Σύγκρουση μεγατόνων για τα νέα στρατιωτικά συμβόλαια των ΗΠΑ

Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωνε σε συνέντευξη τύπου ότι ο Ελον Μασκ είναι ήδη «μέσα» με τους δικούς του ανθρώπους και προσπαθεί να βρει από που θα κοπούν δαπάνες, οι αγορές πίστεψαν ότι η προεδρία Τραμπ θα ευνοήσει τους λίγους και τους εκλεκτούς «νέους» επιχειρηματίες, που μοιράζονται μαζί του την φιλοσοφία «let’s do business» και που, φυσικά, χρηματοδότησαν την προεκλογική του εκστρατεία.

Ήδη μετά τον Μασκ, το κατώφλι του γραφείου του εκλεγμένου προέδρου πέρασε και ο Τζεφ Μπέζος που φαίνεται πως έχει ξεχάσει τις δηλώσεις του εναντίον του Τραμπ κατά την πρώτη θητεία.

Αυτός όμως που έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση με τις τοποθετήσεις του είναι ο Πίτερ Θίελ συνιδρυτής των PayPal και Palantir Technologies και του Founders Fund. Όχι μόνο γιατί αναμένεται να αναλάβει ρόλο στην νέα ομάδα Τραμπ, αλλά γιατί η εμπλοκή του προκαλεί ντόμινο εξελίξεων και πιθανών συγκρούσεων μεταξύ της νέας γενιάς δισεκατομμυριούχων, οι οποίοι επιλέγουν τον στρατιωτικό οπλισμό που αξιοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και ο οποίος στοιχίζει λιγότερο από τους παλαιού τύπου εξοπλισμούς (επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη κ.τλ.)

Όπως έγραψε το Business Insider, ο Πίτερ Θίελ ήταν ένας από τους πρώτους σημαντικούς υποστηρικτές του εκλεγμένου προέδρου στη Silicon Valley, δωρίζοντας περισσότερα από 1 εκατομμύριο δολάρια σε ομάδες που υποστήριξαν την εκστρατεία του Τραμπ το 2016.

Ο ίδιος κερδίζει πόντους γιατί ήταν «ταγμένος» στον Τραμπ από την πρώτη στιγμή, ενώ οι περισσότεροι ρεπουμπλικάνοι κρατούσαν αποστάσεις. Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης έχουν αρχίσει οι εικασίες για το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει.

Ο Θίελ δήλωσε πάντως ότι «δεν πρόκειται να κάνω τίποτα σε βάση πλήρους απασχόλησης».

«Δεν μπορείς να πας με πλήρη απασχόληση στην κυβέρνηση, αν είσαι σε μια θέση τεχνολογίας όπως εγώ. Πρέπει να είσαι ρεαλιστής ως προς το τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις», είπε στο talk show του Πιρς Μόργκαν.

O Τραμπ έχει αρχίσει να στελεχώνει τη νέα του διακυβέρνηση και έχει μαζέψει προσωπικότητες από τον κόσμο της τεχνολογίας. Περιλαμβάνουν τον επιχειρηματία και επενδυτή Ντέιβιντ Σακς, ο οποίος πρόκειται να υπηρετήσει ως «τσάρος» τεχνητής νοημοσύνης και κρυπτογράφησης στη νέα διοίκηση, και τον Τζέικομπ Χέλμπεργκ, ο οποίος εργάζεται στην Palantir και πρόσφατα προτάθηκε για ρόλο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Έλον Μασκ είναι ίσως η μεγαλύτερη φιγούρα. Φανερά τουλάχιστον.

Πηγές από το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων είχαν σχολιάσει στο Euro2day.gr ότι υπήρχε ειδική ομάδα που εργαζόταν σκληρά επί μήνες, πίσω από τις «κουρτίνες» ώστε σε περίπτωση νίκης Τραμπ, η στελέχωση των θέσεων να γίνει από ανθρώπους που είναι έμπειροι και εγκρίνει το κόμμα.

Από την άλλη όμως, νέος πρόεδρος συνεχίζει το δικό του σόου. Μαζί με τον Μάσκ, έφερε και τον Βίβεκ Ραμασουάμι για να χειριστούν από κοινού το νεοσύστατο «Department of Governmental Efficiency» (DOGE) μια νέα πρωτοβουλία για την εξάλειψη της σπατάλης στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Οι ρεπουμπλικάνοι φρόντισαν να διαμηνύσουν ξανά και ξανά ότι οι ρόλοι αυτοί δεν είναι πλήρους απασχόλησης και ότι το DOGE δεν θα έχει καμία επίσημη εξουσία.

Για το κόμμα, όμως, ο Θίελ είναι διαφορετική περίπτωση, καθώς έχει αποδείξει εδώ και χρόνια ότι υπηρετεί την παράταξη και διοχετεύει δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει ρεπουμπλικάνους υποψηφίους.

Παρά την έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά του να εργαστεί στην κυβέρνηση, είχε σημαντικό αντίκτυπο στην πολιτική τα τελευταία χρόνια. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πολιτική άνοδο του εκλεγμένου αντιπροέδρου Tζει Ντι Βανς, ρίχνοντας εκατομμύρια δολάρια σε ένα Super PAC που υποστήριξε την εκστρατεία του γερουσιαστή του Οχάιο το 2022.

Τι θα γίνει με τις εταιρίες-μαμούθ

Για τα αμερικανικά media, o Θίελ θεωρείται ένας εθνικιστής συντηρητικός. Εχθρικός προς τα φιλελεύθερα οικονομικά, προτιμά τα «δημιουργικά» μονοπώλια και αντιπαθεί την κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Συνομιλώντας με αρκετούς αναλυτές της αγοράς, όλοι αναρωτιούνται σε ποιο βαθμό όλοι αυτοί οι δισεκατομμυριούχοι θα επηρεάσουν τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ και θα εκμεταλλευτούν τον ρόλο που έχουν κερδίσει υπέρ των εταιρειών τους.

Για παράδειγμα ο Θίελ αντιμετωπίζεται ως ένας «πρόδρομος» (ο πρώτος που επένδυσε στο Facebook ενώ το PayPal είναι δημιούργημά του) και ως ο πιο αιχμηρός και εκλεπτυσμένος διανοούμενος στη Silicon Valley. Τώρα επιστρέφει για να «εκμεταλλευτεί» τον κόσμο του Τραμπ.

Παρά το γεγονός ότι το 2016 δήλωσε απογοητευμένος για την έλλειψη μεταρρυθμίσεων, συνέχισε να χρηματοδοτεί «εξαιρετικούς» (όπως έλεγε) Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές και τώρα είναι ξανά στο προσκήνιο ως επικεφαλής της Palantir, που είναι ένας γίγαντας στην ανάλυση δεδομένων για τις μυστικές υπηρεσίες και το Πεντάγωνο.

Είναι επίσης υποστηρικτής της Anduril, μιας start-up στην τεχνητή νοημοσύνη (AI) για την άμυνα: αυτές είναι οι δύο εταιρείες που, σύμφωνα με τους Financial Times και άλλες πηγές, θα ξεκινήσουν μια κοινοπραξία 12 εταιρειών τον Ιανουάριο, συμπεριλαμβανομένων των OpenAI του Σαμ Αλτμαν και τη SpaceX του Μασκ, με στόχο να κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος των ομοσπονδιακών αμυντικών συμβολαίων αντικαθιστώντας το ολιγοπώλιο των ιστορικών κολοσσών του «στρατιωτικού-βιομηχανικού συμπλέγματος»: Lockheed, Boeing, Raytheon, Grumman, Northrop.

Οι εκτιμήσεις για σύγκρουση συμφερόντων κυκλοφορούν ήδη γύρω από τον Μασκ και τον Θιελ και οι αγορές διερωτώνται μήπως οι παλιοί αντικαθίστανται από νέους «μονοπωλητές». Εάν γίνει αυτό, τότε θα έχουμε σοβαρούς τριγμούς στη νέα διακυβέρνηση και ίσως σύγκρουση του Τραμπ και της ομάδας του, με το ρεπουμπλικανικό κόμμα.

Όπως αναφέρουν αναλυτές, οι «νέοι» έχουν ένα επιχείρημα: οι παλιές ομάδες γίνονται όλο και πιο ακριβές και αναποτελεσματικές. Οι νέοι αναπτύσσουν τεχνολογίες βασισμένες στην τεχνητή νοημοσύνη που κοστίζουν πολύ λιγότερο και λειτουργούν καλύτερα.

Υπάρχουν όμως και άλλες ανησυχητικές συνέπειες: η Silicon Valley εμπλέκεται όλο και περισσότερο στις στρατιωτικές τεχνολογίες (μετά την Palantir και την AWS της Amazon, η Facebook-Meta και η Anthropic μπαίνουν στο χώρο, ενώ ακόμη και η Google αλλάζει πορεία) και μπαίνουν στην κούρσα για «αυτόνομα» (μη επανδρωμένα) όπλα έχοντας κατά νου και τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον κομβικό ρόλο των drones.

Οι δημοκρατικοί «απαντούν» στο γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε τον δισεκατομμυριούχο δωρητή Στίβεν Φάινμπεργκ για να υπηρετήσει ως αναπληρωτής υπουργός Άμυνας με δήλωση που λέει ότι: «Ο Ντόναλντ Τραμπ παραδίδει το Πεντάγωνο σε έναν άλλο δισεκατομμυριούχο που έχει δεσμούς με την άμυνα, στο πιο πρόσφατο παράδειγμα του να συγκροτεί την κυβέρνησή του με ανεξάρτητους δωρητές που προσέχουν τον εαυτό τους – όχι τον αμερικανικό λαό».

Ο Φάινμπεργκ είναι ο συν-διευθύνων σύμβουλος της Cerberus Capital Management, η οποία έχει επενδύσει σε υπερηχητικούς πυραύλους και η οποία προηγουμένως ανήκε στον ιδιωτικό στρατιωτικό ανάδοχο DynCorp.

Η DynCorp εξαγοράστηκε από μια άλλη αμυντική εταιρεία, την Amentum, το 2020. Οι επικριτές έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι η τοποθέτηση ενός ακόμα δισεκατομμυριούχου-χρηματοδότη στα υψηλότερα κλιμάκια του Πενταγώνου θα μπορούσε να προκαλέσει σύγκρουση συμφερόντων.

Με τον Φάινμπεργκ, ο Τραμπ θα προσθέσει τουλάχιστον τον 14ο δισεκατομμυριούχο στην κυβέρνηση «ειδικών συμφερόντων» του, η οποία έχει ήδη περισσότερους δισεκατομμυριούχους από οποιαδήποτε άλλη στην αμερικανική ιστορία.