Οι επενδυτές των μετοχικών αγορών έζησαν μία από τις πιο περιπετειώδεις βόλτες με το τρενάκι του τρόμου στην Ιστορία, επισημαίνει ο χρηματοοικονομικός αναλυτής της ING Investment Management, κ. Ad van Tiggelen.

Την κατακόρυφη πτώση στις τιμές διαδέχτηκε μία εξίσου εντυπωσιακή ανάκαμψη και τα θύματα του 2008 έγιναν νικητές μέσα στο 2009. Και όλα αυτά συνέβησαν σε ένα χρονικό περιθώριο μηνών και όχι ετών. Ζούμε σε μία εποχή μεγάλων μεταβολών. Ποτέ στη μεταπολεμική ιστορία η οικονομία δεν επιδεινώθηκε τόσο ραγδαία, ποτέ στην Ιστορία οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες δεν αντέδρασαν τόσο επιθετικά, αναφέρει ο αναλυτής.

Δικαίως λοιπόν οι επενδυτές έχουν σαστίσει και ψάχνουν να βρουν μία λογική εξήγηση σε όλα αυτά.

Αυτή τη στιγμή οι επενδυτές έχουν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Το μεγαλύτερο στρατόπεδο προεξοφλεί την πιθανότητα οικονομικής ανάκαμψης σχήματος W, ένα σχετικά απογοητευτικό σενάριο καθώς η αναπλήρωση των αποθεμάτων από τις εταιρίες ολοκληρώνεται προτού οι καταναλωτικές δαπάνες ανακάμψουν. Πρόκειται για ένα μοτίβο που συχνά συναντάμε σε προηγούμενες υφέσεις και τώρα αναμένεται εντονότερο, καθώς η απαραίτητη εξυγίανση των ισολογισμών από την πλευρά των τραπεζών και των κυβερνήσεων αποτρέπει μία γρήγορη ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας.

Ένας μικρότερος αλλά καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός επενδυτών αναμένει ανάκαμψη σχήματος V, στηριζόμενος στο ότι οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν να διοχετεύουν μεγάλα ποσά φθηνού χρήματος για να στηρίξουν την ανάκαμψη. Το συγκεκριμένο στρατόπεδο βασίζεται και στο γεγονός ότι ο αριθμός των επενδυτών που προεξοφλούν οικονομική ανάκαμψη σχήματος W είναι μεγαλύτερος και επομένως πολλοί επιφυλακτικοί επενδυτές που δεν αξιοποίησαν την ανοδική πορεία που σημειώθηκε πρόσφατα στις τιμές των μετοχικών αγορών θα είναι πρόθυμοι να αγοράσουν τίτλους σε κάθε υποχώρηση των μετοχικών αγορών που θα προκύψει, με αποτέλεσμα αυτή η ενδεχόμενη κάμψη να είναι μικρής ισχύος.

Η οικονομική ανάκαμψη σχήματος W έχει πιο λογική βάση, αφού η άλλη άποψη βασίζεται στο γεγονός ότι οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν να προσφέρουν ισχυρή στήριξη και επί μακρόν. Αυτό ήταν και το σφάλμα που έκανε ο κ. Greenspan μετά την κατάρρευση της φούσκας στον τομέα της πληροφορικής, θέτοντας τα θεμέλια για τη δημιουργία της πιστωτικής φούσκας. Θα μπορούσε κανείς να ελπίζει ότι αυτή η εμπειρία έχει γίνει μάθημα στους σημερινούς πολιτικούς.

Βλέποντας, ωστόσο, την απότομη αύξηση των αποδόσεων (στη λήξη) των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ και την ταυτόχρονη πτώση του δολαρίου, φαίνεται δύσκολο οι αγορές να ανταμείψουν τις ΗΠΑ για μία υπερβολική σπατάλη κατά τη στήριξη της οικονομίας. Άλλωστε, υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων σημαίνουν ψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων, γεγονός που δυσχεραίνει την εξυγίανση στην αγορά κατοικίας. Επίσης, η πρόσφατη αύξηση στις τιμές των εμπορευμάτων, η οποία τροφοδοτήθηκε κυρίως από την ελπίδα παρά από την πραγματικότητα, μπορεί και αυτή από μόνη της να εμποδίσει την οικονομική ανάκαμψη.

Έπειτα από την πρόσφατη ανοδική πορεία που κατέγραψαν οι μετοχές και την αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, οι μετοχές δεν είναι πλέον ιδιαίτερα φθηνές. Αλλά ούτε μπορούν να χαρακτηριστούν ακριβές. Με άλλα λόγια, οι αποτιμήσεις των εταιριών αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να δώσουν άμεσα ένα ξεκάθαρα σινιάλο για αγορές ή ρευστοποιήσεις.

Ρίχνοντας μία ματιά στην οικονομία, είναι σαφέστατα θετικό το γεγονός ότι φόβος για ύφεση και για τον συστημικό κίνδυνο που διατρέχει ο τραπεζικός τομέας έχει απαλειφθεί. Στον αντίποδα, η παγκόσμια οικονομία δεν αναμένεται να αναπτυχθεί με υψηλούς ρυθμούς μέσα στο 2010, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ικανοποιητικά εταιρικά κέρδη και συνεπώς για σημαντική ενίσχυση των τιμών των μετοχών. Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε στη "ζώνη του λυκόφωτος" αυτή τη στιγμή, γεγονός που δεν καθιστά ιδιαίτερα σοφό το να ευθυγραμμίζεται κανείς αποκλειστικά σε ένα και μόνο σενάριο.

Σε μία παγκόσμια οικονομία που έχει την ανάγκη μιας μακράς διαδικασίας αποκατάστασης των ισολογισμών σε επίπεδο καταναλωτών, κρατών και τραπεζών η "ζώνη του λυκόφωτος" μπορεί να διαρκέσει ένα έτος, ίσως και περισσότερο. Μέσα σε αυτή την περίοδο, οι μετοχικές αγορές είναι πιθανό να κυμανθούν σε μεγάλο εύρος διαπραγμάτευσης (μεταξύ + ή –20% από τα τρέχοντα επίπεδα), συνεχίζοντας έτσι το ταξίδι με το τρενάκι του τρόμου σε ηπιότερους ωστόσο ρυθμούς. Στο μεταξύ, οι επενδυτές μπορούν να απολαύσουν τις ελκυστικές μερισματικές αποδόσεις, κυρίως σε σχέση με τα επίμονα χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού.