Κρίσιμο debate για την επίθεση στα πυρηνικά του Ιράν

Για 22 χρόνια, οι ισραηλινές δυνάμεις σχεδίαζαν αυτή τη στιγμή. Αλλά φαίνεται απίθανο να χτυπήσουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στον επόμενο γύρο αντιποίνων ή ότι μια τέτοια κίνηση μπορεί να στεφθεί με επιτυχία χωρίς την αμερικανική βοήθεια, γράφει ανάλυση των New York Times.

Πριν από δύο χρόνια, δεκάδες ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη πέταξαν πάνω από τη Μεσόγειο, προσομοιώνοντας ένα χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, μια άσκηση που οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις διαφήμιζαν ανοιχτά ως άσκηση «πτήσεων μεγάλης εμβέλειας, εναέριου ανεφοδιασμού και πλήγματος μακρινών στόχων».

Ο σκοπός της άσκησης δεν ήταν απλώς να εκφοβίσει τους Ιρανούς. Σχεδιάστηκε επίσης για να στείλει ένα μήνυμα στην κυβέρνηση Μπάιντεν: η ισραηλινή αεροπορία εκπαιδεύτηκε για να διεξαγάγει την επιχείρηση μόνη της, παρόλο που οι πιθανότητες επιτυχίας θα ήταν πολύ μεγαλύτερες εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες -με το οπλοστάσιο που περιλαμβάνει μεγάλες βόμβες καταστροφής υπόγειων εγκαταστάσεων- συμμετείχε στην επίθεση.

Σε συνεντεύξεις στους NYT, πρώην και νυν ανώτεροι Ισραηλινοί αξιωματούχοι εξέφρασαν αμφιβολίες σχετικά με το εάν η χώρα έχει την ικανότητα να προκαλέσει σημαντική ζημιά στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες, οι αξιωματούχοι του Πενταγώνου αναρωτιούνται αν οι Ισραηλινοί ετοιμάζονται να το κάνουν μόνοι τους, αφού κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μπορεί να μην έχουν ξανά μια στιγμή σαν αυτή.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν τους προειδοποίησε να μη χτυπήσουν πυρηνικές ή ενεργειακές εγκαταστάσεις, λέγοντας ότι οποιαδήποτε απάντηση θα πρέπει να είναι «ανάλογη» με την ιρανική επίθεση στο Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα, αναγνωρίζοντας ουσιαστικά ότι κάποια ανταπόδοση πρέπει να υπάρξει. 

Είναι πιθανό ότι τα πρώτα αντίποινα του Ισραήλ εναντίον του Ιράν για τα πυραυλικά πλήγματα της Τρίτης θα επικεντρωθούν σε στρατιωτικές βάσεις και ίσως σε ορισμένες τοποθεσίες συλλογής πληροφοριών ή θέσεις όπου βρίσκονται ηγετικά στελέχη, λένε αξιωματούχοι. Τουλάχιστον αρχικά, το Ισραήλ φαίνεται απίθανο να επιχειρήσει να πλήξει πυρηνικές εγκαταστάσεις. Μετά από αρκετή συζήτηση, αυτοί οι στόχοι φαίνεται να έχουν μείνει στους σχεδιασμούς για αργότερα, εάν οι Ιρανοί κλιμακώσουν με αντεπιθέσεις.

Ωστόσο, υπάρχει μια αυξανόμενη πίεση στο εσωτερικό του Ισραήλ, που επαναλαμβάνεται από ορισμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες, να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία -ώστε να χτυπήσουν πυρηνικές εγκαταστάσεις και να μεταφέρουν για χρόνια πίσω την ικανότητα του Ιράν να παραγάγει ένα πυρηνικό όπλο. Ενώ μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης έχει επικεντρωθεί στο γεγονός ότι το Ιράν θα μπορούσε σχεδόν σίγουρα να αυξήσει τον εμπλουτισμό για την παραγωγή ουρανίου για βόμβες μέσα σε λίγες εβδομάδες, το πιο σημαντικό είναι ότι θα χρειαστούν μήνες ή ίσως περισσότερο από ένα χρόνο οι Ιρανοί μηχανικοί για να μετατρέψουν το καύσιμο σε ένα παραδοτέο όπλο.

«Το Ισραήλ έχει τώρα τη μεγαλύτερη ευκαιρία του εδώ και 50 χρόνια, να αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής», έγραψε πρόσφατα ο Ναφτάλι Μπένετ, ένας σκληροπυρηνικός εθνικιστής και πρώην πρωθυπουργός. «Πρέπει να δράσουμε "τώρα" για να καταστρέψουμε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τις κεντρικές ενεργειακές εγκαταστάσεις του και να σακατέψουμε θανάσιμα αυτό το τρομοκρατικό καθεστώς».

Και πρόσθεσε: «Έχουμε το δικαίωμα. Έχουμε τα εργαλεία. Τώρα που η Χεζμπολάχ και η Χαμάς έχουν παραλύσει, το Ιράν είναι εκτεθειμένο».

Αμερικανοί αξιωματούχοι, ξεκινώντας από τον κ. Μπάιντεν, άρχισαν μια εκστρατεία για να απομακρύνουν τέτοια χτυπήματα από το τραπέζι, λέγοντας ότι πιθανότατα θα ήταν αναποτελεσματικά και θα μπορούσαν να βυθίσουν την περιοχή σε πόλεμο πλήρους κλίμακας.

Το ζήτημα του πώς να χτυπηθεί το Ιράν έχει γίνει θέμα της προεκλογικής εκστρατείας. Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι το Ισραήλ πρέπει να «χτυπήσει πρώτα τα πυρηνικά και να ανησυχεί για τα υπόλοιπα αργότερα». Είναι μια προσέγγιση που απέφευγε ακόμη και ως πρόεδρος. Την Κυριακή, ο εκπρόσωπος Μάικλ Ρ. Τέρνερ, πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, επέκρινε τον κ. Μπάιντεν στην εκπομπή «Face the Nation» του CBS, λέγοντας ότι «είναι εντελώς ανεύθυνο για τον πρόεδρο να λέει ότι είναι εκτός συζήτησης, ενώ στο παρελθόν είπε ότι είναι στο τραπέζι».

Η ξαφνική συζήτηση για ένα χτύπημα έχει εγείρει νέα ερωτήματα. Εάν το Ισραήλ επιτεθεί, πόσο θα μπορούσε πραγματικά να ανακόψει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν; Ή μήπως το αποτέλεσμα θα ήταν απλώς να οδηγήσει το Ιράν να απαγορεύσει την πρόσβαση στους λίγους επιθεωρητές που εξακολουθούν να έχουν τακτική, αν και περιορισμένη, πρόσβαση στις μεγάλες εγκαταστάσεις του; Και τι γίνεται αν ένα ισραηλινό χτύπημα ωθήσει τους ηγέτες του Ιράν να αποφασίσουν τελικά να κινηθούν για να αποκτήσουν πυρηνικό όπλο, μια γραμμή που δεν πέρασε η Τεχεράνη εδώ και 25 χρόνια;

Για 22 χρόνια, το επίκεντρο της προσοχής του Ισραήλ -και της Ουάσιγκτον- στο Ιράν ήταν το πυρηνικό εργοστάσιο εμπλουτισμού Natanz, θαμμένο βαθιά στην έρημο.

Το Ισραήλ έχει αναπτύξει σχέδια για να καταστρέψει ή να προκαλέσει ζημιές στη γιγάντια αίθουσα φυγοκέντρισης. Ενώ η Τεχεράνη αρνείται επίσημα ότι επιδιώκει να έχει στην κατοχή της βόμβα, τους τελευταίους μήνες ορισμένοι Ιρανοί αξιωματούχοι και σχολιαστές έχουν συζητήσει το εάν μια φετφά που εκδόθηκε το 2003 από τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, που απαγορεύει την κατοχή πυρηνικών όπλων, πρέπει να ανατραπεί.

Εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει επιταχύνει την παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%, λίγο λιγότερο από την ποιότητα που απαιτείται για μια βόμβα. Τώρα έχει αρκετό από αυτό το καύσιμο για τρεις ή τέσσερις βόμβες, πιστεύουν οι ειδικοί, και για να φτάσει στα επίπεδα που χρειάζεται, 90%, θα χρειαζόταν κάποιες μέρες.

Ενώ το Natanz θα ήταν ένας στόχος που μπορεί να πληγεί, το χτύπημα θα ήταν πράξη πολέμου. Έτσι, τα τελευταία 15 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσέφυγαν στη διπλωματία, τις δολιοφθορές και τις κυρώσεις, όχι στις βόμβες, για να ανακόψουν το πρόγραμμα. Και έχουν εμποδίσει το Ισραήλ από το να αποκτήσει τα όπλα που θα χρειαζόταν. Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους απέρριψε τις απαιτήσεις του Ισραήλ να δώσει στην πολεμική του αεροπορία τις απαραίτητες βόμβες και τα βομβαρδιστικά Β-2 που απαιτούνται για ένα τέτοιο χτύπημα.