Το μεγαλύτερο ξεπούλημα της τελευταίας διετίας βιώνουν τις τελευταίες ώρες οι χρηματιστηριακές αγορές καθώς τα σημάδια επιβράδυνσης της οικονομίας επαναφέρουν τον εφιάλτη της ύφεσης, σε μια χρονική στιγμή όπου οι ΗΠΑ και η ευρωζώνη καλούνται να διαχειριστούν και κρίση χρέους.

Περισσότερο και από την υποβάθμιση της οικονομίας των ΗΠΑ από την S&P, χθες βάρυνε στην αντίδραση των αγορών και η έκθεση του ΟΟΣΑ. Ο οργανισμός κατέγραψε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στις μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες και στον πυρήνα της ζώνης του ευρώ και το κυριότερο ότι οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ιαπωνία βρίσκονται ενώπιον αλλαγής τάσης και επανόδου σε ύφεση.

Οι επισημάνσεις του οργανισμού πυροδότησαν μαζικό ξεπούλημα στα αμερικανικά και στα ευρωπαϊκά blue chips (αυτοκινητοβιομηχανία, μεταλλουργίες, ορυκτά κ.ά.), τα οποία είχαν υπεραποδώσει το α΄ εξάμηνο της φετινής χρονιάς, με τις πιέσεις να διαχέονται στο σύνολο των μετοχών λόγω της ταχύτητας και της έντασης της πτώσης.

Χθές στη Wall, o Dow βούλιαξε 5,55%, στις 10.809,85 μονάδες, ο S&P, με πτώση 6,66%, στις 1.199,39 μονάδες, και ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq, με απώλειες 6,9%, βρέθηκε στις 2.357,69 μονάδες. Στην αντίπερα πλευρά του Ατλαντικού, έλαβε χώρα μία από τις πιο δραματικές συνεδριάσεις στην ιστορία των ευρωπαϊκών αγορών και η μέρα έκλεισε με μεγάλες απώλειες. Αναλυτικά, ο δείκτης FTSE στο Λονδίνο είχε απώλειες 3,39%, στις 5.069 μονάδες, ο DAX στη Φρανκφούρτη με πτώση 5,02%, στις 5.923 μονάδες, και ο CAC στο Παρίσι τερμάτισε με κάμψη 4,68%, στις 3.125. Στο Μιλάνο και στη Μαδρίτη οι απώλειες ξεπέρασαν τελικά το 2%.

Ίδια εικόνα και σήμερα. Οι αγορές παρά τα αρχικά κέρδη γύρισαν στο κόκκινο για να αντιδράσουν στη συνέχεια από τα χαμηλά. Συνεχίστηκαν η φυγή από τις επενδύσεις ρίσκου και η στροφή προς πάσης φύσεως "ασφαλή καταφύγια". Στο στόχαστρο, μάλιστα, μπήκε και η Μεγάλη Βρετανία, στη σκιά και των επεισοδίων σε μεγάλες πόλεις της χώρας. Καταρρέει το DAX με απώλειες που έφτασαν πάνω από το 7% το μεσημέρι για να μετριαστούν αργότερα.

Ο φόβος των μέτρων

Στις αγορές κυριαρχεί ο φόβος ότι το κοκτέιλ μέτρων που ελήφθησαν από κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες τη διετία 2008-09, προκειμένου να ανακάμψει η παγκόσμια οικονομία, έχει εξαντληθεί και τώρα δεν υπάρχουν αρκετά μέσα για να αντιμετωπιστεί η ύφεση. Οι ελπίδες των επενδυτών είναι στη σημερινή συνεδρίαση της FED.

Tο πρόβλημα όμως είναι ότι τα επιτόκια παρέμβασης των κεντρικών τραπεζών είναι ήδη χαμηλά και οι κυβερνήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις δαπάνες τους λόγω της κρίσης χρέους. Οι φορολογούμενοι στις δύο πλευρές του Ατλαντικού δύσκολα θα αντέξουν επιπλέον βάρη. Επίσης, οι δηλώσεις για στήριξη της οικονομίας που έγιναν από το G7, το G20 αλλά και από τον γαλλογερμανικό άξονα δεν έπεισαν τις αγορές γιατί δεν συνοδεύτηκαν από σαφείς δεσμεύσεις.

Από την άλλη πλευρά, όσοι τολμούν σε μια τέτοια συγκυρία να παραμένουν αισιόδοξοι τονίζουν ότι η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας είναι προσωρινή και υπάρχουν μέσα να αντιμετωπιστεί, επισημαίνοντας ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να μηδενίσουν τα επιτόκια αυξάνοντας τη ρευστότητα της αγοράς.

Ήδη η δραστική μείωση της διάθεσης για ανάληψη ρίσκου στις αγορές διαλύει εν τη γενέσει τους τις όποιες ανησυχίες για το αμερικανικό χρέος που προκάλεσε η υποβάθμιση της S&P. Η μείωση έκθεσης σε μετοχές και σε εμπορεύματα οδηγεί και σε αγορές αμερικανικών ομολόγων, διαγράφοντας στην πράξη τις συνέπειες της υποβάθμισης για τους αμερικανικούς τίτλους.

Όλοι αναζητούν ασφάλεια

Δεδομένων των εξελίξεων, κανείς δεν θέλει ρίσκο και όλοι αναζητούν ασφάλεια. Στην αγορά εμπορευμάτων η αβεβαιότητα που προκάλεσε στις αγορές η υποβάθμιση της S&P έστρεψε τους επενδυτές σε τοποθετήσεις περιορισμένου ρίσκου και η τιμή του χρυσού χθές διαμορφώθηκε σε νέο ιστορικό υψηλό στα 1.716 δολ./ουγκιά. Σήμερα φτάνει τα 1.751 δολάρια η ουγκιά.

Αντίθετα, η τιμή του πετρελαίου σημείωσε πτώση κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι.

Στην αγορά συναλλάγματος, το ελβετικό φράγκο βρίσκεται σε νέο ρεκόρ έναντι του ευρώ και του δολαρίου. Το ευρώ βρίσκεται στο 1,06 φράγκα, ενώ ένα δολάριο ανταλλάσει 0,73 φράγκα.

Μοναδική εξαίρεση στη χθεσινή κατάρρευση, εκτός από τον χρυσό, ήταν τα ομόλογα της Ισπανίας και της Ιταλίας. Οι αγορές από την ΕΚΤ είχαν ως αποτέλεσμα η απόδοση του ιταλικού 10ετούς, η οποία διαμορφωνόταν στο 6,3%, να μειωθεί στο 5,44%, με το spread έναντι του αντίστοιχου γερμανικού τίτλου στις 298 μονάδες βάσης. Το spread του ισπανικού 10ετούς τίτλου μειώθηκε στις 290 μ.β., με την απόδοση (yield) να περιορίζεται στο 5,36%.

Οι τιμές των ομολόγων εξακολούθησαν να υποχωρούν και σήμερα.