Tα capital controls φεύγουν, οι επιπτώσεις μένουν

Ενα από τα  πρώτα πράγματα που έκανε η Μάργκαρετ Θάτσερ όταν ανέλαβε πρωθυπουργός της Βρετανίας το 1979 ήταν η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών.

Ηταν η αρχή μιας νέας εποχής για τη Βρετανία και άλλες χώρες καθώς η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων έγινε ο κανόνας στον δυτικό κόσμο.

Αργότερα, η Βρετανία έγινε μέλος της ενιαίας κοινής αγοράς, όπου κυριαρχούσαν οι τέσσερις ελευθερίες σε επίπεδο κίνησης κεφαλαίων, ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών.

Το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο και η επιβολή των capital controls το 2013 λειτούργησε σαν καμπανάκι για αρκετούς στην Ελλάδα, κυρίως επιχειρήσεις, καθώς αντιλήφθηκαν τους κινδύνους.

Τα γεγονότα της Κύπρου αποδείχθηκαν καταλύτης για το άνοιγμα λογαριασμών σε τράπεζες του εξωτερικού από ελληνικές επιχειρήσεις σε μεγάλη κλίμακα.

Ο συνδυασμός των κεφαλαιακών περιορισμών και των περιοριστικών οικονομικών μέτρων οδηγεί συνήθως σε βαθιά ύφεση.

Αυτό είχαν υπόψη τους οι δανειστές, όταν το καλοκαίρι του 2015 προέβλεπαν συρρίκνωση της οικονομίας άνω του 2% για την ίδια χρονιά.

Όμως, έπεσαν έξω και αυτό οφείλεται εν μέρει στην έγκαιρη «προετοιμασία» των επιχειρήσεων τα προηγούμενα τρίμηνα, που είχαν κάνει το κουμάντο τους, και φυσικά σε άλλους λόγους, π.χ. τιμές πετρελαίου.

Εξω έπεσαν επίσης όλοι εκείνοι οι κυβερνητικοί παράγοντες και τραπεζίτες που προέβλεπαν σημαντική επιστροφή καταθέσεων, της τάξης των 20-25 δισ. ευρώ, και άρση των capital controls μέσα στο 2016 ή το 2017 το αργότερο.

Τίποτα από αυτά δεν συνέβη όπως επιχειρηματολογούσαν άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της στήλης.

Όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα μπαίνει τώρα στην τελική ευθεία για άρση των capital controls, περίπου ένα μήνα μετά την έξοδο από το 3ο μνημόνιο.

Η Κύπρος είχε ολοκληρώσει την ίδια διαδικασία αρκετό διάστημα πριν βγει από το δικό της μνημόνιο.

Αναμφισβήτητα, η επιβολή των capital controls στη χώρα μας αποδείχθηκε καθοριστικής σημασίας, για να σταματήσει η αιμορραγία των καταθέσεων.

Συνέβαλαν επίσης στην αυξημένη χρήση του ηλεκτρονικού χρήματος και των πιστωτικών/χρεωστικών καρτών.

Όμως, αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος με τα βραχυχρόνια οφέλη.

Η άλλη όψη του νομίσματος αφορά τις μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις που είχαν τα capital controls στην ελληνική οικονομία.

Οι τελευταίες είναι πιο σοβαρές, κατά την άποψή μας.

Αυτό συμβαίνει γιατί θα επηρεάζουν αρνητικά τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας.

Έναν σημαντικό παράγοντα για τις επενδύσεις και τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης.

Μετά τη δυσάρεστη εμπειρία των capital controls, θα πρέπει να θεωρείται περίπου δεδομένο ότι οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό δεν θα φέρουν τα λεφτά τους στην Ελλάδα. Τουλάχιστον τα περισσότερα.

Κυρίως για λόγους ασφάλειας καθώς δεν ξέρουν τι θα γίνει στο μέλλον στη χώρα.

Εκτιμούμε λοιπόν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων, κυρίως, θα προτιμήσει να διατηρεί λεφτά στο εξωτερικό για να κάνει δουλειές, να πληρώνει προμηθευτές κ.τ.λ. παρά να τα επαναπατρίσει, εκτός κι αν προκύψουν ανάγκες.

Αρκετοί, π.χ. εξαγωγείς, θα προτιμήσουν να πληρώνονται έξω παρά να φέρνουν τα λεφτά τους στην Ελλάδα.

Όλα αυτά μάς κάνουν να πιστεύουμε ότι η άρση των capital controls έχει μεν μπει στην τελική ευθεία αλλά οι επιπτώσεις θα μας επηρεάζουν για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.