Τα πυρομαχικά λιγοστεύουν

Οι επιδόσεις των περισσότερων αγορών του πλανήτη τον  πρώτο μήνα του 2019 ήταν από καλές έως εντυπωσιακές στις ΗΠΑ και σε αρκετές αναδυόμενες αγορές.

Για την ακρίβεια, ο Ιανουάριος του 2019 ήταν για τις αμερικανικές μετοχές ο καλύτερος πρώτος μήνας έτους από το μακρινό 1990.

Κι όχι μόνο.

Ακόμη και τα ελληνικά ομόλογα είχαν εξαιρετική πορεία, βοηθούσης της πώλησης του 5ετούς ομολόγου. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου υποχώρησε κάπου 45 μονάδες βάσης προς την περιοχή του 3,90% και ήταν η μεγαλύτερη στην ευρωζώνη.    

Πράγματι, αν δεν ήταν το 2018 να μας υπενθυμίζει πόσο καλός μήνας για τις αγορές ήταν ο Ιανουάριος και πώς έκλεισε η χρονιά, κάποιος θα μπορούσε να επαναλάβει τη γνωστή ρήση που θέλει η πορεία των αγορών σε μια χρονιά να είναι ανάλογη του πρώτου μήνα του έτους.

Δεν νομίζουμε να υπάρχει κάποιος που να αμφισβητεί πως το θετικό γύρισμα στις διεθνείς αγορές δεν θα είχε συμβεί αν ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ δεν άλλαζε τόνο υπό την πίεση των σημαντικών απωλειών της Γουόλ Στριτ -περίπου 20% κάτω από τα υψηλά επίπεδα του 4ου τριμήνου του 2018- και των τουίτ του προέδρου Τραμπ που τον επέλεξε για τη θέση.

Ο κ. Πάουελ, ο οποίος καθοδηγούσε τις αγορές να περιμένουν δύο αυξήσεις επιτοκίων (Funds rate) μέσα στο 2019 τον περασμένο Δεκέμβριο, εμφανίσθηκε αλλαγμένος (περιστερά) την προηγούμενη εβδομάδα.

Για τους πολλούς που πανηγύριζαν, δίνοντας ώθηση σε μετοχές και ομόλογα, η θέση του κ. Πάουελ ήταν η επιβεβαίωση πως η πώληση του δικαιώματος πώλησης (put) της Fed, πατέρας του οποίου είναι ο Αλαν Γκρίνσπαν, ήταν ζωντανό.

Για τους λίγους που ίσως είχαν σορτάρει μετοχές και ομόλογα, ο πρόεδρος της Fed ήταν όμηρος των μεγάλων τραπεζών και του μεγάλου ισολογισμού σε χρεόγραφα, κοντά στα 4 τρισ. δολάρια, που κληρονόμησε, έχοντας κεφάλαια μόνο 39 δισ.

Όμως, μια σύγκριση του 2019 με το 2008 αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος.

Όταν η Fed ξεκινούσε την επεκτατική νομισματική πολιτική της, το 2008, ο ισολογισμός της ήταν κοντά στα 900 δισ. δολάρια και το βασικό επιτόκιο παρέμβασης στο 4,2%.

Το 2019, ο ισολογισμός της είναι στα 4 τρισ. δολάρια και το επιτόκιο στο 2,25% περίπου.

Οσο επιτυχής κι αν χαρακτηρισθεί η προσπάθεια της Fed μέχρι στιγμής, η άνοδος των αγορών που σιγοντάρει αφορά ένα σχετικά μικρό μέρος του πληθυσμού.

Το χρέος των νοικοκυριών έχει ανέβει σε επίπεδα-ρεκόρ, με το μέσο νοικοκυριό να χρωστά 140 χιλ. δολάρια και 4 στους 10 να μην έχουν αρκετά λεφτά να καλύψουν έκτακτες δαπάνες 400 δολαρίων χωρίς  δάνειο ή πώληση περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τη Fed.

Αντικειμενικά, λοιπόν, η δυνατότητα της Fed να χρησιμοποιεί εργαλεία που διατηρούν τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σε τροχιά ανάπτυξης περιορίζεται.

Παρά τις διαφορές, σε ανάλογη θέση βρίσκεται η ΕΚΤ, με τα βασικά επιτόκια να είναι κοντά στο 0% και με ένα «φορτωμένο» ισολογισμό.

Όμως, η νομισματική πολιτική έχει αποδειχθεί πως είναι το ισχυρότερο όπλο για την καταπολέμηση των αποπληθωριστικών τάσεων.

Επομένως, η αποδυνάμωσή της με την έλλειψη πυρομαχικών δεν είναι καλό νέο.