Καταδίκασε τη Ρωσία το ΕΔΔΑ για τον νόμο περί «ξένων πρακτόρων»

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε σήμερα τη Ρωσία για τον νόμο της περί ξένων πρακτόρων, ο οποίος υιοθετήθηκε το 2012, θεωρώντας ότι είναι «αυθαίρετος» και δημιουργεί «κλίμα δυσπιστίας».

Στο ΕΔΔΑ προσέφυγαν 107 μη κυβερνητικές οργανώσεις και μέλη της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών.

Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, «η τρέχουσα νομοθεσία στιγματίζει, είναι παραπλανητική και εφαρμόζεται με πάρα πολύ ευρύ και απρόβλεπτο τρόπο».

Το Δικαστήριο επίσης εκτίμησε ότι στόχος της νομοθεσίας αυτής είναι «να τιμωρεί και να εκφοβίζει και όχι να απαντά σε μια ανάγκη για διαφάνεια ή σε νόμιμες αξιώσεις για την εθνική ασφάλεια».

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με έδρα το Στρασβούργο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ρωσική νομοθεσία περί ξένων πρακτόρων παραβιάζει την αρχή της ελευθερίας της έκφρασης, την ελευθερία του συνέρχεσθαι και τον σεβασμό στην ιδιωτική και την οικογενειακή ζωή.

Η Ρωσία αποκλείστηκε τον Μάρτιο του 2022 από το ΕΔΔΑ μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, όμως οι αποφάσεις του δικαστηρίου μπορούν να επιβληθούν στη χώρα για προγενέστερα γεγονότα.

Μεταξύ των δεκάδων εναγόντων είναι η International Memorial και το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Memorial, το Radio Free/Europe/ Radio Liberty, δημοσιογράφοι, υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ακτιβιστές οικολόγοι.

Προσέφυγαν κατά της νομοθεσίας που τους ανάγκασε να εγγράφονται ως «πράκτορες του εξωτερικού», με αποτέλεσμα να υποβάλλονται σε αυστηρές επιθεωρήσεις, πρόστιμα και περιορισμούς στις δραστηριότητές τους.

Όπως τόνισε το Δικαστήριο, με τον καιρό «διευρύνθηκε η υποχρέωση» να δηλώνουν ότι είναι «πράκτορες του εξωτερικού» και εφαρμόστηκε «στους λογαριασμούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, στους ιστότοπους και τελικά σε όλες τις επικοινωνίες» των οργανώσεων.

Οι ενάγοντες αναφέρθηκαν εξάλλου και στις σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις της νομοθεσίας, εξαιτίας των οποίων κάποιες ΜΚΟ, ανάμεσά τους το International Memorial και το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Memorial, οδηγήθηκαν στο κλείσιμο.

Στην απόφασή του το ΕΔΔΑ έκανε λόγο για «προφανώς δυσανάλογες κυρώσεις, περιλαμβανομένων αυθαίρετων προστίμων ή ακόμη και κλείσιμο» και εκτίμησε ότι «αυτοί οι περιορισμοί λειτουργούν αποτρεπτικά για τον δημόσιο λόγο και τη συμμετοχή στα κοινά».

«Δημιουργούν ένα κλίμα υποψίας και δυσπιστίας έναντι των ανεξάρτητων φωνών και υπονομεύουν τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατικής κοινωνίας», πρόσθεσε.

Οι 107 ενάγοντες έκριναν ότι η νομοθεσία εντάσσεται στο πλαίσιο μιας συστηματικής εκστρατείας του ρωσικού κράτους κατά των οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μέσων ενημέρωσης που επικρίνουν την κυβέρνηση.

Το Δικαστήριο ανέφερε επίσης στην απόφασή του ότι το νομικό καθεστώς στη Ρωσία «έγινε σημαντικά πιο περιοριστικό μετά το 2012, επηρεάζοντας ακόμη μεγαλύτερο αριθμό ΜΚΟ, μέσων ενημέρωσης και προσώπων, ενώ απομακρύνθηκε ακόμη πιο πολύ από την (Ευρωπαϊκή) Σύμβαση» Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Το ΕΔΔΑ είχε εξετάσει τον ρωσικό νόμο περί «ξένων πρακτόρων» και στο παρελθόν μετά την προσφυγή 73 ρωσικών ΜΚΟ.

Σε απόφασή τους που εξέδωσαν τον Ιούνιο του 2022 οι Ευρωπαίοι δικαστές είχαν εκτιμήσει ομόφωνα ότι η νομοθεσία αυτή αντιβαίνει στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, η Δούμα, υιοθέτησε το 2022 πολλές τροποποιήσεις βάσει των οποίων η Ρωσία δεν είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ που εκδίδονται μετά τον αποκλεισμό της Μόσχας από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ