Μην υποτιμάτε τα capital controls!

Oι αρχικές προβλέψεις για το μέγεθος των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων των capital controls αποδείχτηκαν υπερβολικές. Όμως, θα ήταν λάθος να υποτιμηθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους.

Δημοσιεύθηκε: 29 Ιουνίου 2017 - 07:47

Dr Money

Στο τέλος του 2014, οι ιδιωτικές καταθέσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανέρχονταν σε 160,28 δισ. ευρώ.

Στις 30 Ιουνίου του 2015, οι καταθέσεις είχαν υποχωρήσει στα 122,23 δισ. ευρώ και επιβλήθηκαν κεφαλαιακοί περιορισμοί (capital controls) για να σταματήσει η αιμορραγία των καταθέσεων και να αποτραπεί η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.

Ένα μήνα αργότερα, οι καταθέσεις υποχώρησαν στα 120,8 δισ. ευρώ.

Με λίγα λόγια, κάτι λιγότερο από 40 δισ. ευρώ αποσύρθηκαν από το τραπεζικό σύστημα το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2015 και όλα δείχνουν πως τα περισσότερα από αυτά έμειναν εντός των συνόρων.

Η σταδιακή ομαλοποίηση της κατάστασης τις οδήγησε στα 123,37 δισ. στα τέλη του 2015.

Oμως, οι προβλέψεις κυβερνητικών στελεχών και υψηλόβαθμων τραπεζιτών για εξάλειψη των capital controls μέσα στο 2016 ή μέχρι τα μέσα του 2017 αποδείχτηκαν υπερβολικά αισιόδοξες.

Παρότι έγιναν πέρυσι κάποια μικρά βήματα και οι αρχές έδωσαν πριν λίγο καιρό στη δημοσιότητα το σχέδιο για τη σταδιακή κατάργηση των capital controls, οι περισσότεροι στην αγορά πιστεύουν ότι θα χρειασθεί αρκετός χρόνος για κάτι τέτοιο.

Σήμερα, εκτιμάται πως πάνω από το 50% των εγχώριων επιχειρήσεων έχουν καταθέσεις εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, έναντι λιγότερων από 15% το 2014.

Είναι αλήθεια πως οι αρχικές προβλέψεις των πιστωτών για τις αρνητικές επιπτώσεις που θα είχαν τα capital controls στον ρυθμό ανάπτυξης το 2015 δεν επαληθεύθηκαν.

Ισως γιατί τις είχαν βασίσει στην κυπριακή εμπειρία και δεν έλαβαν υπόψη ότι στην Ελλάδα υπήρξε ένα σταδιακό bank-run το πρώτο εξάμηνο του 2015, που κατέληξε σε πληρωμή υποχρεώσεων και άλλες αγορές λόγω του φόβου για «κούρεμα» των καταθέσεων.

Επιπλέον, ο περισσότερος κόσμος και οι επιχειρήσεις προσαρμόσθηκαν σχετικά γρήγορα στα νέα δεδομένα.

Επίσης, εκτοξεύθηκε η χρήση του πλαστικού χρήματος, συμβάλλοντας στην αποκάλυψη φορολογητέας ύλης και στην αύξηση των κρατικών εσόδων.

Αν όμως η αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος εξαρτάτο από την επιβολή των capital controls, τότε πολλές χώρες θα έσπευδαν να βάλουν κεφαλαιακούς περιορισμούς, ακόμη κι αν δεν τους χρειάζονταν, όπως τονίζει πρώην τραπεζίτης.

Προφανώς, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει γιατί η ζημία που προκαλούν σε μια οικονομία τα capital controls είναι πολύ μεγαλύτερη από τα όποια βραχυχρόνια οφέλη.

Στη δική μας περίπτωση, τα capital controls απέτρεψαν τη μαζική εκροή καταθέσεων και βοήθησαν στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.

Όμως, αυτή η εξέλιξη έχει κόστος τόσο για τις τράπεζες όσο και για την εθνική οικονομία μεσομακροπρόθεσμα.

Κι αυτό γιατί τα capital controls έχουν πλήξει την πίστη στην οποία βασίζεται το τραπεζικό σύστημα.

Αυτό θα χρειασθεί πολύ χρόνο, ίσως μία ή δύο γενεές, για να αποκατασταθεί ολοκληρωτικά η εμπιστοσύνη και να επιστρέψουν οι καταθέσεις.

Οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν καταθέσεις για να μπορούν να δίνουν δάνεια και να λειτουργούν κανονικά.

Ο δανεισμός από τις κεφαλαιαγορές θα μπορούσε να τις βοηθήσει να καλύψουν το χάσμα μεταξύ δανείων και καταθέσεων.

Όμως, μια νέα κρίση θα ήταν αρκετή για να δημιουργήσει μεγάλα, ίσως ανυπέρβλητα προβλήματα στις τράπεζες.

Είναι επόμενο όλα αυτά να έχουν επίπτωση στην εθνική οικονομία καθώς υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ και της πιστωτικής επέκτασης ή συρρίκνωσης.

Υπό αυτή την έννοια, θα ήταν λάθος να υποτιμηθούν οι πιθανές επιπτώσεις των capital controls στον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.