Η μία και μοναδική φορά όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες κήρυξαν τεχνική στάση πληρωμών εκδηλώθηκε πριν από 32 χρόνια. Αποδόθηκε σε τεχνικά προβλήματα και διορθώθηκε πολύ γρήγορα.

Ποια σημασία είχε όμως για τις αγορές; Και πώς θα μπορούσε να συγκριθεί με τη σημερινή κατάσταση, κατά την οποία οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να κηρύξουν τεχνικό χρεοστάσιο στις αρχές Αυγούστου, εάν δεν αυξηθεί το όριο του χρέους;

Εκείνη την περίοδο, το Κογκρέσο και η κυβέρνηση Carter είχαν εμπλακεί σε διαμάχη για το όριο του χρέους, που τότε αφορούσε στην αύξηση του πλαφόν στα 830 δισ. δολάρια. Το μέγεθος συγκρίνεται με το σημερινό εξαντλημένο όριο των 14,3 τρισ. δολαρίων.

Στην αναφορά που ακολουθεί, το πρακτορείο Reuters περιγράφει την κατάσταση του 1979 και τις συνέπειές της.


Τι συνέβη

Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών υποχρεώθηκε να καθυστερήσει τις αποπληρωμές ιδιωτών επενδυτών που δικαιούνταν 122 εκατ. δολάρια από κρατικά ομόλογα και έντοκα, τα οποία έληγαν στις 26 Απριλίου, στις 3 Μαΐου και στις 10 Μαΐου 1979.

Το υπουργείο επέρριψε την ευθύνη για την καθυστέρηση στον πρωτοφανή όγκο συμμετοχής μικρών επενδυτών και στην απρόβλεπτη αποτυχία στον τεχνικό εξοπλισμό με τον οποίο προετοιμάζονταν τα προγράμματα αποπληρωμής των ομολογιούχων.

Το πρόβλημα λύθηκε μέσα σε τρεις εβδομάδες και οι επενδυτές που κατείχαν ομόλογα λήξεως τη 17η Μαΐου 1979 πληρώθηκαν στην ώρα τους.


Οι συνέπειες

Τα yields στα treasury bills εκτινάχθηκαν περίπου 60 μονάδες βάσης ή 0,6%. Μία ακαδημαϊκή έκθεση, που συντάχθηκε και εκδόθηκε μία δεκαετία αργότερα, ισχυριζόταν ότι η ζημιά ήταν μόνιμη.

"Εκείνη η αύξηση προκάλεσε μόνιμη ώθηση στα yields", έγραψαν ο Terry Zivney, καθηγητής οικονομίας στο Ball State University, και ο Richard Marcus του University of Wisconsin-Milwaukee, στην έκθεση του 1989, η οποία είχε τον τίτλο "Η ημέρα όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες κήρυξαν στάση πληρωμών".

Η καθυστέρηση στις αποπληρωμές εμφανίστηκε σε μια περίοδο κατά την οποία τα αμερικανικά επιτόκια εκτινάσσονταν υψηλότερα, πριν από την επιβολή μαζικής σύσφιγξης της πιστωτικής πολιτικής την οποία επέβαλε στη Federal Reserve ο κεντρικός τραπεζίτης Paul Volcker, που ανέλαβε διοικητής της Fed στα τέλη εκείνης της χρονιάς.

Τα επιτόκια στα έντοκα γραμμάτια 13 εβδομάδων τον Μάιο του 1979 ήταν 9,68%. Τη Δευτέρα που πέρασε, όμως, τα bill yields ήταν μόλις 0,02%, δείχνοντας ότι πάρα πολλά έχουν αλλάξει από την εποχή του 1989, όταν συντάχθηκε η έκθεση.

"Αυτό που γίνεται ξεκάθαρο από τα δεδομένα είναι ότι η στάση πληρωμών στις αρχές του 1979 πράγματι δείχνει πως ήταν τμήμα των αιτίων των πολυσυζητημένων αυξήσεων στα επιτόκια, οι οποίες σημειώθηκαν το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1980", έγραφαν ο Τ. Zivney και ο R. Marcus.
 
"Ίσως είναι υπερβολικό το μερίδιο της ευθύνης που αποδόθηκε στη Federal Reserve για τα αυξημένα επιτόκια, ενώ θα έπρεπε να επιρριφθούν ευθύνες και στο υπουργείο Οικονομικών".

Η άποψη του υπουργείου 

Το υπουργείο Οικονομικών δεν θεωρεί το περιστατικό του 1979 πραγματικό χρεοστάσιο. Στελέχη του τονίζουν ότι επρόκειτο για τεχνικό πρόβλημα, που διορθώθηκε γρήγορα και επηρέασε μικρό μόνο τμήμα των χρεογράφων που έληγαν εκείνη την περίοδο.

Είναι μια εκτίμηση που απέχει μακράν από αυτές για τη στάση πληρωμών που μπορεί να συμβεί τώρα, εν έτει 2011, αν το Κογκρέσο δεν αυξήσει το όριο του χρέους έως τις 2 Αυγούστου, ημερομηνία μετά την οποία το υπουργείο δεν θα μπορεί να πληρώσει πλέον όλους τους λογαριασμούς της χώρας.

Ο υπουργός Οικονομικών Timothy Geithner έχει δηλώσει ότι πιθανή στάση πληρωμών θα προκαλέσει κατακόρυφη αύξηση στα treasury yields και θα προκαλέσει πανικό στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές.