Οι δύο προϋποθέσεις για έξοδο από το μνημόνιο  

Οι αγορές ποντάρουν, αυτή τη στιγμή, σε αποφοίτηση της Ελλάδας από το 3ο μνημόνιο και αυτό φάνηκε από τη χθεσινή δημοπρασία του 12μηνου εντόκου γραμματίου.

Η χώρα πλήρωσε πολύ ακριβό τίμημα σε επιπρόσθετα μέτρα λιτότητας και χαμένα εισοδήματα και θέσεις εργασίας, για να φθάσει σε αυτό το σημείο.

Δεν πρέπει λοιπόν να κλωτσήσει την καρδάρα με το γάλα στην τελική ευθεία.

Αν κάποτε μιλήσουν δημοσίως ορισμένοι από τους ξένους πρωταγωνιστές του ελληνικού σίριαλ, π.χ. οι πρόεδροι του Eurogroup ή o κ. Τόμσεν του ΔΝΤ, ο κόσμος θα πληροφορηθεί ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης και η μειωμένη αξιοπιστία της ελληνικής πλευράς στην εφαρμογή του προγράμματος έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις.

Είναι φυσιολογικό.

Όταν καθησυχάζεις επανειλημμένα τους ξένους ελεγκτές των δανειστών ότι θα υλοποιήσεις τα προαπαιτούμενα και αυτοί διαπιστώνουν στην επόμενη επίσκεψή τους ότι δεν έχεις κάνει ούτε το ένα τρίτο απ' όσα έλεγες, είναι επόμενο να μη σου έχουν εμπιστοσύνη και να σε θεωρούν αναξιόπιστο.

Γίνονται λοιπόν πιο αυστηροί μαζί σου και ζητάνε μέτρα λιτότητας και άλλα πράγματα, π.χ. υποθήκευση δημόσιας περιουσίας για δεκαετίες κ.λπ., που δεν θα ζητούσαν υπό άλλες συνθήκες.

Αυτό συνέβη στην Ελλάδα και κόστισε δισ. ευρώ σε χαμένα εισοδήματα, θέσεις εργασίας και κύρος διεθνώς στη χώρα.

Η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία είναι από τα πιο βασικές προϋποθέσεις οικονομικής επιτυχίας στον Δυτικό κόσμο. Αυτές εξηγούν σε σημαντικό βαθμό, π.χ. τη διαφορά του κατά κεφαλήν εισοδήματος των ΗΠΑ ή της Γερμανίας με κάποιες αφρικανικές  χώρες.

Χωρίς αυτές, ακόμη και απλές δραστηριότητες δυσκολεύουν σε μια κοινωνία χαμηλής εμπιστοσύνης. Πώς μπορείς να ξέρεις πως δεν θα σε ληστέψουν αν πας μέχρι το μαγαζί της γειτονιάς σου; Ακόμη κι αν μπορούσες να προσλάβεις σωματοφύλακα, θα τον εμπιστευόσουν;

Στη μελέτη του Κόλιν Τέρνμπουλ του 1972, με τίτλο «Οι άνθρωποι του βουνού», γίνεται αναφορά σε μια φυλή που έπαθε μεγάλη ζημιά από την ξηρασία στην Ουγκάντα τη δεκαετία του 1960.

Οι ακραίες συνθήκες έσπρωξαν τα μέλη της φυλής σε ακραίες συμπεριφορές, όπως η εξαπάτηση, το κλέψιμο και τα ψέματα, όποτε αυτό ήταν δυνατόν.

Κοινώς, η έλλειψη ελπίδας για το μέλλον οδήγησε τα μέλη της φυλής στη λογική ότι τα χρηστά συναλλακτικά ήθη ήταν άχρηστα.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν παραδείγματα, π.χ. Γερμανία, όπου η οικονομική ευημερία απαιτεί εμπιστοσύνη και αξιοπιστία, αλλά και την ενθαρρύνει. Δεν έχεις σημαντικό κίνητρο να κλέψεις, αν είσαι ευκατάστατος.

Στην τελική ευθεία προς την έξοδο από το τρίτο πρόγραμμα και με όλα σχεδόν τα μέτωπα ανοικτά, π.χ. 4η αξιολόγηση, διευθέτηση χρέους, μεταμνημονιακή εποπτεία, η  ενίσχυση της αξιοπιστίας της Αθήνας στα μάτια των δανειστών μας είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Κι αυτό για να συμβεί, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να είναι απολύτως συνεργάσιμη μαζί τους τους επόμενους μήνες, ώστε να μην τους δώσει αφορμές για διαφορετικές ερμηνείες.

Δυστυχώς, η εμπειρία τους από τα ελληνικά προγράμματα δεν είναι  καλή.

Αυτό μαζί με τον εκλογικό κύκλο που πλησιάζει τους κάνει δύσπιστους σε σχέση με τη συμπεριφορά της Αθήνας στη μεταμνημονιακή εποχή κι αυτό σημαίνει περισσότερες απαιτήσεις.