Συμφέρει τελικά η προληπτική πιστωτική γραμμή;

Η σημαντική άνοδος των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων στον απόηχο της ιταλικής πολιτικής αναταραχής έφερε ξανά στο προσκήνιο την προληπτική πιστωτική γραμμή.

Ως γνωστόν, η κυβέρνηση δεν τη θέλει καθώς συνοδεύεται από ένα ελαφρύ, έστω, πρόγραμμα και κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι θέλει να της δημιουργήσει πολιτικό πρόβλημα.

Από τη σκοπιά της, μερίδα της αντιπολίτευσης κατηγορεί την κυβέρνηση πως το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η παραμονή στην εξουσία και δεν θέλει τη φθηνή προληπτική γραμμή, γιατί έχει πολιτικό κόστος.

Πέρα από τους συνήθεις ελληνικούς πολιτικούς διαξιφισμούς, το ερώτημα παραμένει: Συμφέρει ή δεν συμφέρει να ζητήσει η χώρα προληπτική πιστωτική γραμμή από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM);   

Στο παρελθόν, είχαμε αναφέρει ότι η προληπτική γραμμή είναι δίκοπο μαχαίρι.

Από τη μια πλευρά, σου εξασφαλίζει χαμηλό κόστος δανεισμού για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και από την άλλη, στέλνει σήμα αδυναμίας στις αγορές.

Κατά την ταπεινή μας άποψη, κομβικό σημείο αποτελεί η προέλευση του ποσού της προληπτικής γραμμής, π.χ. 15 δισ. ευρώ.

Θα προέρχεται από τα αδιάθετα ποσά του 3ου προγράμματος προσαρμογής ή θα είναι έξτρα;

Όπως έχουμε ξανατονίσει, είναι σημαντικό για την Ελλάδα να χρησιμοποιηθεί το σύνολο του αδιάθετου ποσού, που εκτιμάται στα 24 δισ. ευρώ περίπου -υπό την προϋπόθεση ότι εκταμιεύεται το σύνολο των δόσεων της 4ης αξιολόγησης και το εναπομείναν 1 δισ. της τρίτης- για την εξόφληση ακριβότερου χρέους.

Ηδη έχει «κλειδώσει» ένα ποσό κοντά στα 10 δισ. για την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ, σύμφωνα με τις συγκλίνουσες πληροφορίες, εξασφαλίζοντας εξοικονόμηση τόκων και επιμήκυνση δανείων κατά μέσο όρο 32,5 χρόνια.

Επομένως, το ερώτημα αφορά τα υπόλοιπα 14 δισ. περίπου του τωρινού προγράμματος.

Είναι διαφορετικό να  χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή μέρους των διακρατικών δανείων του 1ου προγράμματος, με την παράλληλη διάθεση επιπλέον ποσού 14-20 δισ. ευρώ για την προληπτική πιστωτική γραμμή, και διαφορετικό να διατεθεί το αδιάθετο ποσό μόνο για την προληπτική γραμμή.

Όμως, οι δανειστές δεν θέλουν να αυξήσουν κι άλλο την έκθεσή τους στην Ελλάδα.

Είναι λοιπόν πιο πιθανό, μέρος των αδιάθετων, π.χ. 14 δισ., να χρησιμοποιηθεί για την προληπτική γραμμή αντί για  την εξόφληση ακριβότερου χρέους, σε περίπτωση που η Ελλάδα το ζητούσε.

Σ’ αυτή την περίπτωση, που είναι η πιο πιθανή, τα πράγματα περιπλέκονται.

Πράγματι, οι τράπεζες θα απολέσουν το waiver της ΕΚΤ. Όμως,  τα ποσά που δανείζονται από εκεί δεν πρέπει να ξεπερνάνε τα 5 με 6 δισ. ευρώ και επομένως η εξοικονόμηση τόκων θα είναι μικρότερη από 100 εκατ. ευρώ ετησίως για όλο τον κλάδο.

Η ενδεχόμενη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ (QE) κατά τη φάση της επανεπένδυσης θα ήταν πιο σημαντική.

Όμως, η ΕΚΤ θα πρέπει να βγάλει το ελληνικό χρέος φερέγγυο προηγουμένως, ρισκάροντας την αξιοπιστία της. Δεν φαίνεται εύκολο.

Επιπλέον, η προληπτική γραμμή μπορεί μεν να μην αποτελέσει εμπόδιο στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης, όμως δείχνει κάτι άλλο.

Αδυναμία αυτόνομης πρόσβασης της χώρας στις αγορές ίσως αποτελέσει ανυπέρβλητο εμπόδιο για την αναβάθμισή της στην επενδυτική βαθμίδα από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης.

Από την άλλη πλευρά, τυχόν συνειδητή αποχή της Ελλάδας από τις αγορές για μεγάλο χρονικό διάστημα λόγω επικράτησης δυσμενών συνθηκών με παράλληλη χρήση του αποθέματος ρευστότητας ίσως υπονομεύσει την ψυχολογία στην αγορά και εν συνεχεία στην οικονομία.

Αναμφισβήτητα, υπάρχουν συν και πλην σε κάθε μία από τις δίο εναλλακτικές, δηλαδή την προληπτική γραμμή και το απόθεμα ρευστότητας.

Παρ’ όλα αυτά θεωρούμε ότι η χώρα θα πρέπει κάποτε να μάθει να κολυμπάει. Ακόμη κι αν το μάθημα είναι στην αρχή ακριβό.

Όμως, αυτό δεν θα συμβεί, αν δεν πέσει στο νερό.