Αντιμέτωποι με διαδικασία…σκοτσέζικου ντους βρέθηκαν οι επενδυτές στις τρεις πρώτες ημέρες της τρέχουσας εβδομάδας. Από τη μία πλευρά εμφανίστηκαν ενθουσιασμένοι με την απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης -διά χειρός του υπουργού Οικονομικών, κ. Henry Paulson- να κρατικοποιήσει τη Freddie Mac και τη Fannie Mae. Απτή απόδειξη του εν λόγω ενθουσιασμού το εντυπωσιακό ράλι της Δευτέρας σε Ασία, Ευρώπη και Wall Street .

Βέβαια, κατόπιν ήρθε η δεύτερη ανάγνωση, στην οποία συνειδητοποίησαν ότι εάν το αμερικανικό υπ. Οικονομικών δρα με "σοσιαλιστικό τρόπο", τότε τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα απ' ό,τι φαίνονται επιφανειακά, σε μία χώρα η οποία θεωρείται προπύργιο του καπιταλισμού.

Πριν οι επενδυτές προλάβουν να πάρουν ανάσα, εμφανίστηκε η Lehman Brothers. Σαφώς οι φήμες ότι ο οίκος θα μπορούσε να αποτελέσει το επόμενο θύμα, μετά τη Bear Stearns "σέρνονταν" εδώ και αρκετό διάστημα στις αγορές.

Η Lehman φρόντισε πρώτα να αποκαλύψει ότι οι διαπραγματεύσεις για εξαγορά μεριδίου της από την κορεατική Korean Development Bank κατέρρευσαν (με αποτέλεσμα η μετοχή της να υποχωρήσει 45% στη συνεδρίαση της Τρίτης) και κατόπιν ανακοίνωσε τα οικονομικά της αποτελέσματα μία εβδομάδα νωρίτερα.

Οικονομικά αποτελέσματα τα οποία ήταν σαφώς απογοητευτικά, με τον όμιλο να προχωρά σε πώληση του χαρτοφυλακίου εμπορικού real estate και της μονάδας διαχείρισης επενδύσεων.

Η υποδοχή των επενδυτών; Παρά το γεγονός ότι οι ζημίες ήταν υψηλότερες από τις προβλέψεις, ο όμιλος δηλώνει αναγκασμένος να μειώσει κατά 93% το μέρισμά του για να εξασφαλίσει 450 εκατ. δολάρια και εκείνοι δεν φοβήθηκαν. Ο λόγος; Σύμφωνα με ανάλυση του πρακτορείου Reuters, γιατί η Lehman Brothers δεν είναι τόσο… μεγάλη τράπεζα. Εάν αυτό συνέβαινε με τη Citigroup, τότε θα ήταν διαφορετικά (αυτά δηλώνουν αναλυτές στο πρακτορείο).

-- Οι προσεκτικές τράπεζες

Οι αμερικανικές κατά κύριο λόγο (και ακολούθως και οι υπόλοιπες ανά τον κόσμο) τράπεζες φροντίζουν να επιστρέψουν στην παράδοση: Εντατικός έλεγχος για κάθε ιδιώτη ή για εταιρία που ζητά δάνειο, ιδιαίτερα εάν αυτό συνδέεται με αγορά κατοικίας ή επαγγελματικού χώρου.

Η Fitch, δε, υποστηρίζει ότι στεγαστικά δάνεια αξίας 96 δισ. δολαρίων που δόθηκαν στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους (τόσο δόσεων όσο και επιτοκίων) θα επανεξεταστούν από τους δανειστές, προκειμένου οι όροι να καταστούν περισσότερο σφιχτοί.

Σε περίπτωση που αυτή η πρόβλεψη αποδειχτεί ορθή, τότε οι κατασχέσεις κατοικιών στις ΗΠΑ θα καταγράψουν έκρηξη, με την πραγματική οικονομία να αρχίσει να βιώνει ακόμη πιο σκληρές συνθήκες και τον μέσο καταναλωτή να σφίγγει το ζωνάρι.

-- "Αρκούδες" και "ταύροι"

Σε κάθε κρίση επενδυτές, οικονομολόγοι και αναλυτές φροντίζουν να επιλέξουν εάν θέλουν να είναι με τις "αρκούδες" ή με τους "ταύρους". Οι περισσότεροι χρηματοοικονομικοί όμιλοι, με πιθανή εξαίρεση την Goldman Sachs, η οποία σε πρόσφατη έκθεσή της βλέπει αγοραστικές ευκαιρίες στον S&P 500 στο δ΄ τρίμηνο του έτους, φροντίζουν να επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση.

Πιθανώς γιατί σχεδόν όλοι εξ αυτών, πέραν των τμημάτων αναλύσεων αγορών, διαθέτουν και μονάδες παροχής πάσης φύσεως τραπεζικών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με πληθώρα απομειώσεων ενεργητικού και μεγάλων απωλειών κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριμήνων.

Το κυρίαρχο, πάντως, επιχείρημα μεταξύ των "ταύρων" (το οποίο, ομολογουμένως, είναι απολύτως λογικό) είναι ότι η πτώση στις αγορές και κυρίως στις μετοχές χρηματοοικονομικών ομίλων είναι τόσο ισχυρή ώστε τίτλοι που κάποτε ήταν "άπιαστοι" για τον μέσο επενδυτή τώρα έχουν υποχωρήσει σε επίπεδα που τους καθιστούν απόλυτα προσβάσιμους.

Στα θετικά -εάν φυσικά αυτή η τάση συνεχιστεί- για την πορεία οικονομίας και αγορών έγκειται και η πρόσφατη υποχώρηση πετρελαίου από τα επίπεδα-ρεκόρ που είχε αγγίξει τον Ιούλιο.

Την ίδια στιγμή, όμως, οι "αρκούδες" ανταπαντούν ότι η υποχώρηση δεν έχει ακόμη σταματήσει, με δεδομένη και την αδύναμη πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και της παραδοσιακής "ατμομηχανής" της ΗΠΑ. Με την αμερικανική ανεργία στο 6,1% και με τον μέσο καταναλωτή υπερχρεωμένο, δεν είναι καθόλου περίεργο ότι τον ρόλο των "αρκούδων" αναλαμβάνουν και στελέχη όπως ο κ. Frank Blake, επικεφαλής της Home Depot.

Ο κ. Blake τονίζει στους "F.T.": "Δεν νομίζω πως έχουμε ακόμη πιάσει πάτο. Πιθανώς το μόνο αισιόδοξο στοιχείο αυτή τη στιγμή είναι ότι έχουμε οπτική επαφή με αυτόν".

-- Το άσχημο ιστορικό του Σεπτεμβρίου

Όσοι, πάντως, αρέσκονται στην εξέταση των ιστορικών στοιχείων για τις αγορές, υποστηρίζουν ότι ο Σεπτέμβριος είναι παραδοσιακά ένας από τους χειρότερους μήνες για τις μετοχές, ακόμη και χωρίς την ύπαρξη επιβαρυντικής ειδησεογραφίας.

Σε ανάλυσή του στο "MarketWatch", ο κορυφαίος αρθρογράφος (και κάτοχος ομότιτλου Newsletter) κ. Mark Hulbert, μας προσφέρει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία. Από το 1896 που δημιουργήθηκε ο Dow Jones έως και σήμερα ο Σεπτέμβριος είναι ο χειρότερος μήνας, από πλευράς απόδοσης, για τον δείκτη.

Η μέση πτώση του Dow Jones κατά τη διάρκεια του μήνα φτάνει στο 1,13%, ενώ ο Σεπτέμβριος συγκαταλεγόταν μεταξύ των πλέον αρνητικών μηνών για τις αγορές σε όλες τις δεκαετίες του 20ού αιώνα, πέραν της περιόδου 1911 - 1920.