Μυστική πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν κατέστρεψαν οι Ισραηλινοί

Η ισραηλινή επίθεση στο Ιράν στα τέλη Οκτωβρίου κατέστρεψε μια ενεργή άκρως απόρρητη ερευνητική εγκατάσταση πυρηνικών όπλων στη βάση Παρτσίν, σύμφωνα με τρεις Αμερικανούς αξιωματούχους, καθώς και έναν νυν και έναν πρώην Ισραηλινό αξιωματούχο που επικαλείται το αμερικανικό Axios.

Το χτύπημα - που στόχευσε τοποθεσία η οποία προηγουμένως αναφερόταν ως ανενεργή - ζημίωσε σημαντικά την εντεινόμενη προσπάθεια του Ιράν να συνεχίσει την έρευνα για τα πυρηνικά όπλα, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.

Ισραηλινός πρώην αξιωματούχος, που ενημερώθηκε για το χτύπημα, είπε ότι καταστράφηκε εξελιγμένος εξοπλισμός που χρησιμοποιούνταν για τον σχεδιασμό των πλαστικών εκρηκτικών που περιβάλλουν το ουράνιο σε μια πυρηνική συσκευή και είναι απαραίτητα για την πυροδότησή του.

Το Ιράν αρνείται ότι κατασκευάζει πυρηνικά όπλα. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «το Ιράν δεν φτιάχνει πυρηνικά όπλα, τελεία».

Ένας από τους στόχους του ισραηλινού πλήγματος στις 25 Οκτωβρίου ήταν οι εγκαταστάσεις Tαλεγάν 2 στο στρατιωτικό συγκρότημα Παρτσίν, περίπου 30 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Τεχεράνης.

Η εγκατάσταση ήταν μέρος του ιρανικού προγράμματος πυρηνικών όπλων Amad, έως ότου, το 2003, η Τεχεράνη διέκοψε το στρατιωτικό πυρηνικό της πρόγραμμα. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε για τη δοκιμή εκρηκτικών που απαιτούνται για την πυροδότηση πυρηνικού μηχανισμού, σύμφωνα με το αμερικανικό μη κυβερνητικό Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας.

Δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης που αποκτήθηκαν από το ινστιτούτο μετά το ισραηλινό χτύπημα έδειξαν ότι το κτίριο Tαλεγάν 2 καταστράφηκε ολοσχερώς.

Ισραηλινοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η πρόσφατη δραστηριότητα στις εγκαταστάσεις ήταν μέρος μυστικής προσπάθειας μέρους της ιρανικής κυβέρνησης να διεξαγάγει έρευνα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, αλλά θα μπορούσε επίσης να παρουσιαστεί ως έρευνα για πολιτικούς σκοπούς.

«Διεξήγαγαν επιστημονική δραστηριότητα που θα μπορούσε να καλλιεργήσει το έδαφος για την παραγωγή πυρηνικού όπλου. Ήταν άκρως απόρρητο. Ένα μικρό μέρος της ιρανικής κυβέρνησης το γνώριζε, το μεγαλύτερο μέρος της δεν το γνώριζε», είπε Αμερικανός αξιωματούχος είπε.

Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ και των ΗΠΑ άρχισαν να ανιχνεύουν ερευνητική δραστηριότητα στο Παρτσίν νωρίτερα φέτος, εντοπίζοντας επιστήμονες να διεξάγουν μοντελοποιήσεις, μεταλλουργικές εργασίες και εκρηκτικές έρευνες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πυρηνικά όπλα.

Τον περασμένο Ιούνιο, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου προειδοποίησαν τους Ιρανούς, σε απευθείας συνομιλίες, για ύποπτες ερευνητικές δραστηριότητες, αναφέρει τοAxios.

Οι ΗΠΑ ήλπιζαν ότι η προειδοποίηση θα έκανε τους Ιρανούς να σταματήσουν την πυρηνική τους δραστηριότητα, αλλά συνέχισαν, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.

Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι τους μήνες πριν από την ισραηλινή επίθεση «υπήρχε ανησυχία σε γενικές γραμμές» για την ιρανική δραστηριότητα στις εν λόγω εγκαταστάσεις.

Η έρευνα για τα πυρηνικά όπλα του Ιράν οδήγησε μάλιστα την αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών DNI να αλλάξει την εκτίμησή της για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Η Wall Street Journal ανέφερε τον Αύγουστο ότι έκθεση προς το Κογκρέσο δεν περιλάμβανε την πρόταση που σημειωνόταν τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την οποία το Ιράν «δεν αναλαμβάνει επί του παρόντος βασικές δραστηριότητες ανάπτυξης πυρηνικών όπλων».

Όταν το Ισραήλ προετοίμασε τα αντίποινα για τη μαζική πυραυλική επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν την 1η Οκτωβρίου, η εγκατάσταση Tαλεγάν 2 επιλέχθηκε ως στόχος.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν είχε ζητήσει από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να μην επιτεθεί σε πυρηνικές εγκαταστάσεις για να μην πυροδοτήσει πόλεμο με το Ιράν.

Αλλά το Tαλεγάν 2 δεν ήταν μέρος του δηλωμένου πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, έτσι οι Ιρανοί δεν θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν τη σημασία της επίθεσης χωρίς να παραδεχτούν ότι παραβίασαν τη συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.

«Το χτύπημα ήταν ένα όχι και τόσο διακριτικό μήνυμα ότι οι Ισραηλινοί έχουν σημαντική εικόνα για το ιρανικό σύστημα, ακόμη και για πράγματα που κρατήθηκαν άκρως απόρρητα», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.

Το συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) θα συνεδριάσει την επόμενη εβδομάδα και αναμένεται να υιοθετήσει ψήφισμα μομφής κατά του Ιράν για την έλλειψη συνεργασίας του με την πυρηνική εποπτική αρχή του ΟΗΕ. 

Ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Ραφαέλ Γκρόσι επισκέφθηκε το Ιράν την Τετάρτη και την Πέμπτη, πριν από τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου.

Ο Αραγτσί είπε στον Γκρόσι ότι το Ιράν είναι πρόθυμο να διαπραγματευτεί με τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο «για το ειρηνικό πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά όχι υπό πίεση και εκφοβισμό».