Οι πόλεμοι και ο λαϊκισμός θέλουν τον χρυσό τους

Η επικράτηση των λαϊκιστών σε κάποιες μεγάλες χώρες το 2016 προκάλεσε μικρούς πολιτικούς σεισμούς και αύξησε το πολιτικό ρίσκο.

Όμως, η μεγάλη πλειοψηφία των συμμετεχόντων στις αγορές επέλεξε να το αγνοήσουν, επικεντρωνόμενοι στον υγιή ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης παγκοσμίως και στη σημαντική μείωση των φόρων στις ΗΠΑ.

Το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών και η επικράτηση του Πίτερ Ναβάρο και του γνωστού μας Γουίλμπερ Ρος, υπουργού Εμπορίου, στον Λευκό Οίκο, που υποστηρίζουν την επιβολή των δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα στις ΗΠΑ, υπενθύμισαν σε όλους ότι οι πολιτικοί κίνδυνοι συνεχίζουν να υπάρχουν.

Είναι πλέον θέμα χρόνου η επιβολή δασμών στον χάλυβα και στο αλουμίνιο που εισάγεται στις ΗΠΑ και τα αντίποινα που έχει προαναγγείλει η Ευρωπαϊκή Ενωση και πιθανόν η Κίνα.

Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις θέλουν οι ανωτέρω δασμοί, ιδίως μετά την εξαίρεση των Καναδά και Μεξικού, να έχουν πολύ μικρή επίπτωση στην αμερικανική και εν γένει στην παγκόσμια οικονομία.

Όμως, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα μπορούσαν να προκληθούν από ένα πιθανό σπιράλ αντιποίνων, που θα οδηγούσε σε επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Κι αυτό γιατί οι μεν εξαγωγικές χώρες θα έβλεπαν τα προϊόντα που εξάγουν να μειώνονται, οι δε εισαγωγικές χώρες θα έβλεπαν τα διαθέσιμα εισοδήματα των νοικοκυριών τους να μειώνονται λόγω της αύξησης των τιμών.

Θεωρητικά, ένα τέτοιο διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης ή και στασιμότητα αργότερα ευνοεί τη σταθεροποίηση ή μείωση των αποδόσεων στα ομόλογα.

Όμως, η αρχική άνοδος του πληθωρισμού θα μπορούσε να οδηγήσει πιθανόν σε ρευστοποιήσεις ομολόγων και προσωρινή άνοδο των αποδόσεών τους σε πρώτη φάση, καθότι η άνοδος του πληθωρισμού θα είναι λογικά εφάπαξ.

Επιπλέον, το γεγονός ότι τα επιτόκια και οι αποδόσεις των ομολόγων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και πολλές οικονομίες λειτουργούν σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, καθιστούν τα ομόλογα πιο ριψοκίνδυνη επενδυτική επιλογή σε περίπτωση εμπορικού πολέμου.

Επιπλέον, αν δεχθούμε πως οι δασμοί θα μειώσουν το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, αυτό σημαίνει πως θα επωφεληθούν συγκριτικά περισσότερο οι χώρες που ξεκίνησαν τον εμπορικό πόλεμο, δηλαδή οι ΗΠΑ και τα νομίσματά τους.

Παρ’ όλα αυτά, το δολάριο ήταν εκείνο που πλήρωσε τη νύφη της ανακοίνωσης για τις προτεινόμενες αυξήσεις δασμών από τις ΗΠΑ.

Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που επηρεάζουν την πορεία του δολαρίου, π.χ. οι εκτιμήσεις για διεύρυνση του δημοσιονομικού ελλείμματος λόγω της φορολογικής μεταρρύθμισης.

Επομένως, ούτε στα νομίσματα είναι ξεκάθαρο τι γίνεται.

Ισως η κατάσταση είναι πιο ξεκάθαρη με τον χρυσό.

Κι αυτό γιατί το πολύτιμο νόμισμα κερδίζει έδαφος σε περιόδους κρίσεων και μεγάλης έντασης, όπως είναι η περίπτωση ενός εμπορικού πολέμου.

Ακόμη, ο χρυσός αναμένεται να επωφεληθεί από την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης παγκοσμίως καθώς οδηγεί σε μειώσεις ή σταθεροποίηση των επιτοκίων στα σημερινά χαμηλά επίπεδα.

Φυσικά, υπάρχει το ερωτηματικό του δολαρίου καθώς έχει αντίστροφη σχέση με τον χρυσό.

Επιπλέον, παραμένει ο κίνδυνος της ισχυροποίησης των πληθωριστικών πιέσεων που θα διατηρούσε σε ανοδική τροχιά τα επιτόκια, γιατί ασκούν πιέσεις στον χρυσό.

Αναμφίβολα, όλες οι επενδυτικές επιλογές ενέχουν ρίσκο.

Αν όμως υπάρξει τελικά εμπορικός πόλεμος σε μεγάλη έκταση και αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων με λαϊκιστές στην εξουσία, ο χρυσός είναι ένα μέρος στο οποίο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς καταφύγιο.