Τα λάθη πληρώνονται

Ομολογώ πως δεν το είχα προσέξει.

Στην πρώτη παράγραφο της ομιλίας του Τζερόμ Πάουελ, προέδρου της Fed, στη πρόσφατη συνάντηση των διοικητών των μεγάλων κεντρικών τραπεζών στο Τζάκσονβιλ του Ουαϊόμινγκ, υπήρχε αναφορά στον Αλαν Γκρίνσπαν.

«15 χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια της περιόδου που τώρα αποκαλείται Great Moderation, το θέμα αυτού του συμποσίου ήταν ‘προσαρμοζόμενοι σε μια μεταβαλλόμενη οικονομία’. Κατά την εκκίνηση της διαδικασίας, ο τότε πρόεδρος Αλαν Γκρίνσπαν δήλωσε ότι ‘η αβεβαιότητα δεν είναι απλά ένα σημαντικό χαρακτηριστικό στο τοπίο της νομισματικής πολιτικής. Είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό του τοπίου’».

Θυμίζουμε πως ο Γκρίνσπαν ήταν πρόεδρος της Fed κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου ράλι στην ιστορία των αμερικανικών χρηματιστηριακών αγορών από το 1990 έως τον Μάρτιο του 2000.

Αυτό το ρεκόρ έσπασε την προηγούμενη εβδομάδα, επί προεδρίας Πάουελ.

Αρκετοί πιστεύουν ότι η Fed θα μπορούσε να είχε κάνει πολύ καλύτερη δουλειά στην αποτροπή της μεγάλης φούσκας του 2007-2008, υιοθετώντας  μια πολύ πιο σφιχτή νομισματική πολιτική εγκαίρως.

Υπενθυμίζεται ότι η Fed είχε ακολουθήσει μια επιθετική πολιτική μείωσης των επιτοκίων, στον απόηχο της τεχνολογικής φούσκας, οδηγώντας το επιτόκιο παρέμβασης στο 1% μέχρι τον Ιούνιο του 2003.

Η μείωση των επιτοκίων συνέβαλε στην αύξηση των στεγαστικών δανείων με διψήφιο ρυθμό, με αποτέλεσμα να αρχίσει η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ να αυξάνει σταδιακά εκ νέου τα επιτόκια.

Οι επικριτές της Fed τούς καταλογίζουν ευθύνες γιατί οι προαναγγελθείσες, σταδιακές, μικρές αυξήσεις επιτοκίων δεν αποδείχθηκαν αρκετά αποτελεσματικές για να αποτρέψουν τη διόγκωση της φούσκας στην αγορά των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων.

Το σπάσιμο της νέας φούσκας οδήγησε στη Μεγάλη Υφεση κι αυτή με τη σειρά της στην άσκηση ανορθόδοξης νομισματικής πολιτικής με αρνητικά επιτόκια παρέμβασης και μαζικές αγορές χρεογράφων (QE) από τις κεντρικές τράπεζες.  

Οι κατήγοροι του Γκρίνσπαν θεωρούν ότι όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980, συνεχίστηκαν με τη φούσκα των dot.com τη δεκαετία του 1990 και έφτασαν στο απόγειο με τη φούσκα του 2008.

Κι αυτό γιατί κάθε φορά που έσπαγε μια φούσκα, η Fed υιοθετούσε ακόμη πιο χαλαρή νομισματική πολιτική, για να ανακάμψει η οικονομία και να μη συνεχισθεί η αναταραχή στις αγορές.

Η συγκεκριμένη πολιτική θεωρούν οι επικριτές πως ενθάρρυνε το σπέκουλο και την ανάληψη υπέρμετρου ρίσκου στις αγορές που βρίσκονται πίσω από κάθε φούσκα.

Ηταν λοιπόν επόμενο η αναφορά του Πάουελ στον Γκρίνσπαν στο Τζάκσονβιλ να μην περάσει απαρατήρητη.

Ούτε η φράση του «οτιδήποτε χρειασθεί» σε περίπτωση αύξησης του πληθωρισμού ή κρίσης στις αγορές, που θύμισε την αντίστοιχη του Μάριο Ντράγκι το καλοκαίρι του 2012.

Φυσικά, η Fed έχει αλλάξει ρότα στη νομισματική πολιτική από το 2016, σε αντίθεση με την ΕΚΤ που δεν δείχνει να βιάζεται. Ισως γιατί  ξεκίνησε αργότερα και αντιμετωπίζει μια κάπως διαφορετική οικονομική κατάσταση.

Όμως, αυτοί που έχουν μνήμη και επιπλέον θεωρούν λανθασμένη την πολιτική της ανοχής απέναντι στις υπερβολικές κινήσεις των αγορών δεν καθησυχάστηκαν από την παρέμβαση Πάουελ.        

Γι’ αυτούς τα λάθη πληρώνονται ακριβά, έστω και με καθυστέρηση. Κι αυτή τη φορά ίσως δεν υπάρχουν όπλα στη φαρέτρα των κεντρικών τραπεζών για τον επόμενο γύρο ανάκαμψης  των αγορών και της οικονομίας.