Από μια κλωστή κρέμεται μια γενιά!

Οι άνεργοι ανήλθαν σε 1,3 εκατ. άτομα τον Ιανουάριο του 2014 έναντι μόλις 438 χιλιάδων τον ίδιο μήνα το 2009, ενώ η ανεργία διαμορφώθηκε στο 26,7% έναντι 8,9% αντίστοιχα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ.

Οι απασχολούμενοι έφθασαν τα 3,6 εκατομμύρια τον πρώτο μήνα του 2014 έναντι 4,5 εκατ. περίπου τον αντίστοιχο του 2009 και αυτό μεταφράζεται σε 900 χιλιάδες εργαζόμενους λιγότερους.

Η σύγκριση είναι καταλυτική και εις βάρος του σήμερα.

Πολύ περισσότερο αν αναλογισθούμε ότι το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων, δηλαδή αυτών που έχουν μείνει χωρίς δουλειά για πάνω από 12 μήνες, φθάνει η ξεπερνά σήμερα το 65% του συνόλου έναντι 54% το α΄ τρίμηνο του 2009.

Η εικόνα θα ήταν ακόμη χειρότερη αν παίρναμε το 2007 ή το 2008 ως έτος σύγκρισης.

Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι η συντριπτική πλειονότητα των ανέργων προέρχεται από τον ιδιωτικό τομέα.

Με τον μόνιμο πληθυσμό να ανέρχεται σε 10,8 εκατ. άτομα, προκύπτει ότι σε κάθε απασχολούμενο αντιστοιχούν 3 άλλα άτομα αφού 3,6 εκατ. «συντηρούν» τους υπολοίπους.

Φυσικά, υπάρχει η μαύρη αγορά εργασίας που δεν καταγράφεται και προσφέρει κάποια ανακούφιση σε αρκετό κόσμο.

Όμως, οι συνθήκες εργασίας δεν είναι συνήθως καθόλου καλές και τα μεροκάματα είναι χαμηλά.

Για να επανέλθει η απασχόληση στα 4,5 εκατ. άτομα των αρχών του 2009, η ελληνική οικονομία θα πρέπει να δημιουργήσει 900 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια.

Αν αναλογισθούμε ότι η οικονομία δημιούργησε κάπου 120.000 νέες θέσεις εργασίας το 1995, την καλύτερη χρονιά των τελευταίων τριών δεκαετιών και πλέον, αυτό σημαίνει ότι θα χρειασθούν 7,5 χρόνια στην καλύτερη περίπτωση για να συμβεί κάτι τέτοιο.

Αυτό προϋποθέτει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης επί χρόνια για να μειωθεί η αποκαλούμενη κυκλική ανεργία που οφείλεται στην ύφεση και στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που προβλέπει το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής αποβλέπουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας και στην ενθάρρυνση της απασχόλησης.

Πρόκειται για μέτρα που επικεντρώνονται κυρίως στην προσφορά εργασίας και συνήθως αποσκοπούν στην καταπολέμηση της αποκαλούμενης δομικής ανεργίας, και συνδέονται με τη δομή της αγοράς εργασίας.

Όμως, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική ζήτηση της οικονομίας καθώς οδηγούν συνήθως σε συμπίεση των μισθών κ.λπ. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα σε μια καταπονημένη οικονομία όπως η ελληνική.

Η Ελλάδα θα μπορούσε θεωρητικά να αντισταθμίσει τις όποιες επιπτώσεις στη συνολική ζήτηση μέσω μιας ελαστικότερης δημοσιονομικής ή και νομισματικής πολιτικής και να ενισχύσει το ΑΕΠ.

Όμως, η μεν νομισματική πολιτική καθορίζεται στη Φρανκφούρτη, η δε δημοσιονομική πολιτική είναι προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους γιατί τα δανεικά είναι καθορισμένα.

Επομένως, η όποια τόνωση στη συνολική ζήτηση, την οικονομία και την απασχόληση θα πρέπει να προέλθει από αλλού.

Ιδανικά, από τις επενδύσεις, που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία.

Αν πιστέψουμε διάφορα δημοσιεύματα, η κυβέρνηση και η τρόικα ποντάρουν πολλά στο ΣΕΣ για την περίοδο 2014-2020, πιο γνωστό ως νέο ΕΣΠΑ.

Μιλάμε για κάπου 20 δισ. ευρώ σε κοινοτικά κονδύλια, που θα μπορούσαν να αβγατίσουν, τονώνοντας την οικονομική δραστηριότητα και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.

Επιπρόσθετες επενδύσεις θα μπορούσαν να έλθουν μέσω των ιδιωτικοποιήσεων και ιδίως μέσω μεγάλων πρότζεκτ όπως στο Ελληνικό.

Όμως, το μεν πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων καθυστερεί, το δε ΕΣΠΑ χωλαίνει λόγω διαρθρωτικών αδυναμιών, π.χ. φορέων υλοποίησης.

Θα χρειασθεί λοιπόν μια επανάσταση σε επίπεδο στελέχωσης, διαδικασιών και αλλού για να απορροφηθούν τα κονδύλια εγκαίρως και να αξιοποιηθούν από αξιόπιστες εταιρείες για να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα και η απασχόληση.

Αν αυτό δεν γίνει, όπερ το πιθανότερο, λόγω της πολυπλοκότητας και των συχνά αντικρουόμενων συμφερόντων, η θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα και στην απασχόληση θα είναι ξανά περιορισμένη.

Επομένως, η δημιουργία 100.000 και πλέον νέων θέσεων εργασίας κάθε χρόνο για τα επόμενα έτη είναι μάλλον ουτοπία, παρά πραγματικότητα.

Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με μελέτη που παρουσίασαν οι καθηγητές Carmen Reinhart και Kenneth Rogoff σε συνέδριο της Αμερικανικής Οικονομικής Ενωσης (ΑΕΑ), η Ελλάδα θα χρειασθεί 12 χρόνια για να επανέλθει το ΑΕΠ της στα επίπεδα πριν από την κρίση.

Αυτό συνεπάγεται μικρότερους ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης από τους προβλεπόμενους τα επόμενα χρόνια και λογικά λιγότερες νέες θέσεις εργασίας.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο κίνδυνος της περιθωριοποίησης μιας ολόκληρης γενιάς λόγω παρατεταμένης υψηλής ανεργίας δεν είναι αμελητέος.

Είτε η κ. Reinhart και ο κ. Rogoff έχουν δίκιο, είτε οι insiders των προγραμμάτων ΕΣΠΑ θα δικαιωθούν.

Dr. Money