Oι νέες καταναλωτικές συνήθειες μετά τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση θα δοκιμαστούν φέτος τα Χριστούγεννα. Οι Αμερικανοί επιλέγουν πληρωμές με μετρητά αλλά όχι με πιστωτικές κάρτες, δείχνοντας ότι η «δανεική» ευημερία έχει συνετίσει πολλούς.

Η αγορά, από την άλλη, θα είναι ικανοποιημένη εάν η κίνηση επιστρέψει στα επίπεδα του 2007.
Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα της Ομοσπονδίας Εθνικού Λιανεμπορίου στις ΗΠΑ και της εταιρείας BIGresearch, ο αριθμός των Αμερικανών που θα κάνουν τις χριστουγεννιάτικες αγορές τους με πιστωτική κάρτα θα μειωθεί φέτος στο 28,3% από 31,5% πέρυσι.

Οι περισσότεροι θα πληρώσουν με μετρητά, με αποτέλεσμα το αντίστοιχο φετινό ποσοστό να εκτιναχθεί στο 25% από μόλις 9% το 2008.

Προφανώς, οι Αμερικανοί επιλέγουν τις αγορές με μετρητά διότι έτσι μπορούν να διατηρήσουν τον έλεγχο των εξόδων τους, σε αντίθεση με τις αγορές με πιστωτικές κάρτες. Μάλιστα, οι αναλυτές θεωρούν πως η τάση αυτή είναι ανάλογη με την περυσινή αύξηση των online αγορών, διότι οι καταναλωτές δεν ήθελαν να ξοδέψουν ακριβή βενζίνη μετακινούμενοι με τα οχήματά τους.

Από την άλλη, βέβαια, σημαντικό ρόλο για τον περιορισμό του πλαστικού χρήματος παίζει και η τακτική των τραπεζών που επιδιώκουν να αυξήσουν τα κέρδη τους από τις πιστωτικές κάρτες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, oι τράπεζες σε ποσοστό 50% έχουν περιορίσει το πιστωτικό τους όριο (για να προσελκύσουν νέους πελάτες), ενώ έχουν αυξήσει το επιτόκιό τους ακόμη και σε συνεπείς πελάτες. Επίσης, περίπου το 40% των τραπεζών δήλωσε πως έχει αυξήσει το ύψος των προμηθειών.

Όμως, εξαιτίας των ρυθμίσεων αυτών και της οικονομικής δυσπραγίας σήμερα είναι πολύ πιο επικίνδυνη η έκδοση πιστωτικών καρτών. Πόσο μάλλον που θεωρείται ότι η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο σε σχέση με τις πιστωτικές κάρτες που ήδη κατέχουν οι κάτοικοι των ΗΠΑ.

Σήμερα, κάθε Αμερικανός διαθέτει κατά μέσο όρο εννέα πιστωτικές κάρτες και μόνο από αυτές το χρέος που υπολογίζεται ότι αναλογεί στον μέσο Αμερικανό είναι 8.565 δολάρια. Με βάση στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, οι υποθήκες και τα χρέη από πιστωτικές κάρτες αντιστοιχούν περίπου στο 20% των εισοδημάτων και της περιουσίας των Αμερικανών.
Όμως, σύμφωνα με τη Citigroup, οι κάτοχοι των καρτών μπορούν να πληρώσουν μόλις το 4% της οφειλής τους.

Οι συνέπειες είναι αλυσιδωτές. Οι τόκοι υπερημερίας αυξάνονται όπως και τα τέλη όσων ξεπερνούν το πιστωτικό τους όριο. Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση η Γερουσία προωθεί νομοσχέδιο που θα παγώσει τα επιτόκια, έως ότου τεθεί σε εφαρμογή νόμος που θα υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα να δίνουν μεγαλύτερα περιθώρια προτού αυξήσουν το επιτόκιο των καρτών.

Η αγορά και οι αναλυτές περιμένουν να δουν τη συμπεριφορά των Αμερικανών καταναλωτών για να πιστοποιήσουν κατά πόσον έχει αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας των ΗΠΑ. Άλλωστε, η κατανάλωση συμβάλλει κατά τα 2/3 στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες προσδοκίες, θα θεωρηθεί θετικό εάν τα φετινά μεγέθη επιστρέψουν στα επίπεδα της εορταστικής περιόδου του 2007, όταν ο Αμερικανός καταναλωτής είχε κάνει κατά μέσο όρο αγορές 1.300 δολαρίων. Εάν συμβεί αυτό, θα πρόκειται για αύξηση της τάξης του 20%, πολύ μεγαλύτερη μετά το κάκιστο 2008, όταν τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά ξόδεψαν περίπου 10% λιγότερα σε σχέση με το 2007.

ΣΤΑ ΥΨΗ ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Την άσχημη οικονομική θέση των Βρετανών και τη ζήτηση για νέα πίστωση εκμεταλλεύονται οι βρετανικές τράπεζες προκαλώντας τη μήνιν της Κεντρικής Τράπεζας της Αγγλίας. Την ίδια στιγμή που το κόστος δανεισμού μειώνεται και έρευνες δείχνουν ότι οι χριστουγεννιάτικες δαπάνες θα υποχωρήσουν, οι τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκιά τους εκτινάσσοντας το ύψος του δανεισμού.

Ειδικότερα, με βάση έρευνα της εταιρείας Verdict, η βρετανική λιανική αγορά θα υποχωρήσει κατά 0,7% το τέταρτο τρίμηνο, αφού οι δαπάνες των Χριστουγέννων θα είναι μειωμένες, για πρώτη φορά μάλιστα από τη δεκαετία του ’80.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι οι Βρετανοί είναι από τους Ευρωπαίους με τις μεγαλύτερες δαπάνες την περίοδο των Χριστουγέννων (την προ της κρίσης εποχή ξόδευαν κατά μέσο όρο 1.050 ευρώ το συγκεκριμένο διάστημα, όταν οι Ισπανοί δαπανούσαν 900 ευρώ, οι Γάλλοι 550 ευρώ κατά μέσο όρο, ενώ ακόμα πιο φειδωλοί ήταν οι Γερμανοί ξοδεύοντας 450 ευρώ κατά μέσο όρο).

Η προβλεπόμενη μείωση της κατανάλωσης την εορταστική περίοδο στη Βρετανία αποδίδεται τόσο στην οικονομική ανασφάλεια όσο και στην αύξηση των επιτοκίων των πιστωτικών καρτών. Έρευνα της εφημερίδας «Independent» στα επιτόκια 240 πιστωτικών καρτών την περίοδο Μαΐου - Νοεμβρίου έδειξε πως το μέσο ετήσιο επιτόκιο για πιστωτικές κάρτες αυξήθηκε από το 17,2% στο 17,6%.

Μάλιστα, τα επιτόκια των πιστωτικών καρτών πολυκαταστημάτων έχουν αυξηθεί πάνω από 25%. Συγκεκριμένα, το μέσο επιτόκιο μεταξύ 33 πιστωτικών καρτών μεγάλων αλυσίδων αυξήθηκε από το 24,4% στο 25,4%, ενώ υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις όπου το επιτόκιο έχει ξεπεράσει το 30%. Οι χρεώσεις έχουν επίσης αυξηθεί στην περίπτωση ανάληψης μετρητών.

Η άνοδος των επιτοκίων έχει προκαλέσει την αντίδραση της Τράπεζας της Αγγλίας, η οποία από τον Μάιο έως σήμερα έχει μειώσει τα επιτόκιά της στο 3%, δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 και πλέον χρόνων.

Μία ερμηνεία για τη στάση των βρετανικών πιστωτικών ιδρυμάτων είναι, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ, ότι επιδιώκουν να έχουν πελάτες που να μπορούν να κατέχουν κάρτες, οι οποίοι θα πληρώνουν πολύ περισσότερο τη χρήση τους. Ταυτόχρονα, θα αρχίσουν να απομακρύνονται οι επισφαλείς πελάτες. «Όμως, σήμερα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για το μοντέλο αυτό», απαντούν οι επικριτές των τραπεζών.

Οι Βρετανοί χρωστούν πάνω από 200 δισ. λίρες σε επισφαλή δανεισμό, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα προσωπικά δάνεια και οι πιστωτικές κάρτες. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στο ένα πέμπτο του συνολικού δανεισμού. Ταυτόχρονα, ένας στους δέκα καταναλωτές ακόμα ξεχρεώνει οφειλές των προηγούμενων Χριστουγέννων.

Η κεντρική τράπεζα συνιστά στους Βρετανούς να είναι πιο προσεκτικοί στις προσφορές των πολυκαταστημάτων για νέες κάρτες, οι οποίες μπορεί να εξασφαλίζουν στους κατόχους τους έκπτωση για τις αγορές τους, όμως κρύβουν πολύ μεγάλα επιτόκια. Και όπως δείχνει η τάση για μείωση της κατανάλωσης, οι Βρετανοί το πήραν το μήνυμα.