Η διεθνής οικονομία δεν πρόκειται να βρεθεί αντιμέτωπη με «ολέθρια» ύφεση εντός του 2009, σύμφωνα με τις απόψεις που εκφράζει ο κ. Ad van Tiggelen, κορυφαίος αναλυτής της ING, ο οποίος εξετάζει και ορισμένα εφιαλτικά σενάρια.

Ο κ. van Tiggelen, αναφέρει χαρακτηριστικά στο report του:

"Είχα την ατυχία να γεννηθώ το 1958, κι αυτό όχι μόνο γιατί ήταν μία χρονιά φτωχή για την οινοποιεία, αλλά διότι αναγκάστηκα να εισέλθω στην αγορά εργασίας το 1981, όπου πολλοί νέοι έκαναν τότε το ξεκίνημά τους…και στα μέσα μίας οικονομικής ύφεσης. Ήμουν ένας από τους 300 που έκαναν αίτηση για την ίδια θέση και παρόλο που οι πιθανότητες ήταν ελάχιστες, προσλήφθηκα.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά; Ο κόσμος δείχνει να κινείται και πάλι προς καταναλωτική ύφεση, την πρώτη μετά τις αρχές του ’90 και τη δεύτερη από το ’80 και μετά. Η ύφεση του 2001/2002 δεν υπολογίζεται ως προς αυτό το κριτήριο, διότι προήλθε βασικά από την κάμψη των επενδύσεων και όχι από την εξασθένιση της κατανάλωσης και της αγοράς κατοικίας.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, η ειδοποιός διαφορά με τις προηγούμενες υφέσεις στην κατανάλωση, είναι η μικρότερη προσφορά εργασίας, σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου ορίου ηλικίας. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν πιθανό το γεγονός ότι η ανεργία ενδέχεται να παραμείνει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, όπως συνέβη στην Ιαπωνία στις αρχές της δεκαετίας του 90’ που η οικονομία εισήλθε σε ύφεση.

Όποτε επισκεπτόμουν την Ιαπωνία εκείνη την εποχή, διαπίστωνα ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα διότι, σχεδόν όλοι είχαν ακόμα δουλειά. Συνοπτικά ήταν μία όχι ιδιαίτερα επώδυνη ύφεση. Μολοταύτα, το παραπάνω γεγονός δεν υποδηλώνει ότι οι εξελίξεις θα συνεχίσουν να είναι «βολικές» για τον μέσο επενδυτή. Άλλωστε, είναι πλέον σαφές ότι η παγκόσμια οικονομία έρχεται αντιμέτωπη με μία περίοδο σχετικά μακροχρόνια που συνοδεύεται από χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης.

Οι καταναλωτές στις ΗΠΑ θα πρέπει να αρχίσουν να αποταμιεύουν ξανά, ενώ οι τράπεζες θα πρέπει να τηρήσουν περισσότερο συντηρητικές προϋποθέσεις δανειοδότησης. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος μείωσης των ισχυρών ελλειμμάτων των αγγλοσαξονικών χωρών και της αποθέρμανσης των αγορών real estate σε πολλές οικονομίες.

Μόνο στις ΗΠΑ, τα τελευταία δέκα χρόνια, το χρέος των νοικοκυριών και του χρηματοοικονομικού τομέα εκτοξεύθηκε, με το συνολικό χρέος (συμπεριλαμβανομένων και των εταιρικών δανείων) να αυξάνεται, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, από το 200% στο 300%.
Σεπτέμβριος 2008. Τα δυσάρεστα νέα για τους επενδυτές είναι ότι η επιβράδυνση της
ανάπτυξης, οδηγεί σε μείωση των εταιρικών κερδών, αύξηση των πτωχεύσεων και εξασθένιση των ισολογισμών.

Όσο η συγκεκριμένη διαδικασία, για τη μείωση του χρέους, συντελείται σταδιακά οι επενδυτές ενδέχεται να βιώσουν πτώση των αγορών το 2008 και να προσβλέπουν σε βελτίωση του κλίματος το 2009.

Ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση, υπάρχει πιθανότητα τα επόμενα έτη να μην είναι τόσο θετικά σε αποδόσεις όσο αυτά που ακολούθησαν τις υφέσεις στις αρχές τις δεκαετίας του '80 και '90, καθώς τότε οι χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων, οδήγησαν σε έντονη άνοδο των μετοχικών τιμών, παρότι τα εταιρικά κέρδη υποχωρούσαν.

Στην τρέχουσα συγκυρία, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ευρώπης και των ΗΠΑ, έχουν πολύ μικρό περιθώριο για περαιτέρω πτώση, κι αν αυτό συμβεί θα σημαίνει ότι η οικονομία θα εξασθενήσει ακόμη περισσότεροι.

«Μία σταδιακή μείωση του χρέους», αναμένουμε κι ελπίζουμε να συμβεί. Μολοταύτα, υπάρχει κι ένας μικρός κίνδυνος (της τάξεως του 20%), ότι αυτή η διαδικασία θα επιδεινωθεί και θα ακολουθήσει ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων.

Η μεγαλύτερη απειλή, υπό αυτό το πρίσμα είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος τώρα φαίνεται να επιβραδύνεται καθώς οι τιμές των εμπορευμάτων (π.χ. πετρέλαιο, μέταλλα) υποχωρούν. Όμως σε περίπτωση έντονης ανατίμησης του πετρελαίου, θα μπορούσε να προκληθεί περιβάλλον στασιμοπληθωρισμού (συνύπαρξη χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού). Επιπλέον, πρόσθετες κρίσεις του πιστωτικού τομέα μπορούν να οδηγήσουν σε διατάραξη της παγκόσμιας οικονομίας.

Το παραπάνω άσχημο σενάριο, έχει μικρές πιθανότητες να πραγματοποιηθεί. Πιθανώς, το 2009 μπορεί να είναι θετική χρονιά για τις χρηματαγορές, ακόμα κι αν οι επενδυτές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο της μείωσης των εταιρικών κερδών. Σε βραχυπρόθεσμο
ορίζοντα οι αναθεωρήσεις των εταιρικών κερδών προς το χειρότερο, απομακρύνουν την ανάκαμψη των μετοχικών αγορών ή ακόμα προκαλούν περαιτέρω εξασθένιση για το υπόλοιπο του 2008".