματος με βάση τον δραστικό περιορισμό της χρήσης των μετρητών; 

Μερικοί από τους έξω δεν είναι καθόλου σίγουροι, για να το θέσουμε κομψά. 

Όμως, η ανάγκη για κλείσιμο της ψαλίδας στις εκτιμήσεις των θεσμών για το δημοσιονομικό κενό του 2020  αφήνει μια χαραμάδα αισιοδοξίας. 

Με ανάλογη ορθολογικοποίηση των κρατικών δαπανών, όπως γίνεται ήδη.