Δεν χωνεύεται εύκολα ο πληθωρισμός: Οργή από τους καταναλωτές σε όλο τον πλανήτη

Η παρατεταμένη οργή των καταναλωτών για τις υψηλές τιμές χτυπάει τις κυβερνήσεις στις προηγμένες οικονομίες, παρόλο που ο πληθωρισμός υποχωρεί σε φυσιολογικά επίπεδα, καθώς η αύξηση του κόστους αφήνει μια τοξική κληρονομιά για τους εκάστοτε πολιτικούς.

Οπως μεταδίδουν οι Financial Times, η δυσαρέσκεια για την οικονομία αποτέλεσε βασικό κίνητρο για τους Ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους στις εκλογές αυτής της εβδομάδας στις ΗΠΑ, όπως έδειξαν οι δημοσκοπήσεις -συμβάλλοντας στην ήττα της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Οι υφιστάμενοι βουλευτές σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία έχουν επίσης υποφέρει στις εκλογές φέτος, εν μέρει λόγω της οργής για το υψηλό κόστος διαβίωσης.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κληρονομιά του πληθωρισμού θα παίξει επίσης ρόλο στις εθνικές εκλογές του επόμενου έτους, μεταξύ άλλων στη Γερμανία και στον Καναδά.

«Χρειάζεται χρόνος για να περάσει μια άνοδος των τιμών από το εκλογικό πεπτικό σύστημα», δήλωσε ο Ρόμπερτ Φορντ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Ο πληθωρισμός έχει πραγματικά τελειώσει για τους κανονικούς ψηφοφόρους μόνο όταν συνηθίσουν τα νέα επίπεδα τιμών... Δεν έχουμε φτάσει ακόμη σε αυτό το σημείο».

Ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού στην ομάδα των πλούσιων χωρών του ΟΟΣΑ υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το καλοκαίρι του 2021 τον Σεπτέμβριο, τον πιο πρόσφατο μήνα για τον οποίο είναι διαθέσιμα πλήρη στοιχεία. Τώρα κυμαίνεται γύρω από τον στόχο του 2% των κεντρικών τραπεζών σε περισσότερα από τα μισά μέλη του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Γαλλίας και του Καναδά.

Παρά ταύτα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει 1,7% κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα σε ολόκληρο τον Οργανισμό, αντανακλώντας τη δυσαρέσκεια για το υψηλό κόστος διαβίωσης. Ενώ οι μισθοί αυξάνονται τώρα περισσότερο από τις τιμές, τα πραγματικά εισοδήματα σε πολλές μεγάλες οικονομίες μόλις έχουν ξεπεράσει τα επίπεδα που ήταν προ πανδημίας κορωνοϊού.

Τα μέσα επίπεδα τιμών σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ ήταν περίπου 30% υψηλότερα τον Σεπτέμβριο του 2024 από ό,τι ήταν τον Δεκέμβριο του 2019, πριν η εμφάνιση της Covid προκαλέσει μια σειρά από σοκ και πολιτικές αντιδράσεις, οι οποίες, σε συνδυασμό με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τροφοδότησαν την πληθωριστική έξαρση.

«[Οι καταναλωτές] βλέπουν πόσα ξοδεύουν για τον λογαριασμό της κοινής ωφέλειας ή για τα εβδομαδιαία ψώνια τροφίμων και συμπεραίνουν ότι αυτά τα έξοδα δεν μειώνονται, οπότε η κρίση του κόστους ζωής συνεχίζεται», δήλωσε ο Paul Dales, οικονομολόγος της εταιρείας συμβούλων Capital Economics.

Οι τιμές των τροφίμων είναι περίπου 50% υψηλότερες από ό,τι τον Δεκέμβριο του 2019, ενώ η αύξηση του μέσου ωρομισθίου αδυνατεί να ακολουθήσει περίπου στις μισές χώρες του ΟΟΣΑ.

«Οι καταναλωτές (και οι ψηφοφόροι) τείνουν να θυμούνται τα επίπεδα τιμών», δήλωσε ο Paul Donovan, οικονομολόγος της UBS. Σε σημείωμά του ανέφερε ότι οι παλαιότερες τιμές παραμένουν στο μυαλό των ανθρώπων για 18 μήνες ή περισσότερο και οι υψηλότερες τιμές θεωρούνται «άδικες».

Η Isabella Weber, καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης, δήλωσε ότι η ιστορική έρευνα δείχνει ότι «οι εκρήξεις πληθωρισμού μπορούν να αποσταθεροποιήσουν» ολόκληρες κοινωνίες και πολιτικά συστήματα.

Υποστήριξε ότι το τελευταίο επεισόδιο ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς οι ανεπτυγμένες οικονομίες δεν είχαν συνηθίσει σε υψηλό πληθωρισμό από τη δεκαετία του 1970 και η εκτίναξη των τιμών οφειλόταν κυρίως σε βασικά αγαθά όπως τα τρόφιμα, η στέγαση, η ενέργεια και οι μεταφορές.

Καθώς οι εργαζόμενοι πήγαιναν για ύπνο πεινασμένοι, «έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο σύστημα και θύμωσαν πολύ με το κράτος», είπε.

Στη Γερμανία, η οποία οδεύει προς πρόωρες εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους, αφού ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς εγκατέλειψε τον τριμερή συνασπισμό του, οι κύριοι νικητές της πληθωριστικής έξαρσης είναι τα αντικαθεστωτικά κόμματα της αριστεράς και της δεξιάς.