Πώς μπορούν να μειωθούν οι βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα

Κρίσιμη παραμένει η στρατηγική μείωση της βλάβης από το κάπνισμα. Σειρά μελετών διερευνούν τον ρόλο και την αποτελεσματικότητα των σύγχρονων μέσων αποφυγής των επιπτώσεων της επιβλαβούς αυτής συνήθειας. Διακεκριμένοι επιστήμονες καλούν τους υπεύθυνους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να καταστήσει τη μείωση της βλάβης ως κεντρική στρατηγική για την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Η συγκεκριμένη θέση περιλαμβάνεται στις δέκα προτάσεις που έχει εκπονήσει η Διεθνής Εταιρεία Ανεξάρτητων Επιστημόνων για τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα SCOHRE.

Το θέμα συζητήθηκε κατά τη διάρκεια του 7ου Επιστημονικού Συνεδρίου για τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα, τα Νεότερα προϊόντα, την Έρευνα και τις Πολιτικές, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 16 και 17 Σεπτεμβρίου διαδικτυακά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η συμμετοχή στην εκδήλωση Ελλήνων επιστημόνων, οι οποίοι παρουσίασαν σειρά στοιχείων και θέσεων για το κάπνισμα και τις επιπτώσεις του στον ελληνικό πληθυσμό.

Στην εναρκτήρια συνεδρία, με τίτλο "Κανονιστικές Ρυθμίσεις της Μείωσης της Βλάβης από το Κάπνισμα - Τάσεις και Πώς Διαμορφώνεται το Μέλλον", με συντονιστή τον πρόεδρο της SCOHRE, καθηγητή Ιγνάτιο Οικονομίδη, οι Marewa Glover και Louise Ross υπογράμμισαν την αξία της Μείωσης της Βλάβης από το Κάπνισμα παρουσιάζοντας στοιχεία από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νέα Ζηλανδία.

Στο συνέδριο συμμετείχαν σύνεδροι από 39 χώρες από κάθε άκρη του κόσμου, οι οποίοι ανέλυσαν τα επιστημονικά δεδομένα, μοιράστηκαν εμπειρίες και παρουσίασαν βέλτιστες πρακτικές για σύγχρονες, ολοκληρωμένες και πιο αποτελεσματικές στρατηγικές δημόσιας υγείας, που λαμβάνουν υπόψη τις προτιμήσεις των καταναλωτών και το δικαίωμά τους να λαμβάνουν αποφάσεις κατόπιν ενημέρωσης για τις εξελίξεις της τεχνολογίας και της επιστήμης.

Το θέμα αφορά τεράστια τμήματα του πληθυσμού, καθώς οι καπνιστές ανέρχονται παγκοσμίως σε 1, δισεκατομμύριο και 8 εκατομμύρια χάνουν ετησίως τη ζωή τους από παθήσεις που σχετίζονται με το κάπνισμα. Παρά την τεράστια επίπτωση της καπνιστικής συνήθειας, οι υπεύθυνοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας "στοχοποιούν" τα ηλεκτρονικά συστήματα παροχής νικοτίνης (ENDS), απορρίπτοντας τα ολοένα αυξανόμενα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι αυτά τα προϊόντα ενέχουν χαμηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με τα παραδοσιακά τσιγάρα.

Παραδείγματα από άλλες χώρες

Ηνωμένο Βασίλειο: Έπειτα από πολλά χρόνια εφαρμογής της στρατηγικής 'Swap to Stop' στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Louise Ross τόνισε ότι το άτμισμα εξακολουθεί να είναι πολλά υποσχόμενο και υπογράμμισε τον ρόλο του στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα, καθώς και τις επιπτώσεις του σε θέματα οικονομίας και ψυχικής υγείας. Ανέφερε στοιχεία σχετικά με την απήχηση του ατμίσματος ως μέθοδο διακοπής του καπνίσματος και τη σημασία της κατανόησης της αρχής της απόλαυσης, που συνδέεται με το κάπνισμα. Σχολίασε επίσης ζητήματα όπως η προσιτή τιμή και οι ρυθμίσεις που αφορούν τα προϊόντα ατμίσματος, τονίζοντας τον ρόλο των εγκεκριμένων σημείων πώλησης που εγγυώνται την ασφάλεια των προϊόντων. Αναγνώρισε ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες στην Αγγλία είναι η παραπλανητική πληροφόρηση σχετικά με το άτμισμα.

Σε μια άλλη συνεδρία, η Jeannie Cameron, ιδρύτρια του JCIC International, εταιρείας στρατηγικής συμβουλευτικής με εστίαση στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρουσίασε τις θεραπευτικές δυνατότητες της νικοτίνης σε νευρολογικές παθήσεις και υπογράμμισε τα οφέλη της στη μείωση της βλάβης και στην καθυστέρηση της έναρξης παθήσεων όπως η νόσος Πάρκινσον και η ήπια έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας. Οι καπνιστές έχουν μέχρι 70% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης νόσου Πάρκινσον λόγω της νικοτίνης, ανέφερε και τόνισε ένα ενδιαφέρον στοιχείο: υπάρχουν 69 αναγνωρισμένες καρκινογόνες ουσίες στον καπνό του τσιγάρου, η νικοτίνη όμως δεν συγκαταλέγεται ανάμεσά τους.

Νέα Ζηλανδία: Η επιτυχία της πολιτικής στη Νέα Ζηλανδία, κατά την οποία παρατηρήθηκε ταχεία μείωση του αριθμού των καπνιστών μετά την εφαρμογή του κανονισμού για το άτμισμα την περίοδο 2019-2020, δεν ήταν μόνο ότι τη διετία 2022-23 το κάπνισμα μειώθηκε σε 6,8%, αλλά και ότι ο επιπολασμός του καπνίσματος μειώθηκε τόσο στον πληθυσμό ευρωπαϊκής καταγωγής, όσο και στους αυτόχθονες Μαορί, επισήμανε η Marewa Glover. Σήμερα, η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας θα εισαγάγει εξαιρετικά αυστηρούς κανονισμούς για τα προϊόντα ατμίσματος, συμπεριλαμβανομένων μέτρων πρόληψης της κατανάλωσης από νέους καθώς και των πιθανών συνεπειών που θα έχει η απαγόρευση ορισμένων προϊόντων ατμίσματος, όπως αυξημένα πρόστιμα για πώληση σε ανήλικους, κλπ. Επίσης, η κυβέρνηση εξετάζει την κατάργηση των προϊόντων μιας χρήσης και την αυστηροποίηση κανονισμών για τη συσκευασία και τις ονομασίες των υγρών ατμίσματος, γεγονός που μπορεί να έχει επιπτώσεις σε δημοφιλή προϊόντα ατμίσματος που προτιμούν οι ενήλικες.

Οικονομικές επιπτώσεις του καπνίσματος

Ο καθηγητής Andrej Fal στην ομιλία του επικεντρώθηκε στις οικονομικές επιπτώσεις των επιλογών του τρόπου ζωής και στη σημασία των δημοσιονομικών εργαλείων στην προαγωγή πιο υγιεινών συμπεριφορών. Επισήμανε ότι οι παράγοντες κινδύνου για τα χρόνια νοσήματα είναι εξελισσόμενοι, μεταβαίνουν από παραδοσιακά ζητήματα όπως ο υποσιτισμός σε σύγχρονες προκλήσεις όπως το κάπνισμα, η σωματική αδράνεια και η κακή διατροφή. Ο καθηγητής τόνισε τη σημαντική οικονομική επιβάρυνση των μη μεταδιδόμενων νοσημάτων (NCDs) στην παραγωγικότητα της εργασίας και στην οικονομική παραγωγή, και υποστήριξε την ανάγκη αντιμετώπισης των τροποποιήσιμων συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου. Παρουσίασε πειστικά στοιχεία αναφορικά με την αποδοτικότητα της επένδυσης σε πρωτοβουλίες πρόληψης στον τομέα της υγείας, αναδεικνύοντας πώς η προαγωγή υγιεινών συνηθειών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων και σε βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η έννοια "λιγότερος κίνδυνος, λιγότερη φορολογία" που έχει εισαγάγει, αποτελεί κλειδί για την αποτροπή των καταναλωτών από τις πλέον επιβλαβείς συμπεριφορές.

10 προτάσεις για το κάπνισμα

Στην τελευταία συνεδρία του 7th Summit που διοργανώθηκε από την SCOHRE, τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου επιβεβαίωσαν για μία ακόμη φορά το όραμα της SCOHRE και παρουσίασαν 10 προτάσεις για την καταπολέμηση της επιδημίας του καπνίσματος και των επιβλαβών συνεπειών του:

1. Ευαισθητοποίηση και λήψη ενημερωμένων αποφάσεων: Τα άτομα πρέπει να υποστηρίζονται στην προσπάθειά τους να προσδιορίσουν τι έχει σημασία γι’ αυτά και να διασφαλίζεται ότι τους παρέχεται σαφής πληροφόρηση και συγκριτικά δεδομένα προκειμένου να μπορούν να λάβουν αποφάσεις.
2. Βιοηθική & ανθρώπινα δικαιώματα: Οι πολιτικές σχετικά με τα προϊόντα νικοτίνης θα πρέπει να θέτουν σε προτεραιότητα την ενδυνάμωση των καταναλωτών και να έχουν στο επίκεντρο τη βιοηθική και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
3. Εγγραμματοσύνη υγείας: Η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, των καπνιστών και του κοινού είναι καίριας σημασίας για τον αποτελεσματικό έλεγχο του καπνίσματος. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να στηρίζουν ενεργά τους καπνιστές στην προσπάθειά τους για διακοπή του καπνίσματος και οι καπνιστές πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα εργαλεία και τους πόρους για να το πετύχουν.
4. Δικτύωση & συνεργασία: Η ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μπορεί να οδηγήσει σε σύγχρονες, αποτελεσματικές στρατηγικές δημόσιας υγείας και σε μία ενιαία, βασισμένη στην επιστήμη, κοινή θέση σχετικά με τον έλεγχο του καπνίσματος.
5. Πρόληψη: Πρόληψη της έναρξης του καπνίσματος και της έκθεσης στον καπνό μέσω της φορολογίας, της αυστηροποίησης των κανονισμών αγοράς, των περιορισμών στη διαφήμιση, των προειδοποιητικών μηνυμάτων για την υγεία και των βασισμένων στην κοινότητα παρεμβάσεων για την προστασία των ευάλωτων ομάδων, ιδιαίτερα των νέων.
6. Ισχυρό κανονιστικό πλαίσιο: Οι κανονισμοί θα πρέπει να βοηθούν τους καταναλωτές να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις, να αντιμετωπίζουν τα προϊόντα νικοτίνης ανάλογα με τον κίνδυνο που ενέχουν και να επικαιροποιούνται σε τακτική βάση σύμφωνα με τα νέα επιστημονικά δεδομένα. Οι φορολογικοί νόμοι θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τον κίνδυνο που ενέχει κάθε προϊόν, προστατεύοντας παράλληλα τους καταναλωτές από την παραπληροφόρηση.
7. Πολιτική βασισμένη σε τεκμήρια & έρευνα: Οι τεκμηριωμένες πολιτικές παρέχουν μία στέρεη βάση για την πρόληψη και τη θεραπεία. Η συνεχιζόμενη, απρόσκοπτη έρευνα θα πρέπει να παράγει δεδομένα που να παρέχουν πληροφόρηση σχετικά με τις προσπάθειες ελέγχου του καπνίσματος και Μείωσης της Βλάβης από το Κάπνισμα.
8. Διακοπή του καπνίσματος: Η διακοπή του καπνίσματος παραμένει η πιο ισχυρή και οικονομικά αποδοτική παρέμβαση για την πρόληψη των σχετιζόμενων με το κάπνισμα νόσων. Η προτεραιοποίηση της διακοπής μέσω του συστηματικού εντοπισμού και θεραπείας των καπνιστών είναι καίριας σημασίας.
9. Διαφορική φορολογία: Μία δημοσιονομική πολιτική που έχει ως στόχο την προαγωγή της υγείας θα πρέπει να φορολογεί τον καπνό και τα προϊόντα νικοτίνης με βάση την αρχή «λιγότερος κίνδυνος, λιγότερη φορολογία». Οι επικαιροποιούμενες σε τακτική βάση αξιολογήσεις τοξικότητας θα συμβάλουν στον περιορισμό της πρόσβασης σε προϊόντα υψηλής τοξικότητας, μειώνοντας την κατανάλωσή τους και την επιβάρυνση που προκαλούν στην υγεία.
10. Μείωση της βλάβης από το Κάπνισμα: Η THR, σε συνδυασμό με την πρόληψη, τη διακοπή του καπνίσματος και τα δημοσιονομικά εργαλεία, θα πρέπει να αποτελεί την κύρια στρατηγική για την προστασία της δημόσιας υγείας. Τα εναλλακτικά χαμηλότερου κινδύνου προϊόντα όπως οι συσκευές ατμίσματος, τα σακουλάκια νικοτίνης (pouches) και τα συστήματα θερμαινόμενου καπνού μπορούν να βελτιώσουν τις εκβάσεις υγείας για τους καπνιστές που τα υιοθετούν έναντι του συμβατικού τσιγάρου.

ΠΗΓΗ: www.iatronet.gr