Οι τράπεζες, τα «κόκκινα «δάνεια» και η εναλλακτική

Ο τραπεζικός δείκτης στο Χρηματιστήριο Αθηνών καταγράφει απώλειες 6% περίπου τις τελευταίες 7 ημέρες, 16% τις τελευταίες 30 ημέρες, 42% περίπου το τελευταίο τρίμηνο και 51% το τελευταίο 6μηνο.

Οι λόγοι είναι λίγο-πολύ γνωστοί, αν πιστέψουμε τους ιθύνοντες.

Τα άσχημα αποτελέσματα του 2ου τριμήνου, που έδειξαν αδυναμία ικανοποιητικής παραγωγής κερδών προ προβλέψεων.

Το στόρι για τα 500 εκατ. ευρώ που αναζητούσε η Τράπεζα Πειραιώς στην αγορά για να τονώσει τα κεφάλαιά της και οι αμφιβολίες της αγοράς για τη δυνατότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων να πιάσουν τους πιο φιλόδοξους στόχους για μείωση των προβληματικών δανείων του SSM για την περίοδο 2019-2021 χωρίς κεφαλαιακή ενίσχυση.

Το γενικότερο κλίμα στην αγορά εντός και εκτός συνόρων και στην ελληνική οικονομία καθώς πλησιάζει το 2019, που είναι εκλογική χρονιά, επιβαρύνει επίσης την εικόνα των τραπεζικών μετοχών.

Πριν από λίγο καιρό διέρρευσε ότι οι ελληνικές αρχές εξετάζουν ένα σχήμα (APS) που παρέχει κρατικές εγγυήσεις στις τράπεζες, για να μειώσουν εμπροσθοβαρώς ακόμη περισσότερο τα προβληματικά τους δάνεια με χρήση μερικών δισ. ευρώ από το αποθεματικό ρευστότητας του κράτους.

Η χρήση μερικών δισ. ευρώ (έως 5 δισ. ευρώ) ήταν προφανώς το αντιστάθμισμα στη χαμηλή πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδας.  

Είναι ένα σχήμα κρατικών εγγυήσεων που έχει χρησιμοποιηθεί στην Ιταλία χωρίς ρευστό με τη σύμφωνη γνώμη του επόπτη, δηλαδή του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DG Comp) της Κομισιόν.  

Το μεγαλύτερο εμπόδιο που θα έπρεπε να ξεπερασθεί στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών ήταν η ένσταση περί κρατικής βοήθειας της DG Comp.

Αν η τελευταία ζητούσε να πληρώσουν οι ελληνικές τράπεζες όσα θα πλήρωναν σε μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες για την παροχή εγγυήσεων, το κόστος θα ήταν απαγορευτικό, τονίζουν οι ειδήμονες.

Επιπλέον, υπάρχουν ενστάσεις για τη χρήση μέρους του αποθεματικού ρευστότητας, γιατί πιθανόν θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους δανεισμού του δημοσίου.

Από την άλλη πλευρά, το αποθεματικό ξεπερνά πλέον τα 33 δισ. ευρώ αντί των 24 δισ. που είχε ανακοινώσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) το καλοκαίρι.

Επομένως, υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια για τη διάθεση λίγων δισ. ευρώ από τα 33-34 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι κρατικές εγγυήσεις δεν μπορούν να ξεπεράσουν ένα πλαφόν, το 3% των ετήσιων δαπανών του προϋπολογισμού.

Αυτό λογικά σημαίνει πως θα χρειαστεί η έγκριση των κοινοτικών αρχών για κάποιο ποσό πάνω από τα 2,5 δισ. ευρώ.

Η στήλη είχε εκφράσει από τότε τον σοβαρό προβληματισμό της κατά πόσο αυτό το σχήμα των εγγυήσεων θα μπορούσε να προχωρήσει στην Ελλάδα, λόγω του ζητήματος της κρατικής βοήθειας με την DG Comp.

Όμως, η ανωτέρω πρόταση που προωθεί επί μήνες το ΤΧΣ με σύμβουλο την Blackrock δεν είναι η μοναδική που βρίσκεται στο γραφείο του υπουργού Οικονομικών.

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, υπάρχει κι άλλη εναλλακτική πρόταση στο γραφείο του κ. Τσακαλώτου.

Η εναλλακτική πρόταση χρησιμοποιεί ως εγγύηση τον αναβαλλόμενο φόρο (DTCs) για να μειωθεί  το στοκ των προβληματικών δανείων. Θυμίζουμε ότι ο αναβαλλόμενος φόρος είναι απαίτηση των τραπεζών από το δημόσιο.

Η Τράπεζα της Ελλάδος φέρεται να είναι πίσω από αυτή την πρόταση.

Λεπτομέρειες δεν έχουν γίνει γνωστές αλλά τα DTCs αντικαθιστούν στην ουσία το ρευστό σ’ αυτή την πρόταση.

Όμως, γεννώνται κάποια ερωτήματα.

Είναι τα DTCs ρευστό;  

Παραδοσιακά, στην DG Comp, που είναι ο σκληρός της υπόθεσης, δεν αρέσουν τα αποκαλούμενα “see through” σχήματα, δηλαδή εκείνα που χρησιμοποιούν εμμέσως τρόπους κρατικής εγγύησης.

Το ανωτέρω μοιάζει να έχει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με ένα see through σχήμα καθώς το DTC είναι ουσιαστικά ήδη ένα είδος κρατικής εγγύησης.

Αναμφίβολα, θα πρέπει να έχει κάποιος όλα τα δεδομένα στη διάθεσή του για να αξιολογήσει μια πρόταση κι εδώ δεν τα έχουμε όλα, π.χ. πώς θα τιμολογείται το DTC.

Όμως, το πρώτο σκανάρισμα δείχνει πως οι κρατικές εγγυήσεις για τα «κόκκινα» δάνεια με τη χρήση DTCs έχουν αρκετό δρόμο ακόμη να διανύσουν, π.χ. άνω του 6μήνου.

Επιπλέον, δεν είναι εύκολο να αποτιμήσεις το DTC.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το νέο σχήμα με κρατικές εγγυήσεις όπως τα DTCs δεν υπόσχεται πολλά στο μέτωπο των προβληματικών δανείων.