Ο ρόλος της Τουρκίας στην επόμενη ημέρα της Συρίας

Εάν ο 42χρονος  Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι επιτύχει τον στόχο του να αναλάβει την διακυβέρνηση της Συρίας οι δυτικές δυνάμεις και οι διεθνείς υπηρεσίες θα έρθουν αντιμέτωπες με το δύσκολο γρίφο του πώς θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί του και τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS).

Αλλά η HTS είναι μόνο μία από τις πολυάριθμες αντικαθεστωτικές ομάδες που είναι τα απομεινάρια της αρχικής εξέγερσης και συμμετείχαν στην επίθεση.

Και στο παρελθόν οι διάφορες παρατάξεις έχουν συγκρουστεί μεταξύ τους.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας επίθεσης, υπήρξε συντονισμός μεταξύ της HTS και των υποστηριζόμενων από την Τουρκία φατριών που δρουν υπό την ομπρέλα του Συριακού Εθνικού Στρατού, και άλλων ομάδων που περικύκλωσαν τη Δαμασκό από τον Νότο.

Η πραγματική δοκιμασία, ωστόσο, θα έρθει όταν οι φατρίες επιδιώξουν να μοιράσουν τα λάφυρα της νίκης - και της εξουσίας.

Ο Μαλίκ αλ-Αμπντέ, σύρος αναλυτής, είπε στους Financial Times ότι θεωρεί εν μέρει καθησυχαστικό το γεγονός ότι υπήρξε ξεκάθαρος συντονισμός της HTS και των διαφόρων άλλων ομάδων, περιγράφοντας την επίθεση στο καθεστώς ως «ελεγχόμενο σχέδιο κατεδάφισης».

«Αυτή η αίσθηση ευφορίας και υπερηφάνειας έχει επίσης μετριαστεί από την αίσθηση ότι μπορεί να υπάρξει βία – είναι σχεδόν πολύ καλό για να είναι αληθινό» σημείωσε ο Αμπντέ. «Αλλά είναι σαφές ότι υπάρχει ένα σχέδιο, η HTS και ο Τζολάνι έχουν μεριμνήσει να στείλουν μήνυμα ότι υπάρχει ένας οδικός χάρτης. Αυτό καθησύχασε πολλούς ανθρώπους».

Εκτός από τις σουνιτικές μουσουλμανικές ανταρτικές ομάδες, υπάρχουν δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων - τις οποίες υποστήριξαν οι ΗΠΑ στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους - που ελέγχουν εδάφη της βορειοανατολικής Συρίας.

Η Τουρκία, ωστόσο, τους θεωρεί προέκταση των Κούρδων αυτονομιστών που έχουν πολεμήσει το τουρκικό κράτος για δεκαετίες.

Τα τουρκικά στρατεύματα έχουν αναπτυχθεί εδώ και αρκετά χρόνια στη βόρεια Συρία για να απωθήσουν τους Κούρδους μαχητές και τους δεσμούς τους με τις σουνιτικές ανταρτικές ομάδες. Αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα είναι πλέον αναμφισβήτητα ο πιο ισχυρός «παίχτης» στη γειτονική της χώρα και θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε αυτό που θα ακολουθήσει.

Η Τουρκία, ωστόσο, έχει μια περίπλοκη, κατά καιρούς αμήχανη σχέση με την HTS, την οποία έχει επίσης χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση.

Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, έχουν περίπου 900 στρατιώτες στη χώρα για να υποστηρίξουν τον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Εκτός από τον κίνδυνο συγκρούσεων μεταξύ των ανταρτών, θα υπάρξουν φόβοι ότι το Ισλαμικό Κράτος - το οποίο κάποτε έλεγχε μεγάλα τμήματα της βόρειας και βορειοανατολικής Συρίας - θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί το χάος και να επιστρέψει.

Οι μειονοτικές ομάδες σε όλη τη Συρία, μια από τις πιο κοσμικές χώρες της περιοχής, ένα στοιχείο που εξυπηρέτησε τον Άσαντ που ήταν ο ίδιος μέλος μιας θρησκευτικής μειονότητας, θα ανησυχούν για το τι θα επακολουθήσει. Η χώρα έχει ποικίλο πληθυσμό φυλών, θρησκειών και αιρέσεων.

Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, ο Τζολάνι, ένας πραγματιστής, προσέγγισε φυλές, πρώην αντιπάλους και μεσολάβησε σε συμφωνίες παράδοσης, ενώ διέταξε την προστασία των μειονοτήτων.

Οι γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, της Ιορδανίας και του Λιβάνου, θα είναι προσεκτικές, όπως και τα κράτη του Κόλπου που ανέκτησαν τις σχέσεις με τον Άσαντ τα τελευταία χρόνια και βλέπουν τα ισλαμιστικά κινήματα ως αποσταθεροποιητικές δυνάμεις.

Όταν οι λαϊκές εξεγέρσεις κατά των αυταρχικών καθεστώτων σάρωσαν τη Μέση Ανατολή το 2011, ένα κύμα αισιοδοξίας εξαπλώθηκε σε όλη την περιοχή. Αλλά αποδείχτηκε πολύ σύντομο.

Η Συρία βυθίστηκε σε έναν καταστροφικό εμφύλιο. Στην Αίγυπτο, ο στρατός κατέλαβε την εξουσία με ένα πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από το λαό δύο χρόνια μετά την ανατροπή του βετεράνου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ και κυβερνάται από ένα από τα πιο αυταρχικά καθεστώτα της περιοχής.

Στη Λιβύη, υπήρξε ένα στιγμιαίο «φλερτ» με τη δημοκρατία προτού οι αντίπαλες ένοπλες φατρίες στραφούν η μία εναντίον της άλλης και το βορειοαφρικανικό έθνος βυθιστεί στο χάος και κατακερματιστεί. 

Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Συρία τώρα που ο Άσαντ έχει οριστικά ανατραπεί είναι αν μπορεί να ξεπεράσει τις παγίδες και να αποφύγει τις καταστροφές που πλήγωσαν άλλα έθνη μετά την πτώση των ηγεμόνων τους και να ξεκινήσει την εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία της ανοικοδόμησης και της συμφιλίωσης.