Ποιοι θα πληρώσουν το μάρμαρο των ρομπότ

Αν μπορούμε να εργαζόμαστε λιγότερες ώρες και να παράγουμε πολύ περισσότερο σε σύγκριση με ένα αιώνα ή λίγες δεκαετίες πριν, το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία.

Αρκετοί θεωρούν πως είμαστε σήμερα πάλι σε κομβικό σημείο.

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) κάνει πιο έντονη την παρουσία της σε περισσότερους τομείς, τα ρομπότ αυξάνονται και τα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων με τους αισθητήρες φέρνουν το ίντερνετ των αντικειμένων (ΙοΤ).

Όμως, οι νέες τεχνολογίες που βασίζονται στην ICT (Information and Communication Technology), την AI και τα ρομπότ προκαλούν ανατροπές στην αγορά εργασίας κι αλλού, δημιουργώντας οφέλη αλλά και ζημιές.

Οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν σε δυο.

Μια κατηγορία είναι εκείνη που αυξάνει την παραγωγικότητα των ανθρώπων, π.χ. τα κομπιούτερ.

Μια άλλη κατηγορία τεχνολογιών αναλαμβάνει δουλειές που έκαναν μέχρι τώρα οι εργαζόμενοι, π.χ. τα βιομηχανικά ρομπότ.

Μια έρευνα της McKinsey που φέρει τον τίτλο «Jobs lost, jobs gained” εκτιμά πως το 30% των «εργασιακών δραστηριοτήτων» θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν μέχρι 2030 και έως 375 εκ. εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να επηρεασθούν από τις αναδυόμενες τεχνολογίες.

Από την σκοπιά τους, ερευνητές του ΟΟΣΑ έβγαλαν λιγότερο αποθαρρυντικά συμπεράσματα σε σχέση με άλλους υπό την έννοια ότι εκτίμησαν πως θα χαθούν συγκριτικά λιγότερες δουλειές.

Επικεντρωνόμενοι στα καθήκοντα (tasks) και όχι στις δουλειές και συλλέγοντας στοιχεία από 32 χώρες του ΟΟΣΑ, οι ερευνητές συμπέραναν πως το 14% των δουλειών μπορούν να αυτοματοποιηθούν εύκολα και ένα επιπλέον 32% των δουλειών διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο αυτοματοποίησης.

Τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ανειδίκευτοι εργαζόμενοι καθώς είναι πιο εύκολο να αντικατασταθούν οι δουλειές τους από τις μηχανές σε σχέση με τους εξειδικευμένους  εργαζόμενους.

Αναμφίβολα, κάποιες νέες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν.

Όμως, όλες σχεδόν οι έρευνες συμφωνούν πως θα υπάρξουν μεγάλες ανατροπές στην αγορά εργασίας και βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, οι απώλειες θα είναι πολύ περισσότερες από τις νέες θέσεις.

Τόσο μεγάλες απώλειες σε θέσεις εργασίας δεν μπορούν παρά να αφήσουν το αποτύπωμά τους στην πολιτική σκηνή.

Οι απώλειες σε θέσεις εργασίας και οι εισοδηματικές ανισότητες θα κρίνουν λογικά το μέγεθος του πολιτικού αποτυπώματος.

Αν οι απώλειες είναι μεγάλες, οι λαϊκιστές των δυο άκρων θα βρουν πρόσφορο έδαφος για να κινηθούν.

Σε μια τέτοια περίπτωση, κάποιες χώρες στη Δύση δεν αποκλείεται να  χρησιμοποιήσουν κατασταλτικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν την αναταραχή που θα προκληθεί σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού.

Είναι κάτι που φέρνει στο νου πολλών το Μεγάλο Κραχ και την δεκαετία του 1930.

Ακόμη κι αυτό να μην συμβεί, οι κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις θα δοκιμασθούν.

Είναι λοιπόν αναγκαίο να ληφθούν μέτρα που θα διευκολύνουν την μετάβαση στην νέα εποχή, κάτι που φαίνεται πολύ μακρινό αν κανείς ζει στην Ελλάδα αλλά είναι στην πραγματικότητα ήδη εδώ.