Από την 1η Ιανουαρίου 2014 οι τράπεζες της ΕΕ θα είναι ισχυρότερες. Οι αλλαγές που υπερψήφισε το ΕΚ την Τρίτη θα περιορίσουν τα μπόνους των τραπεζιτών προκειμένου να συγκρατηθούν οι κερδοσκοπικές αναλήψεις κινδύνων, θα ενισχύσουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις των τραπεζών ώστε να μπορούν αυτές να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις κρίσεις, ενώ θα ισχυροποιήσουν και τους κανόνες εποπτείας τους.

Το πακέτο αυτό μεταρρυθμίσεων του τραπεζικού συστήματος, το πιο ολοκληρωμένο έως σήμερα, θα δώσει επίσης ώθηση στην ανάπτυξη, αφού θα καταστήσει ευκολότερη τη χορήγηση δανείων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τον πυλώνα της πραγματικής οικονομίας.

"Το νέο αυτό νομοθετικό πακέτο είναι το πιο φιλόδοξο πακέτο μεταρρύθμισης του τραπεζικού τομέα της ΕΕ μέχρι σήμερα. Το νέο πακέτο με τους ενιαίους κανόνες για όλες τις 8.200 τράπεζές της είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο θα πρέπει να οικοδομηθεί η ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση. Ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός θα αποτελέσει την οροφή. Τώρα πρέπει να προσθέσουμε τους τοίχους: το πλαίσιο εξυγίανσης των τραπεζών και τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων. Ως νομοθέτες, δεν μπορούμε να ρυθμίσουμε τα επίπεδα των μισθών. Οι κανόνες για τα μπόνους των τραπεζιτών θα ενισχύσουν την αμεροληψία και τη διαφάνεια και θα συμβάλουν στην αλλαγή νοοτροπίας στον τραπεζικό τομέα", δήλωσε ο εισηγητής του ΕΚ Othmar Karas (ΕΛΚ, Αυστρία).


Τα μπόνους των τραπεζιτών

Η αναλογία βασικού μισθού και μπόνους των τραπεζιτών θα μειωθεί σε 1:1 προκειμένου να περιορισθούν οι κερδοσκοπικές αναλήψεις κινδύνων. Η αναλογία αυτή θα μπορεί να αυξηθεί κατ' ανώτατο όριο σε 1:2 μετά από έγκριση του 66% τουλάχιστον των μετόχων που κατέχουν το ήμισυ των μετοχών που εκπροσωπούνται, ή το 75% των ψήφων, εάν δεν υπάρχει απαρτία.

Μία άλλη ρύθμιση της νέας νομοθεσίας προβλέπει ότι θα πρέπει να αναβάλλεται η καταβολή του 25% τουλάχιστον του κάθε μπόνους που υπερβαίνει το 100% του μισθού για τουλάχιστον πέντε έτη. Αυτό θα γίνει προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι τραπεζίτες να υιοθετούν πιο μακροπρόθεσμες στρατηγικές.


Κεφαλαιακές απαιτήσεις

Οι τράπεζες της ΕΕ θα πρέπει να διαθέτουν περισσότερα και καλύτερα κεφάλαια ως αποθεματικά κεφάλαια ασφαλείας σε περιπτώσεις κρίσεων. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να διατηρούν ένα κατ' ελάχιστον 8% κεφαλαίων καλής ποιότητας, εκ των οποίων περισσότερο από το ήμισυ (4,5% των συνολικών κεφαλαίων της τράπεζας) θα πρέπει να είναι Κατηγορίας 1, της υψηλότερης δηλαδή ποιότητας με το χαμηλότερο κίνδυνο (από 2% που είναι σήμερα). Τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να ρευστοποιούνται εύκολα, δηλαδή να μπορούν άμεσα να μετατραπούν σε μετρητά για να καλύψουν τις ανάγκες των καταθετών και πιστωτών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Οι τράπεζες θα υποχρεούνται επιπλέον να διατηρούν ένα "απόθεμα ασφαλείας διατήρησης κεφαλαίου" για την απορρόφηση των όποιων ζημιών και την προστασία του κεφαλαίου τους, καθώς και "αντικυκλικά κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας" τα οποία θα διασφαλίζουν ότι σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης θα σχηματίζεται μία επαρκής κεφαλαιακή βάση ώστε να μπορούν οι τράπεζες να συνεχίζουν να παρέχουν πιστώσεις σε περιόδους κρίσεων.


Χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας

Ο νέος κανονισμός θα μειώσει τον συντελεστή ονομαστικού κινδύνου που εφαρμόζουν οι τράπεζες όταν πρόκειται για δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό με τη σειρά του θα μειώσει το ποσό των κεφαλαίων που πρέπει να διαθέτουν ως αποθεματικά οι τράπεζες για την κάλυψη ενδεχόμενων κόκκινων δανείων, καθιστώντας έτσι τα κεφάλαια αυτά διαθέσιμα προς δανεισμό. Στόχος της ρύθμισης αυτής είναι να δοθεί κίνητρο για την παροχή χρηματοδότησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.


Διαφάνεια και εποπτεία

Βάσει της νέας νομοθεσίας οι τράπεζες θα υποχρεούνται να αποκαλύπτουν τα κέρδη τους, τους φόρους που κατέβαλαν και τη βοήθεια που έλαβαν από κάθε χώρα, καθώς επίσης τον τζίρο τους και τον αριθμό των υπαλλήλων τους. Από το 2014 αυτοί οι αριθμοί θα αναφέρονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ από το 2015 θα δημοσιοποιούνται πλήρως.

Οι τράπεζες θα ελέγχονται από τις αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, της οποίας οι ελεγκτικές αρμοδιότητες θα διευρυνθούν.


Κανονισμός και οδηγία

Το πακέτο μεταρρυθμίσεων αποτελείται από έναν Κανονισμό Κεφαλαιακών Απαιτήσεων (CRR) και την τέταρτη εκδοχή της Οδηγίας Κεφαλαιακών Απαιτήσεων (CRD IV).

Ο κανονισμός εισάγει το πρώτο πακέτο κανόνων πρόληψης για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και θα εφαρμοστεί άμεσα σε όλες τις τράπεζες των κρατών μελών της ΕΕ. Θα συνδράμει στην προσπάθεια να διασφαλισθεί η πλήρης εφαρμογή από όλα τα κράτη μέλη των διεθνών στάνταρντ της Βασιλείας III για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.

Η οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη κάποια ευελιξία, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα να υποχρεώνουν τις εθνικές τους τράπεζες να διατηρούν περισσότερα αποθεματικά κεφάλαια από αυτά που απαιτεί η νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, π.χ. προκειμένου να προστατευθούν έναντι ενδεόμενης πτώσης των τιμών των ακινήτων.

Ο κανονισμός εγκρίθηκε με 595 ψήφους υπέρ, 40 κατά και 76 αποχές. Η οδηγία εγκρίθηκε με 608 ψήφους υπέρ, 33 κατά και 67 αποχές.


Επόμενα βήματα

Οι νέοι κανόνες θα εγκριθούν επισήμως και από το Συμβούλιο των Υπουργών και θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2014.