Τα χρηματιστήρια έχουν γεμίσει με τα ιδεολογικά "πτώματα" των... εμπειρογνωμόνων που δεν κατόρθωσαν να προβλέψουν την παγκόσμια κρίση, την ύφεση και την bear market που ακολούθησε.

Υπουργοί Οικονομικών, κεντρικοί τραπεζίτες, στρατηγικοί αναλυτές της Wall Street, διάσημοι οικονομολόγοι, "αστέρια" διαχειριστές, δημοσιογράφοι… Όλοι σήκωναν τον πήχη όλο και πιο ψηλά στα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης και δεν κατάφεραν να δουν το κακό που ερχόταν.

Υπήρξαν όμως και εξαιρέσεις. Υπήρξαν κάποιοι γενναίοι, όπως ο κ. Nouriel Roubini και η κ. Meredith Whitney, από τους πιο διάσημους που ανέλαβαν το κόστος να γίνουν οι κακοί και να μη σταματούν να προειδοποιούν για την επερχόμενη καταστροφή.

Ανάμεσα σε αυτούς τους "γκουρού" που "μυρίστηκαν" την... αρκούδα ήταν και ο οικονομολόγος κ. Gary Shilling, ο εμπειρογνώμων options κ. Larry McMillan, η στρατηγικός αναλυτής κ. Sandy Jadeja και ο τεχνικός αναλυτής κ. Dan Sullivan. Πρόβλεψαν ότι έρχεται μια μακρά περίοδος κρίσης και συνέστησαν στους πελάτες τους να βγουν στο περιθώριο πριν καταρρεύσει το σύμπαν.

Σε αυτούς απευθύνθηκε το MarketWatch τώρα, καθώς πραγματοποιείται ράλι στη Wall Street και τα διεθνή χρηματιστήρια, ζητώντας τη γνώμη τους για το πού βρισκόμαστε και πού οδεύουμε. Σε γενικές γραμμές, οι... Κασσάνδρες πιστεύουν ότι έχουμε πλησιάσει αρκετά στο market bottom, αλλά στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τότε θα υπάρξουν αρκετές ακόμη "σφαγές" Κανένας δεν πιστεύει ότι το τρέχον ράλι είναι πραγματικό. 

                                              Η φούσκα που δεν έσκασε

Ο κ. Gary Shilling, εκδότης μεταξύ άλλων του "Insight," προειδοποιούσε επί χρόνια για τη φούσκα των ακινήτων. Και εξακολουθεί να δηλώνει απαισιόδοξος για την κρίσιμη αγορά κατοικίας. Ο κ. Shilling εκτιμά ότι υπάρχει ένα απόθεμα απούλητων ακινήτων που ξεπερνά τα 2,4 εκατομμύρια στην αγορά και θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός μέχρι να εκτονωθεί. Πιστεύει ότι συνολικά η μείωση της αξίας των κατοικιών στις ΗΠΑ θα υποχωρήσει από το σημείο-ζενίθ έως το ναδίρ κατά 40%.

Ο δείκτης Standard & Poor's/Case-Shiller δείχνει ότι μέχρι σήμερα οι αξίες έχουν υποχωρήσει 27% από το υψηλό του 2006. Στο τέλος της κρίσης 25 εκατομμύρια σπίτια (τα μισά στεγαστικά δάνεια και το ένα τρίτο των αμερικανικών οικιών) θα αξίζουν λιγότερο από την υποθήκη τους.

Πιστεύει ότι η ύφεση θα διαρκέσει έως τουλάχιστον τις αρχές του 2010 και το χρηματιστήριο θα πιάσει... πάτο μέσα στο καλοκαίρι στις περίπου 600 μονάδες του S&P 500 (με Ρ/Ε στο 15x) και έξι περίπου μήνες πριν από τον πάτο στην πραγματική οικονομία. Δεν περιμένει να έρθει η ευμάρεια αμέσως. "Πέρασαν 30 χρόνια για να δημιουργηθεί η πιστωτική φούσκα… Πιστεύω ότι χρειάζονται 5 - 10 χρόνια για να ξεφουσκώσει". Τονίζει ότι από εδώ και πέρα θα υπάρχουν πιο μακροχρόνιες και βαθιές υφέσεις και πιο σύντομες ανακάμψεις.

                                                    Η μεταβλητότητα καραδοκεί

Ο κ. Larry McMillan, πρόεδρος της McMillan Analysis Corp., μελετά τα μοντέλα εβδομάδων - μηνών και όχι ετών. Σε κάθε περίπτωση, δεν του αρέσουν τα συμπεράσματα που προκύπτουν. "Δεν βλέπω κανέναν πάτο σε αυτή την κατηφόρα… Παρατηρώ ότι η αγορά είναι ύποπτα ήρεμη. Δεν υπάρχει κανένας πανικός.

Οι επαγγελματίες αγοράζουν στα χαμηλά". Κι αυτό, κατά τη γνώμη του, σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν έχουν ακόμη συνθηκολογήσει - που είναι και η πραγματική απόδειξη για το market bottom".

Ο κ. McMillan περιμένει έκρηξη μεταβλητότητας, που θα ξεπλύνει τα πάντα. Πιστεύει ότι ο δείκτης μεταβλητότηας του Chicago Board Options Exchange, VIX, θα εκτιναχτεί πάνω από τις 60 μονάδες από 40 - 50 σήμερα και μετά θα ξαναπέσει. "Τότε, κατά τη γνώμη μου, θα έρθει η συνθηκολόγηση". Μέχρι τότε, συνιστά απόσταση ή σορτάρισμα στην αγορά. 


                                                     Τεχνική ανάλυση

Ο τεχνικός αναλυτής κ. Sandy Jadeja της λονδρέζικης ODL Markets έχει συγκεκριμένο στόχο: τις 6.425 μονάδες του Dow Jones Industrial Average. Στις 9 Μαρτίου ο Dow χτύπησε τις 6.440 ενδοσυνεδριακά. Θεωρεί θετική ένδειξη βραχυπρόθεσμα την ανάκαμψη του δείκτη. Πιστεύει ότι ο Dow θα επιστρέψει με ράλι τιμών στις 8.300 - αλλά αυτό θα είναι όλο. Ο αναλυτής τονίζει ότι οι 6.400 μονάδες "ήταν ένα κρίσιμο επίπεδο το 1987 το 1930 και το 2002".

Πιστεύει ότι αυτά τα επίπεδα θα δοκιμαστούν ξανά και, εάν δεν αντέξουν οι στηρίξεις, η αγορά θα πάει χαμηλότερα. Κατά τον κ. Jadeja, η bear market θα πιάσει πάτο το 2010 ή και το 2011 ή 2012. "Το πιθανότερο χαμηλό είναι οι 5.300 μονάδες" λέει. Πάντως, οι αναλύσεις Fibonacci και Elliot Wave ίσως δείξουν τις 3.700 - 3.800 μονάδες ως τελειωτικό πάτο". 


                                            Ο λιγότερο απαισιόδοξος

Ο άλλος τεχνικός αναλυτής μας δεν είναι τόσο απαισιόδοξος. Ο κ. Dan Sullivan, που εκδίδει το newsletter "The Chartist" επί 40 χρόνια και κερδίζει την αγορά επί 25 συναπτά έτη, είχε συστήσει από τον Ιανουάριο 2008 στους πελάτες του να τα ρευστοποιήσουν όλα. Και ο κ. Sullivan προβλέπει πως θα ακολουθήσει ράλι 15% - 20% το οποίο θα ανεβάσει τον S&P 500 στις 800 μονάδες αλλά και πως ο δείκτης θα δοκιμάσει ξανά τα χαμηλά των 676 μονάδων.

"Πιστεύω ότι έχουμε bear market rally, οπότε συμβουλεύω τους πελάτες μου να πουλήσουν στο ράλι (ή να παραμείνουν στο περιθώριο)". Όπως και ο κ. Shilling, πιστεύει ότι θα δούμε κάποιον πάτο ή σινιάλο αγορών το καλοκαίρι. Για την ώρα, οι καιροί εξακολουθούν να μην ευνοούν αγορές.

Αυτή τη γνώμη συμμερίζεται και ο αρθρογράφος του MarketWatch, κ. Howard R. Gold, που συγκέντρωσε τις γνώμες των παραπάνω "γκουρού". Γράφει χαρακτηριστικά: "Αν είστε νέοι και κάνετε μια επένδυση για τη σύνταξή σας, είναι μια καλή εποχή για να τοποθετήσετε χρήματα. Εάν θα χρειαστείτε τα χρήματά σας νωρίτερα, καλύτερα να περιμένετε μέχρι τουλάχιστον να αλλάξουν γνώμη οι... αρκούδες".