Η έξυπνη λύση για το χρέος

Οι γνώστες το θυμούνται αλλά η μεγάλη μάζα το αγνοεί.

Όταν η τότε κυβέρνηση εκδήλωνε την προτίμησή της στην προληπτική πιστωτική γραμμή το 2014, η χώρα έπρεπε να αντιμετωπίσει τόσο το εκτιμώμενο δημοσιονομικό κενό της επόμενης χρονιάς, όσο και το χρηματοδοτικό κενό.

Το δημοσιονομικό κενό αναφερόταν στις εκτιμήσεις των δανειστών για την απόκλιση του πρωτογενούς πλεονάσματος από τον στόχο. Τον Δεκέμβριο του 2014, το ΔΝΤ εκτιμούσε το δημοσιονομικό κενό στο 1,7 δισ. ευρώ. Το ύψος του χρηματοδοτικού κενού δεν μας είναι γνωστό.

Έπρεπε λοιπόν να διασφαλισθεί η χρηματοδότηση μετά το τέλος του δεύτερου  προγράμματος και η προληπτική πιστωτική γραμμή (ECCL) έμοιαζε η καλύτερη λύση για έξοδο στις αγορές.

Τα δεδομένα είναι διαφορετικά σήμερα. Ούτε δημοσιονομικό, ούτε χρηματοδοτικό κενό φαίνεται πως θα υπάρξει το 2018, εκτός απροόπτου φυσικά.

Επιπλέον, η προληπτική γραμμή είναι δίκοπο μαχαίρι, όπως έχουμε ξαναπεί.

Σε βοηθά να δανειστείς με σχετικά καλούς όρους από την αγορά για τους 18-24 μήνες που διαρκεί, αλλά στέλνει ταυτόχρονα σήμα αδυναμίας.

Επιπλέον, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να αναβάλουν οι δανειστές τις αποφάσεις για το χρέος, με πρόσχημα την ύπαρξη της πιστωτικής γραμμής, όπως έχει επισημανθεί από το Eurasia Group.

Ίσως το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ του ECCL είναι η πρόσβαση των εγχώριων τραπεζών στο φθηνό χρήμα της ΕΚΤ και η συντήρηση της ελπίδας ότι η χώρα ίσως προλάβει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) της EKT, δηλαδή την επανεπένδυση των χρημάτων από τα ομόλογα που λήγουν μετά τον Σεπτέμβριο του 2018. Όμως, το τελευταίο προϋποθέτει επίσης ότι η ΕΚΤ θα βγάλει το ελληνικό χρέος φερέγγυο.

Από την άλλη πλευρά, ο σχηματισμός του αποθέματος ρευστότητας που επιδιώκει η κυβέρνηση κατά τα πρότυπα της Πορτογαλίας  έχει συγκριτικά υψηλότερο κόστος, ενώ στερεί από τις τράπεζες τη φθηνή ρευστότητα της ΕΚΤ.

Από την άλλη, προσφέρει μεγαλύτερα περιθώρια στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, κάτι που προφανώς η κυβέρνηση προτιμά για πολιτικούς λόγους.

Αναμφισβήτητα υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε κάθε μία από τις δύο μεθόδους στήριξης της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές, δηλαδή την προληπτική πιστωτική γραμμή και το αποθεματικό ρευστότητας.

Υπό κάποιες προϋποθέσεις, οι δύο μέθοδοι θα μπορούσαν να συνδυασθούν.

Τόσο η μία όσο και η άλλη βασίζονται στη διάθεση των κάπου 10 δισ. ευρώ του ESM  προς την Ελλάδα και υπό προϋποθέσεις σε μέρος από τα αδιάθετα 27 δισ. ευρώ περίπου του τρίτου οικονομικού προγράμματος.

Όμως, υπάρχει μια άλλη χρήση των 10 δισ. ευρώ ή περισσότερο, που θα μπορούσε να στηρίξει πιο ουσιαστικά την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές με βιώσιμο τρόπο.

Να χρησιμοποιηθούν για να «αποσύρουν» χρέος που λήγει την επόμενη 10ετία, ώστε να περιορισθούν τα τοκοχρεολύσια που θα πλήρωνε η χώρα.

Μ’ αυτό τον τρόπο, η χώρα θα εξοικονομούσε ετησίως δαπάνες για τόκους καθώς το δάνειο του ESM με επιτόκιο κοντά στο 1% θα αντικαθιστούσε ακριβότερο χρέος.

Επιπλέον, θα επεκτεινόταν η διάρκεια του χρέους αφού τα δάνεια του ESM είναι 30ετίας.

Κατόπιν τούτου, οι δυνητικοί επενδυτές θα έβρισκαν πιο ελκυστικές τις τοποθετήσεις σε ελληνικά ομόλογα, λόγω χαμηλότερου ρίσκου.

Αντί λοιπόν να συζητάμε αν είναι προτιμότερο να υπάρχει προληπτική πιστωτική γραμμή ή αποθεματικό ασφαλείας και πού θα πάνε τα 10 δισ. ευρώ που αναμένονται από τον ESM,  θα ήταν προτιμότερο να μπουν να δουλέψουν, βελτιώνοντας το προφίλ του χρέους.

Είναι κάτι που θα πρέπει να μπει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και να συζητηθεί.

Μήπως όμως είναι ήδη στο τραπέζι;