Αν η Ευρώπη θέλει να αποτρέψει μια οικονομική καταστροφή χειρότερη από αυτές του 2008 και του 2009, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει μια εξαιρετικά μεγάλη «δύναμη πυρός», εκτιμούν οι συντάκτες του Bloomberg. Και για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία, θα πρέπει να γίνουν τρία πράγματα που μέχρι τώρα οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν καταφέρει να κάνουν: θα πρέπει να απορριφθεί η ψευδαίσθηση ότι ορισμένες κυβερνήσεις της ευρωζώνης -ιδιαίτερα η Ελλάδα- μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους, να δοθεί ένας ρεαλιστικός «λογαριασμός» σχετικά με το πόσα θα χάσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες όταν χρεοκοπήσουν αυτές οι κυβερνήσεις και, τέλος, να προσφερθούν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις τόσες ώστε να πειστούν οι αγορές πως οι χρεοκοπίες και οι ζημίες αυτές θα είναι και οι τελευταίες.

Πόσο θα κοστίσει η προσπάθεια να σταματήσει η σήψη;

Σύμφωνα με τους συντάκτες του Bloomberg, το πρώτο βασικό ερώτημα είναι ποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να κηρύξουν χρεοκοπία. Η Ελλάδα βρίσκεται μακράν στη χειρότερη θέση. Με τα τρέχοντα επιτόκια -και δεδομένων των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη από το ΔΝΤ-, η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να εφαρμόσει αυστηρότατα μέτρα λιτότητας μόνο και μόνο για να σταθεροποιήσει το χρέος της. Η Ελλάδα θα έπρεπε να εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 5% του ΑΕΠ επ’ αόριστον. Αγώνα, όμως, θα έπρεπε να δώσει και η Πορτογαλία, η οποία δεν είναι σε θέση να πληρώσει τα επιτόκια της αγοράς και πιθανότατα θα χρειαζόταν πολλά χρόνια για να μειώσει το χρέος της σε επίπεδο αρκετά χαμηλό ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Άλλες χώρες της ευρωζώνης -συμπεριλαμβανομένων της Ιρλανδίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, του Βελγίου και της Γαλλίας- μπορούν να σταθεροποιήσουν τα χρέη τους με πρωτογενή πλεονάσματα χαμηλότερα του 2% του ΑΕΠ - αν υποθέσουμε πως οι αγορές δεν αυξήσουν τα επιτόκιά τους. Καθώς τέτοια πλεονάσματα βρίσκονται εντός του ιστορικού εύρους, η... αιματοχυσία θα μπορούσε να τερματιστεί με την Ελλάδα και την Πορτογαλία.

Το δεύτερο ερώτημα είναι πόσο χρέος έχουν πράγματι τη δυνατότητα τα αφερέγγυα κράτη να αποπληρώσουν. Αν θεωρηθεί ότι είναι εφικτό ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1% του ΑΕΠ και πως οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις θα επέτρεπαν στις κυβερνήσεις να δανειστούν με λογικά επιτόκια μετά τη χρεοκοπία τους, η Ελλάδα θα χρειαζόταν «κούρεμα» της τάξεως του 70% και η Πορτογαλία 40%. Οι δύο αυτές χρεοκοπίες θα εξάλειφαν το ελληνικό και το πορτογαλικό χρέος ύψους περίπου 300 δισ. ευρώ, ένα μεγάλο μέρος του οποίου κατέχουν οι τράπεζες. Ως εκ τούτου, οι τρέχουσες εκτιμήσεις για τα νέα κεφάλαια που θα απαιτηθούν για ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος φαίνονται λογικές. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες να παράσχουν αυτά τα κεφάλαια, αν και οι τράπεζες μπορεί τελικά να αντλήσουν από μόνες τους μεγάλο μέρος αυτών των κεφαλαίων, ενώ ενδέχεται να επιτραπεί και σε ορισμένες από αυτές να καταρρεύσουν.

Το τελικό και ενδεχομένως σημαντικότερο ερώτημα είναι πόση πρέπει να είναι η «δύναμη πυρός» για να στηριχτούν οι ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και να προστατευτούν οι φερέγγυες κυβερνήσεις από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg και του ΔΝΤ, οι συνολικές ανάγκες χρηματοδότησης για την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία και το Βέλγιο θα φθάνουν τα 2,5 τρισ. ευρώ μέχρι το 2015. Έτσι, και προκειμένου να υπάρχει και ένα περιθώριο λάθους, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα χρειαστούν τουλάχιστον 3 τρισ. ευρώ για να σταματήσουν την κρίση.

Βέβαια, καταλήγει το Bloomberg, τα λεφτά από μόνα τους δεν θα λύσουν τα προβλήματα της ευρωζώνης. Για να επιβιώσει το ευρώ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να βρουν την πολιτική θέληση να αντιμετωπίσουν θεμελιώδη ζητήματα, όπως η έλλειψη μιας ενιαίας δημοσιονομικής αρχής και οι προβληματικοί κανόνες για τα κεφάλαια των τραπεζών.