H εποχή της αρμονίας τελειώνει

Η επανεκλογή της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ και η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλική Προεδρία το 2017 ήταν ενάντια στη τάση που επικρατούσε σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), όπου οι κεντρόφυγες δυνάμεις είχαν ήδη πάρει το πάνω χέρι.

Όμως, η εκλογή τους τουλάχιστον σηματοδοτούσε ότι ο γερμανο-γαλλικός άξονας στον οποίο βασίσθηκε η ευρωπαϊκή ενοποίηση επί δεκαετίες θα ήταν σταθερός.

Αρκετοί στην περιφέρεια της ΕΕ περίμεναν ή πίστευαν ότι ο Μακρόν θα έφερνε μεγαλύτερη ισορροπία στον γερμανο-γαλλικό άξονα, που είχε διαταραχθεί υπέρ του Βερολίνου κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης μετά το 2009.

Αλλοι στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη περίμεναν πως ο νέος πρόεδρος θα στήριζε την κοινοτική ντιρεκτίβα (Posted Workers Directive) που επέτρεπε σε πολίτες τους να δουλεύουν στις χώρες της Δυτ. Ευρώπης με χαμηλότερους μισθούς, αποφεύγοντας φόρους.

Όμως, ο Μακρόν επέκρινε την ντιρεκτίβα, αποκτώντας πολλές αντιπάθειες σ’ εκείνες τις χώρες.

Σε μια συνέντευξη στο γαλλικό περιοδικό Le Point το καλοκαίρι του 2017, ο Γάλλος πρόεδρος ρωτήθηκε πώς θα αναζωογονήσει την Ευρώπη (ΕΕ).

Η πρώτη απάντηση του Μακρόν ήταν: «Πιστεύω στην Ευρώπη».  

Πολλοί, συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών, έλεγαν τότε ότι για να μπορέσει να μεταρρυθμίσει την ΕΕ, ο Γάλλος πρόεδρος θα έπρεπε να μεταρρυθμίσει πρώτα απ’ όλα τη δική του χώρα και την οικονομία της.

Ένα έργο καθόλου εύκολο, σε μια χώρα με μοντέρνα μεν αλλά αρτηριοσκληρωτική οικονομία, παράδοση στα εργατικά κινήματα και ένα μέρος του μουσουλμανικού πληθυσμού χωρίς πολλές ευκαιρίες.

Ηταν γνωστό εξαρχής ότι οι μεταρρυθμίσεις θα είχαν κόστος και αυτό φαίνεται στα χαμηλά ποσοστά δημοφιλίας του Μακρόν.

Είναι όμως ειρωνικό ότι τις μεγαλύτερες αντιδράσεις έχει προκαλέσει ο «οικολογικός» φόρος που θέλει να βάλει στα καύσιμα, για να ωθήσει τον κόσμο προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Για έναν οπαδό της κλιματικής αλλαγής, όπως ο Μακρόν, αυτό πρέπει να είναι σκληρό αλλά για τους πολίτες που οδηγούν για να πάνε στη δουλειά τους, ακόμη σκληρότερο από οικονομικής σκοπιάς.   

Είναι ασφαλώς νωρίς για να κριθεί ο Γάλλος πρόεδρος που έχει 5ετή θητεία και άρα χρόνο για να αποδείξει πως τα καταφέρνει.

Όμως, τα τωρινά γεγονότα στη Γαλλία υπονομεύουν τη θέση του εντός της ΕΕ και διεθνώς.

Και μάλιστα σε μια χρονική συγκυρία όπου η καγκελάριος Μέρκελ, η οποία αποτελεί κόκκινο πανί για λαϊκιστικές  κυβερνήσεις σε χώρες της ΕΕ, εμφανίζεται επίσης αποδυναμωμένη στη Γερμανία.  

Κι όλα αυτά, όταν η ΕΕ έχει ανοικτά τουλάχιστον δύο μέτωπα. Το δυτικό με τη Βρετανία και το κεντρο-ανατολικό με χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, ενώ υπάρχει και η Ιταλία.

Γι’ αυτό τον λόγο, όλα αυτά που συμβαίνουν στη Γαλλία έχουν συνέπειες για ολόκληρη την ΕΕ.

Για κάποιους, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι αυτό που ο πολιτικός φιλόσοφος Leo Straus ίσως είχε αποκαλέσει «ηρωική αυταπάτη».  

Μια οντότητα που δημιουργήθηκε για να υπάρξει ειρήνη στην Ευρώπη και να μην επαναληφθεί ο 1ος και ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος.

Όμως, η προσπάθεια να γίνει η ΕΕ μια κυρίαρχη πολιτική οντότητα δείχνει να υπονομεύεται από τις διαμάχες στο εσωτερικό της και την αποδυνάμωση των ηγετών στον πυρήνα  της.