Εκλογές στη Γερμανία: Διακυβεύματα, σενάρια, προγνωστικά και αδιέξοδα

Μέσα σ' ένα τεταμένο πολιτικό σκηνικό, όπου δημοσκοπικά δεσπόζει το φάντασμα της ακροδεξιάς, οι Γερμανοί καλούνται σήμερα στις κάλπες για να εκλέξουν τους 630 βουλευτές της επόμενης Μπούντεσταγκ και, κατά συνέπεια, τον επόμενο καγκελάριο.

Ποια είναι όμως τα κρίσιμα δεδομένα της αναμέτρησης;

Οι πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές διεξάγονται μετά από δύο κρατιδιακές αναμετρήσεις που δεν έδωσαν ευνοϊκά αποτελέσματα για τα κόμματα του πρώην συνασπισμού του καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ήτοι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), τους Πράσινους και τους φιλελεύθερους του Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP).

Τον Νοέμβριο του 2024, μετά από διαρκείς εντάσεις σχετικά με την οικονομική πολιτική και το ζήτημα του χρέους, ο σοσιαλδημοκράτης Σολτς απέπεμψε τον φιλελεύθερο υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ. Η απόφαση έδωσε τη χαριστική βολή στον εύθραυστο κυβερνητικό συνασπισμό και οδήγησε σε απώλεια της δεδηλωμένης στην Κάτω Βουλή στις 15 Ιανουαρίου 2025. Ο πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγιερ διέλυσε το νομοθετικό σώμα και προκήρυξε εκλογές έξι μήνες πριν από την προκαθορισμένη ημερομηνία (28 Σεπτεμβρίου).

Πού συγκλίνουν οι δημοσκοπήσεις

Η δεξιά, που εκπροσωπείται από τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (το CDU, μαζί με το κόμμα-εταίρο των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών CSU) προηγείται με διαφορά, με πρόθεση ψήφου γύρω στο 30%, σύμφωνα με συγκεντρωτικό μέσο όρο. Από το καλοκαίρι του 2024, ωστόσο, η ακροδεξιά AfD έχει προσπεράσει στη δεύτερη θέση το SPD, το οποίο έχει υποχωρήσει τρίτο. Οι Πράσινοι, που έπιασαν για λίγο τη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις του 2022, έχουν βρεθεί στην τέταρτη θέση.

Το λεγόμενο δημοκρατικό τόξο προβληματίζεται καθότι η ακροδεξιά διατηρεί ανοδικές τάσεις, αντίθετα με το φαβορί της νίκης και τους απερχόμενους συγκυβερνώντες, κάτι που περιπλέκει πιθανώς τις επερχόμενες διαβουλεύσεις για σχηματισμό συγκυβέρνησης.

Παράλληλα, μάχη γίνεται και προκειμένου να «καπαρωθεί» το 5% που επιτρέπει την είσοδο στη Βουλή. Το ιστορικό κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), μετά την παρατεταμένη κρίση του, ανακτά δυνάμεις, το νεοπαγές κόμμα της συντηρητικής αριστεράς BSW χάνει την αρχική δυναμική του, ενώ οι φιλελεύθεροι και έως πρότινος συγκυβερνώντες παλεύουν με αντίπαλο την... εξαέρωση.

Το CDU/CSU υποχώρησε κατά μία ποσοστιαία μονάδα, στο 29%, σε μια από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις (Forsa), ενώ η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) κέρδισε μία μονάδα και ανήλθε στο 21%. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχασαν μία μονάδα (15%), ενώ οι Πράσινοι και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες παρέμειναν σταθεροί στο 13% και 5% αντίστοιχα. Η Αριστερά ανέβηκε ακόμη μια μονάδα, στο 8%.

Σχηματισμός συγκυβέρνησης αλά γερμανικά - Τα σενάρια

Λόγω του εκλογικού συστήματος της χώρας, είναι εξαιρετικά σπάνιο ένα μεμονωμένο κόμμα να κερδίσει την πλειοψηφία. Αυτό συνέβη μόνο μία φορά, το 1957, για τους Χριστιανοδημοκράτες. Ως εκ τούτου, η γερμανική πολιτική ζωή χαρακτηρίζεται από κυβερνητικούς συνασπισμούς κομμάτων.

Δεδομένου ότι οι πλατφόρμες τους συχνά είναι δύσκολο να εναρμονιστούν όμως, μπορεί να χρειαστούν αρκετοί μήνες για τη σύναψη συμφωνίας συνασπισμού. Η πιο πρόσφατη συμφωνία επιτεύχθηκε τον Νοέμβριο του 2021, μεταξύ SPD, Πρασίνων και FDP, μετά από δύο μήνες διαπραγματεύσεων και έλαβε έκταση 177 σελίδων. Ο μεγάλος συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών με επικεφαλής την Άνγκελα Μέρκελ το 2013 χρειάστηκε δύο μήνες συνομιλιών και ξεδιπλώθηκε σε 170 σελίδες.

Το 2025, πολλά σενάρια φαίνονται πιθανά υπό το φως των δημοσκοπήσεων. Μέχρι πρόσφατα απομονωμένη από το λεγόμενο πολιτικό «τείχος» των υπολοίπων (το οποίο, όμως, πρόσφατα αποσυναρμολογήθηκε), η AfD φαίνεται πως αποκλείεται από οποιαδήποτε μελλοντική διακυβέρνηση.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Οι συντηρητικοί του CDU/CSU, ως διαφαινόμενοι νικητές, πιθανότατα θα ηγηθούν του μελλοντικού συνασπισμού. Επομένως, είτε θα συγκυβερνήσουν με τους Σοσιαλδημοκράτες ή/και το φιλελεύθερο FDP, όπως έκαναν μεταξύ 2005 και 2021, είτε θα επιχειρήσουν τριμερή συμμαχία με τους Πράσινους και το FDP (στον λεγόμενο συνασπισμό «Τζαμάικα»).

Καθώς όλα τα κόμματα αρνούνται να συνεργαστούν με την AfD σε μια χώρα που έχει πληγεί από το ναζιστικό παρελθόν της, η τελευταία δημοσκόπηση δείχνει ότι θα είναι σχεδόν αδύνατο για δύο από τα άλλα κόμματα να σχηματίσουν πλειοψηφία.

Ο υπηρεσιακός Σολτς και το κενό εξουσίας

Αν οι συνομιλίες για δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού διαρκέσουν επί μακρόν, θα διατηρήσει ρόλο υπηρεσιακού πρωθυπουργού ο Σολτς, αλλά μένοντας επί της ουσίας ανίκανος να λάβει σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης.

Ενδεχομένως μάλιστα ο επόμενος συνασπισμός να φανεί εξίσου μη συνεκτικός όσο και η τριμερής συμμαχία υπό τον Σολτς που κατέρρευσε μετά από μόλις τρία χρόνια στην εξουσία.

Η απερχόμενη κυβέρνηση ήταν η πρώτη τριμερής εδώ και δεκαετίες σε εθνικό επίπεδο - αλλά τέτοιοι συνασπισμοί θα γίνουν πιο συχνοί, δεδομένης της ανόδου της AfD και της παρακμής των πάλαι ποτέ μεγάλων κομμάτων.

Δεν είναι τυχαίο πως τις τελευταίες μέρες μετριάστηκαν οι τόνοι στην αντιπαράθεση του Σολτς με τον Φρίντριχ Μερτς, που είχε οξυνθεί τις τελευταίες εβδομάδες μετά την απόφαση του ηγέτη των Χριστιανοδημοκρατών να προωθήσει αυστηρότερη καταστολή στη μεταναστευτική πολιτική, με την υποστήριξη της AfD.

Οπως και να 'χει, οι εκλογές διεξάγονται σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, καθώς η Ευρώπη έχει βρεθεί εν κενώ ηγεσίας, και μάλιστα σε μια συγκυρία που καλείται να αντιμετωπίσει τον συγκρουσιακό Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η επιθυμία να απεμπλακεί από τη γηραιά ήπειρο και να επιδιορθώσει τους δεσμούς με τη Ρωσία εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα της δυτικής διατλαντικής συμμαχίας.