Τι γίνεται με το χρέος

Κάποτε ήταν πρωτοσέλιδο θέμα σε σχεδόν καθημερινή βάση.

Όμως, εδώ και καιρό έχει χάσει τη λάμψη του. Αναφερόμαστε στο δημόσιο χρέος.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία της 30ής Σεπτεμβρίου του 2019, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης ανερχόταν στα 356 δισ. ευρώ αλλά της γενικής κυβέρνησης ήταν μικρότερο καθώς αφαιρείται το διακυβερνητικό.

Το μεσοσταθμικό κόστος δανεισμού ανερχόταν σε 1,7% περίπου, με αποτέλεσμα τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα να υπερκαλύπτουν τις δαπάνες για τόκους τα δύο τελευταία χρόνια.

Μάλιστα, το 85% περίπου του δημόσιου χρέους είναι σε σταθερό επιτόκιο και το μισό περίπου χρέος αποτελείται από δάνεια που οφείλει η χώρα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και τον προκάτοχό του EFSF.

Oμως, δεν είναι μόνο το δημόσιο χρέος. Υπάρχει επίσης το ιδιωτικό χρέος των τραπεζών, των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Το τελευταίο εξηγεί γιατί το συνολικό χρέος της Ελλάδας ως προς το ΑΕΠ εμφανίζει μείωση μεταξύ του 3ου τριμήνου του 2017 και του αντίστοιχου τριμήνου του 2018, σύμφωνα με τα στοιχεία των BIS, IIF κ.τ.λ.

Κι αυτό, παρότι το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ αυξήθηκε την ίδια περίοδο.

Η μεγαλύτερη μείωση στο συνολικό χρέος και σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες -ιδιαίτερα των επιχειρήσεων- στις ανεπτυγμένες αγορές καταγράφεται με διαφορά στην Ιρλανδία.

Ακολουθούν η Πορτογαλία, η Ολλανδία, η Ελλάδα και η Νορβηγία.  

Από την άλλη πλευρά, αύξηση στο συνολικό χρέος ως προς το ΑΕΠ καταγράφεται στην Ιαπωνία, την Ελβετία, τη Σουηδία και τη Γαλλία, στο ίδιο διάστημα.

Αξίζει να αναφερθεί πως το συνολικό παγκόσμιο χρέος είναι τρεις φορές και πλέον το μέγεθος της παγκόσμιας οικονομίας, ξεπερνώντας το 318% του ΑΕΠ το 3ο τρίμηνο του 2018.

Απειλεί λοιπόν το υψηλό όλων των εποχών, δηλαδή το 320% του ΑΕΠ, που σημειώθηκε το 3ο τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με ΔΝΤ, BIS και IIF.  

Φυσικά, το ύψος του χρέους είναι σημαντικός παράγοντας, γιατί θέτει περιορισμούς στη δημοσιονομική πολιτική και τη μόχλευση των επιχειρήσεων κ.τ.λ.

Όμως, εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι οι χρήσεις του χρέους. Με άλλα λόγια, πού κατευθύνθηκαν τα δάνεια.

Κι αυτό γιατί είναι άλλο πράγμα να πάνε για την αγορά καταναλωτικών -ιδίως εισαγόμενων- αγαθών και υπηρεσιών, και διαφορετικό να πάνε για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων.

Οι τελευταίες θα αποφέρουν έσοδα μεσομακροπρόθεσμα, με αποτέλεσμα να αποπληρώσουν το δάνειο.

Τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα είναι λίγο-πολύ γνωστό.

Οι ιδιωτικές επενδύσεις παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα ως προς το ΑΕΠ, οι δημόσιες επενδύσεις υποεκτελούνται ενώ η ζήτηση για επενδυτικά πρότζεκτ δεν είναι ισχυρή.

Μπορεί λοιπόν να υπάρχει νηνεμία στο μέτωπο του δημόσιου χρέους μετά τα μέτρα αναδιάρθρωσης στο Eurogroup του περασμένου Ιουνίου, όμως η κατάσταση στο ιδιωτικό χρέος δεν είναι καλή.  

Όμως, αυτό δεν μπορεί να αλλάξει από τον ένα χρόνο στον άλλο.