Οι όροι της Ρωσίας για να λήξει ο πόλεμος στην Ουκρανία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίσουν «επικίνδυνες συνέπειες», εάν συνεχίσουν να αυξάνουν τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, αντί να στηρίξουν τη ρωσική διευθέτηση, υποστήριξε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ σε συνέντευξή του στο Newsweek.

Ο επί 20 χρόνια επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας κατηγόρησε το ΝΑΤΟ ότι έσπειρε για πρώτη φορά τους σπόρους του πολέμου πριν από μια δεκαετία και συνέχισε να πυροδοτεί τις φλόγες.

Το σχέδιο της Ρωσίας προβλέπει ότι η Ουκρανία θα παραχωρήσει Ντονέτσκ, Χερσώνα, Λουγκάνσκ και Ζαπορίζια, περιφέρειες που προσαρτήθηκαν επίσημα από τη Μόσχα μετά από ένα διεθνώς αμφισβητούμενο δημοψήφισμα τον Σεπτέμβριο του 2022, καθώς και την Κριμαία, που κατέλαβε και προσάρτησε η Ρωσία με παρόμοιο δημοψήφισμα το 2014. Το Κίεβο πρέπει επίσης να συμφωνήσει να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και να λάβει άλλα μέτρα που απέρριψε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. 

Αντίθετα, το Κίεβο και οι ξένοι υποστηρικτές του απαιτούν την άνευ όρων απόσυρση της Ρωσίας.

Καθώς η σύγκρουση στην Ουκρανία συνεχίζεται, πόσο διαφορετική είναι η θέση της Ρωσίας από το 2022 και πώς σταθμίζεται το κόστος της σύγκρουσης σε σχέση με την πρόοδο που σημειώθηκε προς τους στρατηγικούς στόχους;

Η θέση μας είναι ευρέως γνωστή και παραμένει αμετάβλητη. Η Ρωσία είναι ανοιχτή σε μια πολιτικο-διπλωματική διευθέτηση που θα πρέπει να εξαλείψει τις βαθύτερες αιτίες της κρίσης. Θα πρέπει να στοχεύει στον τερματισμό της σύγκρουσης παρά στην επίτευξη εκεχειρίας. Η Δύση θα πρέπει να σταματήσει να προμηθεύει όπλα και το Κίεβο να τερματίσει τις εχθροπραξίες. Η Ουκρανία θα πρέπει να επιστρέψει σε ουδετερότητα, «μη μπλοκ» και σε μη πυρηνικό καθεστώς, να προστατεύσει τη ρωσική γλώσσα και να σεβαστεί τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών της.

Οι συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης που μονογραφήθηκαν στις 29 Μαρτίου 2022 από τις αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως βάση για τη διευθέτηση. Προβλέπουν την άρνηση του Κιέβου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και περιέχουν εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, ενώ αναγνώριζαν την πραγματικότητα στο πεδίο εκείνη τη στιγμή. Περιττό να πούμε ότι σε πάνω από δύο χρόνια αυτές οι πραγματικότητες έχουν αλλάξει σημαντικά, μεταξύ άλλων και σε ό,τι αφορά τους νομικούς όρους.

Στις 14 Ιουνίου, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απαρίθμησε τις προϋποθέσεις για τη διευθέτηση ως εξής: πλήρης αποχώρηση του ουκρανικού στρατού από τις περιφέρειες DPR [Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ], LPR [Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ], Ζαπορίζια και Χερσώνα. Αναγνώριση της εδαφικής πραγματικότητας όπως κατοχυρώνεται στο ρωσικό Σύνταγμα. Μη συμμετοχή σε μπλοκ. Μη πυρηνικό καθεστώς για την Ουκρανία. Αποστρατιωτικοποίηση και αποναζιστικοποίηση. Διασφάλιση των δικαιωμάτων, ελευθεριών και συμφερόντων των ρωσόφωνων πολιτών. Αρση όλων των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Το Κίεβο απάντησε σε αυτή τη δήλωση με ένοπλη εισβολή στην περιφέρεια Κουρσκ στις 6 Αυγούστου. Οι προστάτες του -οι ΗΠΑ και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ- επιδιώκουν να επιφέρουν στρατηγική ήττα στη Ρωσία. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε την ειδική στρατιωτική μας επιχείρηση μέχρι να αρθούν οι απειλές που θέτει η Ουκρανία.

Το κόστος της σύγκρουσης είναι μεγαλύτερο για τους Ουκρανούς, οι οποίοι σπρώχνονται ανελέητα από την ηγεσία τους στον πόλεμο για να σφαγιαστούν. Για τη Ρωσία, πρόκειται για την υπεράσπιση του λαού της και των ζωτικών συμφερόντων ασφαλείας. Σε αντίθεση με τη Ρωσία, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να φωνάζουν για κάποιου είδους «κανόνες», «τρόπο ζωής» και παρόμοια. Προφανώς δεν κατανοούν καλά πού βρίσκεται η Ουκρανία και ποιο είναι το διακύβευμα σ' αυτό τον πόλεμο.

Πόσο πιθανό πιστεύετε ότι είναι να επιτευχθεί μια στρατιωτική ή διπλωματική λύση; Ή βλέπετε μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελιχθεί η σύγκρουση σε κάτι ακόμη μεγαλύτερο, με τις ουκρανικές δυνάμεις να λαμβάνουν πιο προηγμένα όπλα του ΝΑΤΟ και να εισέρχονται στο ρωσικό έδαφος;

Δεν είναι δουλειά μου να κάνω εικασίες. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι προσπαθούμε να «σβήσουμε» αυτή την κρίση για περισσότερο από μια δεκαετία, ωστόσο κάθε φορά που βάζαμε στα χαρτιά συμφωνίες που ταιριάζουν σε όλους, το Κίεβο και τα αφεντικά του έκαναν πίσω. Αυτό ακριβώς συνέβη με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2014: καταπατήθηκε από την αντιπολίτευση, που διέπραξε πραξικόπημα με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Ένα χρόνο αργότερα συνήφθησαν οι συμφωνίες του Μινσκ, που τις ενέκρινε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κι αυτές υπονομεύτηκαν επίσης κατά τη διάρκεια επτά ετών, ενώ οι ηγέτες της Ουκρανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, που είχαν υπογράψει το έγγραφο, καυχήθηκαν στη συνέχεια ότι δεν είχαν ποτέ την πρόθεση να τις εκπληρώσουν. Το έγγραφο που μονογραφήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη Μαρτίου 2022 δεν υπογράφηκε ποτέ από τον Ζελένσκι, μετά από επιμονή των δυτικών εποπτών του, ιδίως του τότε Βρετανού πρωθυπουργού.

Επί του παρόντος, απ' όσο μπορούμε να δούμε, η αποκατάσταση της ειρήνης δεν αποτελεί μέρος του σχεδίου του αντιπάλου μας. Ο Ζελένσκι δεν έχει ανακαλέσει το διάταγμά του που απαγορεύει τις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα. Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ παρέχουν πολιτική, στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη στο Κίεβο, ώστε ο πόλεμος να συνεχιστεί. Συζητούν την εξουσιοδότηση να χρησιμοποιήσει ο ουκρανικός στρατός δυτικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς βαθιά στο ρωσικό έδαφος. «Παίζοντας με τη φωτιά» με αυτό τον τρόπο, μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συνέπειες. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος Πούτιν, θα λάβουμε επαρκείς αποφάσεις με βάση την κατανόησή μας για τις απειλές που θέτει η Δύση. Είναι στο χέρι σας να βγάλετε συμπεράσματα.

Ποια συγκεκριμένα σχέδια έχει η Ρωσία με βάση τις στρατηγικές της συνεργασίες με την Κίνα και άλλες δυνάμεις για την επίτευξη αλλαγών στην τρέχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και πώς αναμένετε να εξελιχθούν αυτές οι φιλοδοξίες σε περιοχές έντονου ανταγωνισμού και συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένης της Μέσης Ανατολής;

Έχουμε κατά νου ότι η παγκόσμια τάξη πρέπει να προσαρμοστεί στην τρέχουσα πραγματικότητα. Σήμερα ο κόσμος ζει την «πολυπολική στιγμή». Η στροφή προς την πολυπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων είναι φυσικό τμήμα της εξισορρόπησης δυνάμεων, που αντανακλά αντικειμενικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία, χρηματοοικονομικά και γεωπολιτικά. Η Δύση περίμενε περισσότερο από τους άλλους, ωστόσο άρχισε επίσης να συνειδητοποιεί ότι αυτή η διαδικασία είναι μη αναστρέψιμη.

Μιλάμε για ενίσχυση νέων κέντρων εξουσίας και λήψης αποφάσεων στον Παγκόσμιο Νότο και στην Ανατολή. Αντί να επιδιώκουν την ηγεμονία, αυτά τα κέντρα αναγνωρίζουν τη σημασία της κρατικής ισότητας και της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και υποστηρίζουν την αμοιβαία επωφελή συνεργασία και τον σεβασμό των συμφερόντων του άλλου.

Η πολυπολικότητα εκδηλώνεται με τον αυξανόμενο ρόλο περιφερειακών ενώσεων όπως η EAEU [Ευρασιατική Οικονομική Ένωση], η SCO [Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης], η ASEAN [Ένωση των Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας], η Αφρικανική Ένωση, η CELAC [Κοινότητα Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής] και άλλες. Οι BRICS [με επικεφαλής τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική] έχουν γίνει πρότυπο πολυμερούς διπλωματίας. Τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να παραμείνουν ένα φόρουμ για την ευθυγράμμιση των συμφερόντων όλων των χωρών.

Πιστεύουμε ότι όλα τα κράτη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους σε ίση βάση με άλλα κράτη [...]. Εδώ μας υποστηρίζει η πλειονότητα των χωρών, οι οποίες βλέπουν πώς το διεθνές δίκαιο παραβιάζεται με πλήρη ατιμωρησία στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο, όπως ακριβώς είχε παραβιαστεί παλαιότερα στο Κοσσυφοπέδιο, στο Ιράκ, στη Λιβύη και σε πολλά άλλα μέρη.

Οι Κινέζοι εταίροι μας μπορούν να απαντήσουν από μόνοι τους, αλλά νομίζω και ξέρω ότι συμμερίζονται το κύριο επιχείρημά μας, την κατανόηση ότι η ασφάλεια και η ανάπτυξη είναι αχώριστες και αδιαίρετες, και ότι όσο η Δύση συνεχίζει να επιδιώκει την κυριαρχία, τα ιδανικά της ειρήνης όπως διατυπώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών θα παραμένουν κενό γράμμα.

Τι αντίκτυπο αναμένετε να έχουν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ εάν κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ ή εάν κερδίσει η Κάμαλα Χάρις και πώς προετοιμάζεται η Ρωσία για καθένα από τα δύο σενάρια;

Σε γενικές γραμμές, το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών δεν έχει καμία διαφορά για μας, καθώς τα δύο κόμματα έχουν καταλήξει σε συναίνεση ως προς την αντιμετώπιση της χώρας μας. Σε περίπτωση που υπάρξουν πολιτικές αλλαγές στις Ηνωμένες Πολιτείες και νέες προτάσεις προς εμάς, θα είμαστε έτοιμοι να τις εξετάσουμε και να αποφασίσουμε εάν ανταποκρίνονται στα συμφέροντά μας. Σε κάθε περίπτωση, θα προωθήσουμε αποφασιστικά τα συμφέροντα της Ρωσίας, ιδίως όσον αφορά την εθνική της ασφάλεια.

Σε γενικές γραμμές, θα ήταν φυσικό για τον κάτοικο του Λευκού Οίκου, ανεξάρτητα από το ποιος είναι, να ασχολείται με τις εγχώριες υποθέσεις του αντί να ψάχνει για περιπέτειες δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τις αμερικανικές ακτές. Είμαι βέβαιος ότι οι Αμερικανοί ψηφοφόροι σκέφτονται το ίδιο.