O μεγαλύτερος μπελάς της Τουρκίας

Για πολλούς γεωπολιτικούς αναλυτές στη Δύση, η Τουρκία είναι μια μεγάλη αλλά προβληματική χώρα με πολλά ανοιχτά εσωτερικά και εξωτερικά μέτωπα κι έναν πολύ φιλόδοξο πρόεδρο.

Για λίγους αναλυτές, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, η Τουρκία είναι μια αναδυόμενη περιφερειακή δύναμη και δεν είναι αφύσικο να περάσει μέσα από μια περίοδο αναταράξεων.

Ο Ταγίπ Ερντογάν επιβεβαίωσε με την απόφασή του να διεξάγει προεδρικές και βουλευτικές εκλογές ένα χρόνο νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία, το σωστό πολιτικό του αισθητήριο.

Το βασικό κριτήριο δεν ήταν το κουρδικό, η εισβολή στη Συρία, οι προβληματικές σχέσεις της χώρας του με την ΕΕ, η Ελλάδα, η Κύπρος ή κάποιο από αυτά.

Το βασικό κριτήριο του Ερντογάν στην απόφαση για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών ήταν οι προοπτικές της τουρκικής οικονομίας τον επόμενο ένα χρόνο και πλέον που απέμεινε.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Ερντογάν ανακοίνωσε τη διεξαγωγή των πρόωρων εκλογών το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα που η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας άρχισε να ανεβάζει το παρεμβατικό της επιτόκιο.

Προφανώς, συνειδητοποίησε ότι οι πιθανότητες επανεκλογής του θα μειώνονταν όσο περνούσε ο χρόνος.

Λίγο αργότερα ανακοίνωσε επίσης ένα πρόγραμμα παροχών ύψους 5 δισ. ευρώ και πλέον σε εκατομμύρια συνταξιούχους της χώρας του, με τις πληρωμές να γίνονται πριν τις εκλογές της Κυριακής.

Ο Ερντογάν είναι αρκετά έξυπνος για να κατανοεί το μείζον πρόβλημα της τουρκικής οικονομίας, που θα μπορούσε να την οδηγήσει ξανά, κάπου 18 χρόνια αργότερα, στο ΔΝΤ, σύμφωνα με ξένους παρατηρητές.

Το διευρυνόμενο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού συνεχίζει να τρέφεται από τις στρατιωτικές και τις κοινωνικές δαπάνες και τις επενδύσεις σε έργα υποδομής.

Από τη στιγμή που η εγχώρια αποταμίευση δεν επαρκεί, η εναλλακτική είναι ο δανεισμός σε ξένα νομίσματα, κυρίως το δολάριο και το ευρώ. Το ίδιο ισχύει για μέρος του τραπεζικού δανεισμού.

Η αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων με στόχο την προσέλκυση αποταμιεύσεων αποτελεί μια εναλλακτική σε τέτοιες περιπτώσεις.

Όμως, ο Ερντογάν εναντιώθηκε σ’ αυτήν προεκλογικά καθώς συνεπάγεται μεγαλύτερα βάρη για όσους έχουν πάρει δάνεια και επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης.

Όμως, η σημαντική αύξηση του πληθωρισμού, οι εκροές κεφαλαίων και η μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας δεν άφησαν πολλά περιθώρια στην κεντρική τράπεζα και στον ίδιο.

Το βασικό επιτόκιο αυξήθηκε στο 17,75% από 12,75% δύο μήνες πριν.

Αν τα επιτόκια δεν αυξάνονταν, το πολιτικό και οικονομικό κόστος θα ήταν πιθανόν πολύ μεγαλύτερο για τον ίδιο.

Ο Ερντογάν κέρδισε το στοίχημα των εκλογών αλλά οι σκληρές αποφάσεις βρίσκονται μπροστά του και δεν αφορούν μόνο θέματα ασφάλειας.

Αφορούν κυρίως την πορεία της οικονομίας και τον εξωτερικό δανεισμό που έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια, για να καλύψει το χάντικαπ της εγχώριας αποταμίευσης.

Εκεί όμως έχει ένα μεγάλο πρόβλημα.

Το τέλος του QE στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη εκτιμάται ότι θα φέρει αξιοσημείωτες αυξήσεις στα επιτόκια του δολαρίου και του ευρώ τα επόμενα χρόνια εκτός απροόπτου.

Είναι κάτι για το οποίο ούτε ο πανίσχυρος Ερντογάν μπορεί να κάνει κάτι.

Αυτός πιθανόν θα είναι ο μεγαλύτερος μπελάς της Τουρκίας και της προεδρίας του τα επόμενα χρόνια.

Dr. Money