Οι τζιχαντιστές στις πύλες της Χομς, κίνδυνος κατάρρευσης Ασαντ

Ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ Αλ Άσαντ αναζητά απεγνωσμένα βοήθεια από τη Ρωσία και το Ιράν καθώς οι δυνάμεις των ανταρτών έχουν φτάσει στις παρυφές της στρατηγικής σημασίας Χομς. Η επανάληψη μιας διάσωσης όπως αυτή του 2015, από τους συμμάχους του, φαίνεται όμως, όλο και πιο απίθανη.

Τεχεράνη και Μόσχας βρίσκονται σήμερα σε πίεση από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία. Μέχρι στιγμής, ο Άσαντ μπορεί να στηρίζεται μόνο τις αεροπορικές επιδρομές της Ρωσίας σε θέσεις ανταρτών και μια χλιαρή υπόσχεση από το Ιράν να εξετάσει το αίτημα για στρατεύματα. Δεν έχει δηλαδή την εμφατική υποστήριξη στην οποία υπολογίζει για να σταματήσει την επίθεση.

Μετά την κατάληψη της Χάμα την Πέμπτη, οι αντάρτες βρίσκονται πλέον κοντά στη Χομς, την τελευταία μεγάλη πόλη στο δρόμο τους νότια προς την πρωτεύουσα Δαμασκό, σημειώνει το Bloomberg.

Η κατάληψη της Χομς θα μπορούσε να κλείσει τη χερσαία οδό μεταξύ της κυβέρνησης Ασαντ στη Δαμασκό και των μεσογειακών «οχυρών» της αλαουιτικής αίρεσης του, όπου βρίσκεται επίσης μια ρωσική ναυτική βάση. Αυτό θα υπονόμευε περαιτέρω τις πιθανότητές του να διατηρήσει την εξουσία.

«Το μέλλον του Άσαντ δεν φαινόταν ποτέ πιο εύθραυστο από ό,τι σήμερα, και προς το παρόν, η Ρωσία δεν φαίνεται ικανή –ή ίσως ακόμη και πρόθυμη– να τον σώσει», δήλωσε ο Τσαρλς Λίστερ του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής με έδρα την Ουάσιγκτον. «Μεγάλο μέρος της υπαίθρου της Χομς παραμένει σιωπηρά υποστηρικτικό στην αντιπολίτευση και αυτό θα βοηθήσει σημαντικά στην πορεία προς την ίδια την πόλη».

Η αντίδραση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος πριν από εννέα χρόνια βοήθησε να ανατραπεί η εικόνα του εμφυλίου και γυρίσει υπέρ του Άσαντ υπήρξε ήπια. Η Μόσχα έχει χρησιμοποιήσει πολεμικά αεροσκάφη για να χτυπήσει θέσεις ανταρτών κατά τη διάρκεια της ταχείας προέλασης, αλλά δεν έχει υπάρξει σαφής δήλωση υποστήριξης ή ανάπτυξης δυνάμεων.

Η Ρωσία δεν έχει σχέδιο για να σώσει τον Άσαντ και δεν βλέπει ένα τέτοιο να αναδύεται όσο ο στρατός του Σύρου προέδρου συνεχίζει να εγκαταλείπει τις θέσεις του, σύμφωνα με πηγή κοντά στο Κρεμλίνο. Η ρωσική πρεσβεία στη Δαμασκό κάλεσε τους Ρώσους που είναι στη χώρα να φύγουν με εμπορικές πτήσεις.

Το Ιράν έχει ήδη στρατιωτική παρουσία στη Χομς και σε άλλες περιοχές της Συρίας. Την Παρασκευή, ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας δήλωσε ότι είναι έτοιμος να υποστηρίξει τον Ασσαντ «στο βαθμό που χρειάζεται», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά προηγουμένως υποσχέθηκε μόνο να «εξετάσει» αιτήματα για στρατεύματα.

Το δίκτυο συμμαχικών πολιτοφυλακών του Ιράν μπορεί να είναι η καλύτερη ελπίδα του Άσαντ για χερσαίες ενισχύσεις ώστε να στηρίξει τον στρατό του που καταρρέει. Ωστόσο, η πιο ισχυρή από αυτές, η Χεζμπολάχ, έχει υποστεί απώλειες από τη σύγκρουση με το Ισραήλ στο Λίβανο. Αυτό αφήνει τη Συρία να κοιτάζει στα ανατολικά της σύνορα για βοήθεια, ομάδες δηλαδή που εδρεύουν στο Ιράκ για υποστήριξη.

«Το Ιράν διατηρεί εκεί μεγάλες και καλά εξοπλισμένες πολιτοφυλακές που έχουν αναπτυχθεί για να υποστηρίξουν τον Άσαντ στο παρελθόν», δήλωσε ο Γκρέγκορι Μπρου του Eurasia Group. Το θέμα είναι ότι η ιρακινή κυβέρνηση είναι επιφυλακτική στο να εμπλέξει το Ιράκ στη συριακή κρίση, είπε.

Ισχυρή δύναμη στους τζιχαντιστές είναι η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Ο ηγέτης τους, Αμπού Μοχάμεντ Αλ Τζουλάνι, κάλεσε την Πέμπτη τη Βαγδάτη να μην αφήσει τις ιρακινές πολιτοφυλακές να επέμβουν στη Συρία. Ενας σιίτης κληρικός με επιρροή, ο Moqtada al-Sadr, κάλεσε επίσης την ιρακινή κυβέρνηση να αποφύγει να σύρει τη Βαγδάτη σε μια ευρύτερη σύγκρουση στη Συρία.

Ωστόσο, ορισμένοι μαχητές που εδρεύουν στη χώρα έχουν περάσει τα σύνορα για να υποστηρίξουν την αντεπίθεση της κυβέρνησης, ανέφερε αυτή την εβδομάδα το Associated Press. 

Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ Φουάντ Χουσεΐν, σε συνάντηση με τον Σύρο ομόλογό του Μπασάμ Σαμπάγκ, εξέφρασε τη «βαθιά ανησυχία» για τις εξελίξεις, σύμφωνα με σημερινή δήλωση του ιρακινού υπουργείου Εξωτερικών. Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Τεχεράνης μετέβη στο Ιράκ για συνομιλίες.

Οι δυνάμεις των ανταρτών έχουν εκπλήξει πολλούς με την ταχύτητα της προέλασής τους από τότε που κατέλαβαν το Χαλέπι την περασμένη εβδομάδα. Η επιτυχής ανατροπή του Άσαντ θα δημιουργούσε περισσότερη αναταραχή σε μια περιοχή που έχει συνταράξει ο συνεχιζόμενος πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα, σημειώνει το Bloomberg.

Οι υπουργοί Εξωτερικών του Ιράν, της Ρωσίας και της Τουρκίας – εγγυήτριες χώρες της ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα, η οποία βοήθησε στην αποκλιμάκωση του εμφυλίου τα προηγούμενα χρόνια αναμένεται να συναντηθούν στο Κατάρ το σαββατοκύριακο για να συζητήσουν την κρίση.

Οι ρήξεις μεταξύ των τριών αποκαλύφθηκαν όταν ο Ιρανός υπουργός επισκέφθηκε την Άγκυρα αυτή την εβδομάδα. Ανάμεσα σε χειραψίες και χαμόγελα με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, κατήγγειλε την ανανεωμένη βία ως ισραηλινή συνωμοσία. Ο Φιντάν υποστήριξε ότι δεν μπορεί να κατηγορηθεί για ξένη παρέμβαση, καλώντας τον Άσαντ να καταλήξει σε συμφωνία με τους αντάρτες, ορισμένοι από τους οποίους υποστηρίζονται από την Τουρκία.

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι ελπίζει ότι η «πορεία της "αντιπολίτευσης" στη Συρία να συνεχιστεί», μετέδωσε το κρατικό πρακτορείο Anadolu. Είπε ότι κάλεσε τον Άσαντ να συναντηθούν για συνομιλίες για το μέλλον της Συρίας, αλλά «δεν έλαβε θετική απάντηση».

Ενώ οι διπλωμάτες σκέφτονται τι να κάνουν, η πτώση της Χομς φαίνεται να είναι μόνο θέμα χρόνου, σύμφωνα με τον Serhat Erkmen, διευθυντή του Pros&Cons Security and Risk Analysis Center με έδρα την Άγκυρα. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την πόλη εν αναμονή της κατάληψής της, σύμφωνα με τοπικές αναφορές.

«Η Χομς είναι πολύ πιο κρίσιμη από τη Χάμα και η κατάληψη της θα μπορούσε να απειλήσει σοβαρά την κυριαρχία του Άσαντ», είπε. «Εάν το συριακό καθεστώς είναι αποφασισμένο να το υπερασπιστεί, οι μάχες μπορεί να διαρκέσουν περίπου μια εβδομάδα. Αλλά αν το ηθικό μεταξύ των τάξεων τους είναι χαμηλό, τότε οι αντάρτες θα μπορούσαν να την καταλάβουν σε περίπου δύο ημέρες».

Οι Κούρδοι

Εν τω μεταξύ μια υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ συμμαχία με επικεφαλής τους Κούρδους μαχητές της Συρίας κατέλαβε την πόλη Ντέιρ ελ Ζορ στα ανατολίκα, ανέφεραν στο Reuters τρεις συριακές πηγές. Είναι η τρίτη πόλη που έχασε ο Μπασάρ αλ Άσαντ μέσα σε μια εβδομάδα.

Δύο πηγές ασφαλείας που εδρεύουν στην ανατολική Συρία δήλωσαν ότι η συμμαχία, γνωστή ως Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) έχει πάρει τον πλήρη έλεγχο της Ντέιρ ελ Ζορ.

Ο Omar Abu Layla, ακτιβιστής από την πλατφόρμα μέσων ενημέρωσης Deir Ezzor 24 με επαφές στην πόλη, είπε στο Reuters ότι οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις και οι ιρακινοί μαχητές που υποστηρίζονται από το Ιράν είχαν αποσυρθεί από το Ντέιρ ελ Ζορ πριν από την εισβολή των SDF.

Ιρακινή πηγή ασφαλείας είπε ότι οι SDF προελαύνουν επίσης προς την κατεύθυνση της συριακής πόλης Αλμπουκαμάλ, η οποία βρίσκεται στα σύνορα με το Ιράκ, και θα μπορούσαν να την καταλάβουν μέσα στις επόμενες 24 ώρες.