Γιατί κατέρρευσε η γερμανική κυβέρνηση, τι σημαίνει για την Ευρώπη

Μόλις 12 ώρες μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, η γερμανική κυβέρνηση κατέρρευσε.

Οι τρεις εταίροι του συνασπισμού -οι Σοσιαλδημοκράτες του Όλαφ Σολτς, οι Πράσινοι του υπουργού Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ και οι φιλελεύθεροι Ελεύθεροι Δημοκράτες του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ- βρίσκονταν σε διαμάχη εδώ και μήνες. Χθες, συνήλθαν για να προσπαθήσουν να επιλύσουν τις διαφορές τους σχετικά με μια τρύπα 9 δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό του 2025.

Η διαμάχη για το δημοσιονομικό έλλειμμα -ένα ελάχιστο ποσό έναντι προγραμματισμένων δαπανών άνω των 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ- ήταν στην πραγματικότητα μια «αφορμή» που κρύβει ένα πολύ ευρύτερο, και τελικά αγεφύρωτο, ιδεολογικό χάσμα. Ο Σολτς και ο Χάμπεκ ήθελαν εδώ και καιρό να συμφωνήσει ο Λίντνερ να χαλαρώσει τους αυστηρούς κανόνες για το χρέος της Γερμανίας, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνα, τη στήριξη της Ουκρανίας και την αναζωογόνηση της οικονομίας.

Ο Σολτς υποστήριξε την Τετάρτη ότι με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας ήταν ακριβώς το είδος έκτακτης ανάγκης που επιτρέπει τη χαλάρωση των κανόνων. Ο Λίντνερ αρνήθηκε και απολύθηκε, σε μια κίνηση που έγραψε το τέλος του συνασπισμού.

Ήταν μια σπάνια επίδειξη αποφασιστικότητας από τον Σολτς, γράφουν οι Financial Τimes, που κατηγόρησε τον υπουργό του ότι ενήργησε ανεύθυνα και κακόπιστα. Είναι εύκολο να κατηγορήσουμε τον Λίντνερ και το FDP. Έχουν υποκινήσει πολλές από τις κρίσεις του συνασπισμού για δικό τους πολιτικό όφελος. Τα ποσοστά του FDP έχουν πέσει κάτω από το όριο του 5% που απαιτείται για να μπουν στη Βουλή και ο Λίντνερ έψαχνε έναν λόγο για να φύγει. Η συγκυρία, όμως, είναι κρίσιμη.

Η Ευρώπη δεν είναι προετοιμασμένη για τον Τραμπ. Η στρατηγική της ήταν να ελπίζει για το καλύτερο, παρά να σχεδιάζει το χειρότερο. Δεν είχε την αίσθηση του επείγοντος σε ό,τι αφορά την Ουκρανία.

Η πολιτική κρίση της Γερμανίας δεν είναι ο μόνος λόγος. Η Γαλλία βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει χάσει πολύ από τη δύναμή του. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες βρίσκονται σε παρακμή και οι προϋπολογισμοί υπό σοβαρή πίεση.

Η ΕΕ, όμως, είναι πάντα «κολλημένη», όταν υπάρχει κενό εξουσίας στο Βερολίνο. Η ΕΕ δεν μπορεί να αναζωογονήσει την οικονομία της ή να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια, εκτός εάν το Βερολίνο χρησιμοποιήσει τη δημοσιονομική του δύναμη για να το πραγματοποιήσει, είτε στο εσωτερικό είτε μέσω της ΕΕ, με τη μορφή περισσότερου κοινού δανεισμού.

Ο Σολτς μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεσμεύτηκε να μετατρέψει τη Γερμανία σε στρατιωτική δύναμη. Αλλά η φιλοδοξία του εξαντλήθηκε γρήγορα. Και ενώ η κυβέρνησή του απογαλάκτισε γρήγορα τη γερμανική βιομηχανία από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, η οικονομία υφίσταται τις συνέπειες και αγωνίζεται να βρει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης.

Πολλοί Γερμανοί πιστεύουν ότι η χώρα τους χρειάζεται νέα κατεύθυνση και ιδέες. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι χάνουν τη λαϊκή υποστήριξη. Ο Σολτς έκανε έκκληση την Τετάρτη στους Χριστιανοδημοκράτες της αντιπολίτευσης να βρουν κοινό έδαφος για την επείγουσα ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης της οικονομίας και ενίσχυσης της άμυνας.

Η Γερμανία δεν πρέπει να ακολουθήσει την Αμερική, όπου «η ιδεολογία έχει κάνει σχεδόν αδύνατη τη συνεργασία πέρα από τα πολιτικά σύνορα», είπε. Ο Σολτς έχει δίκιο, κυρίως επειδή το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας είναι σχεδιασμένο για κυβερνήσεις συνασπισμού. Ωστόσο, το CDU είναι πιθανό να το δει ως μια προσπάθεια να κερδίσει χρόνο και πιθανότατα θα προτιμήσει νέες εκλογές ακόμη νωρίτερα από τον Μάρτιο.