Οι ταπεινώσεις των τανκς στα μέτωπα της Ουκρανίας

Παρότι τα τανκς βοήθησαν την Ουκρανία να εισβάλει στο ρωσικό Κουρσκ, οι στρατοί επανεξετάζουν το πώς πρέπει να κατασκευάζονται και να αναπτύσσονται στο πεδίο της μάχης τα πανίσχυρα οχήματα που στον πόλεμο της Ουκρανίας ουκ ολίγες φορές ταπεινώθηκαν. 

Το τανκς ήταν κάποτε ο βασιλιάς του πεδίου της μάχης. Αλλά η είσοδος των drones σημαίνει ότι τα μεγάλα, θορυβώδη οχήματα μπορούν να εντοπιστούν και να γίνουν στόχος μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα δεκάδες δυτικά άρματα αιχμής να χρησιμοποιούνται από την Ουκρανία με φειδώ στις μάχες που προορίζονταν να καθορίσουν, ενώ άλλα έχουν υποστεί ζημιές, έχουν καταστραφεί ή έπεσαν στα χέρια του εχθρού. 

Ως απάντηση, οι στρατοί υιοθετούν τεχνολογίες προστασίας από drones για τα άρματα μάχης, ενώ διερευνούν αλλαγές στον σχεδιασμό για να κάνουν τα βαριά οχήματα πιο ευέλικτα. Οι τακτικές του πεδίου μάχης αλλάζουν ήδη και τα μαθήματα από την Ουκρανία ενσωματώνονται στην εκπαίδευση.

«Στο άμεσο μέλλον, χρειάζεται οπωσδήποτε να κάνουμε προσαρμογές για να διατηρήσουμε τη δυνατότητα επιβίωσης των τεθωρακισμένων μας σχηματισμών», είπε ο στρατηγός Τζέιμς Ρέινι, επικεφαλής της U.S. Army Futures Command, η οποία εξετάζει επιλογές για τον εξοπλισμό και τη μεταμόρφωση του στρατού.

Η προσαρμογή των αρμάτων μάχης στην εποχή των drones είναι ζωτικής σημασίας εάν οι δυτικοί στρατοί, ορισμένοι από τους οποίους έχουν τοποθετήσει τα άρματα μάχης στο επίκεντρο της στρατηγικής τους για δεκαετίες, θέλουν να διατηρήσουν το προβάδισμά τους στον συμβατικό πόλεμο. Τα άρματα μάχης έχουν προσαρμοστεί ώστε να αντιμετωπίσουν νέους αντιπάλους στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων των αεροπλάνων και των αντιαρματικών πυραύλων.

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα τανκ βοήθησαν τις ουκρανικές δυνάμεις να διεισδύσουν στο Κουρσκ της Ρωσίας, μια περιοχή όπου έλαβε χώρα μια κομβική μάχη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1943.

Η χρήση τανκς από την Ουκρανία δείχνει πώς ένα στρατιωτικό όχημα που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από πολλές δεκαετίες ο βρετανικός στρατός εξακολουθεί να έχει ρόλο σε γρήγορους ελιγμούς, αν και σε αυτή την περίπτωση οι δυνάμεις του Κιέβου αντιμετωπίστηκαν από ελαφρά οπλισμένους στρατεύσιμους με μικρή κάλυψη από drone. Για μεγάλο μέρος του πολέμου, οι ουκρανικές δυνάμεις εξοπλισμένες με τα καλύτερα δυτικά τανκς τα έβλεπαν να βγαίνουν εκτός μάχης μέσα σε λίγες ώρες.

Όταν τα μέλη του πληρώματος από την 47η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία της Ουκρανίας ενημερώθηκαν πέρυσι ότι θα παραλάβουν ένα αμερικανικό άρμα Abrams, ήλπιζαν ότι θα τους επέτρεπε να διαλύσουν τις ρωσικές γραμμές, γράφει η WSJ.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στις αρχές του καλοκαιριού, το τανκ τους καθόταν αδρανές μαζί με άλλα τέσσερα άρματα μάχης Abrams σε ένα πεδίο μίλια από την πρώτη γραμμή. Από τα 31 άρματα μάχης Abrams που έχουν στείλει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία, τα έξι έχουν καταστραφεί, σύμφωνα με την Oryx, μια ανεξάρτητη ομάδα αναλυτών που καταγράφει τις απώλειες. Τα υπόλοιπα χρησιμοποιούνται πλέον μόνο με φειδώ. Με κόστος 10 εκατομμύρια δολάρια το καθένα, τανκς όπως το Abrams δεν είναι εύκολο να αντικατασταθούν. Τα άρματα μάχης Abrams δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί στην περιοχή του Κουρσκ, σημειώνει η εφημερίδα.

Μεταξύ άλλων δυτικών αρμάτων μάχης που στάλθηκαν στην Ουκρανία, 12 από τα 18 νεότερα μοντέλα γερμανικής κατασκευής Leopard έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές, σύμφωνα με την Oryx. Η Ρωσία έχει επίσης υποστεί μεγάλες απώλειες αρμάτων μάχης, λένε οι αναλυτές.

«Μόλις βγεις στο δρόμο σε βλέπει ένα drone και μετά χτυπιέσαι με πυροβολικό, νάρκες, αντιαρματικά βλήματα, drones, κατευθυνόμενες αεροπορικές βόμβες», είπε ο Ουκρανός οδηγός ενός Abrams του οποίου το διακριτικό κλήσης είναι Smilik.

Στην αρχή του πολέμου, οι διοικητές συχνά έκρυβαν τα άρματα μάχης και άλλα τεθωρακισμένα οχήματα σκάβοντας χαρακώματα και καμουφλάζοντάς τα. Από εκεί θα έβγαιναν για να βάλουν κατά του εχθρού όταν αυτός έμπαινε στην περιοχή.

«Τώρα παρακολουθούνται τα πάντα, οπότε δεν μπορείς να σκάψεις ούτε μια τρύπα για να κρυφτείς», είπε ο Λουμπομίρ Σταχίβ, λοχίας σε άλλη ταξιαρχία. Πλέον μένουν έξω από την εμβέλεια των drones και κατευθύνονται σε θέση για να χτυπήσουν τον εχθρό, προσέθεσε.

Η ικανότητα ενός διοικητή τανκ καθοριζόταν κάποτε από την ικανότητά του στις μονομαχίες των τανκς και την προστασία του πεζικού, αλλά τώρα αφορά την ικανότητα να βάλει χωρίς να γίνει προηγουμένως αντιληπτός και να υποχωρεί γρήγορα, είπε ο Anton Havrish, ο διοικητής μιας ομάδας τανκς εξοπλισμένης με Leopard.

Οι ουκρανικές δυνάμεις τροποποιούν τα άρματα μάχης τους για να προστατεύονται από drones. Τα πληρώματα συχνά φτιάχνουν μεταλλικά κλουβιά γύρω από τον πυργίσκο ενός τανκ, μερικά από αυτά υψώνονται σαν μικροσκοπικά οχυρά.

Τα άρματα μάχης είναι πιο ευάλωτα στα drones από άλλα τεθωρακισμένα οχήματα λόγω του τεράστιου μεγέθους τους και των μεγάλων πυργίσκων τους, η κορυφή των οποίων δεν έχει ισχυρή θωράκιση. Το πυροβόλο ενός τανκ δεν είναι επίσης κατάλληλο για την κατάρριψη drones και τα οχήματα συνήθως μεταφέρουν μόνο 30 έως 40 βλήματα.

Τα drones αντιπροσωπεύουν μια νέα απειλή που είναι φθηνότερη από τους παραδοσιακούς εχθρούς των τανκς, όπως τα αεροπλάνα ή οι αντιαρματικοί πύραυλοι. Τα drones επιτήρησης συνεισφέρουν επίσης στον εντοπισμό τους.

«Αυτός ο συνδυασμός σημαίνει ότι αποτελούν μεγάλη απειλή για το τανκ», δήλωσε ο συνταγματάρχης Juhana Skyttä, διοικητής Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας της Φινλανδίας. Η είσοδος των drones έχει αυξήσει την εστίαση της εκπαίδευσης στην ανάγκη για συνεχή κίνηση, είπε η Skyttä. «Δεν μπορείς να αφήσεις ούτε για μια στιγμή άρματα μάχης σε ανοιχτή περιοχή. Όποτε σταματά η κίνηση, πρέπει να είναι κάτω από τα δέντρα, πρέπει να είναι καλυμένα», είπε.

Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, προσπαθούν να βρουν ελαφρύτερα μέταλλα για τα άρματά τους καθώς προσπαθούν να τα κάνουν πιο ευέλικτα. Το Abrams έχει μια δεξαμενή καυσίμου 500 γαλονιών και χρειάζεται αρκετά γαλόνια μόνο για να ξεκινήσει, γεγονός που το καθιστά ένα μεγαθήριο στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ.

«Πρέπει να τους ρίξουμε το βάρος», είπε ο Ρέινι.

Γίνονται επίσης προσπάθειες ώστε να καταστεί πιο δύσκολο να εντοπιστούν τα τανκς, από την αλλαγή του τρόπου βαφής τους έως τη μείωση των ηλεκτρονικών τους υπογραφών, δήλωσε ο Νταγκ Μπους, του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας.

Η σουηδική Saab λέει ότι βλέπει μεγάλο ενδιαφέρον για ένα δίχτυ παραλλαγής που προσφέρει, το οποίο καλύπτει όλα τα μέρη των τανκ καθιστώντας τα πιο δυσδιάκριτα και καλύπτοντας εν μέρει τη θερμότητα που εκπέμπεται από τα οχήματα.

Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους προσθέτουν επίσης νέα αντίμετρα σε πολλά από τα άρματα μάχης τους. Αυτά περιλαμβάνουν ένα ισραηλινό σύστημα που ονομάζεται Iron Fist, το οποίο εκτοξεύει μικρά εκρηκτικά πυρομαχικά κατά αεροπορικών απειλών που ανιχνεύει.

Η Πολωνία συμφώνησε να αγοράσει εκατοντάδες νοτιοκορεατικά άρματα μάχης K2 αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου. Κατά τη διαπραγμάτευση με τον κατασκευαστή τους, Hyundai Rotem, για μια παρτίδα από αυτά αρκετούς μήνες αργότερα, προσέθεσε νέες απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού που μπλοκάρει τα drones.

Τέτοιες συσκευές ηλεκτρονικού πολέμου, που διακόπτουν τα σήματα που καθοδηγούν τα drones, καθιστώντας τα ως επί το πλείστον άχρηστα, γίνονται απαραίτητες στα άρματα μάχης. «Χωρίς αυτό, δεν θα τα καταφέρεις», είπε ένας Ουκρανός πυροβολητής ενός τανκς Abrams του οποίου το διακριτικό κλήσης είναι Joker.

Σίγουρα, πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι υπάρχει κίνδυνος να αντληθούν υπερβολικά πολλά μαθήματα από την Ουκρανία. Το επίπεδο, χωρίς δέντρα τοπίο της χώρας είναι τέλειο για drones, ενώ τα τανκς έχουν επίσης κρατηθεί μακριά, επειδή η Ρωσία μπόρεσε να χτίσει γραμμές άμυνας στις οποίες τοποθέτησε τεράστιες ποσότητες ναρκών. Επιπλέον, εάν οι ΗΠΑ πολεμούσαν μια σύγκρουση, θα χρησιμοποιούσαν τανκς σε συνδυασμό με αεροπλάνα και συστήματα αεράμυνας που θα πρόσφεραν περισσότερη προστασία, με έναν τρόπο που η Ουκρανία δεν μπόρεσε να κάνει, λένε Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Το ότι μεγάλος αριθμός τανκς καταστρέφεται στη μάχη δεν είναι επίσης κάτι καινούργιο, υποστηρίζουν ειδικοί. Τεράστιοι αριθμοί καταστράφηκαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το Ισραήλ έχασε πολλά στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.

Ωστόσο, ορισμένοι ανώτεροι αξιωματικοί του αμερικανικού στρατού λένε ότι ο στρατός έχει επενδύσει πάρα πολύ σε άρματα μάχης. Το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ εγκατέλειψε τα εν ενεργεία άρματα μάχης του πριν από τέσσερα χρόνια, ως μέρος μιας αναδιάρθρωσης με στόχο να κάνει τον οργανισμό πιο ευκίνητο. Άλλες χώρες έχουν ήδη περιορίσει τα τανκς τους. Η Νορβηγία πέρυσι αποφάσισε να μειώσει μια παραγγελία Leopards και να επενδύσει αντ' αυτού σε συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.

Παρά τα τρωτά σημεία του τανκ, οι στρατοί λένε ότι έχουν ακόμα ζωτικό ρόλο να παίξουν.

Σε συγκρούσεις όπου οι αντίπαλοι έχουν τεθωρακισμένα οχήματα, οι ΗΠΑ θα χρειαστούν τανκς για να επιφέρουν το «φαινόμενο σοκ για να διεισδύσουν και να εδραιωθούν γρήγορα», είπε ο υποστράτηγος Kevin Admiral, ο οποίος διοικεί το ΙΙΙ Τεθωρακισμένο Σώμα Στρατού στο Φορτ Καβάζος του Τέξας.

Τον περασμένο μήνα, μια διμοιρία Ουκρανών στρατιωτών εισήλθε σε ένα χωριό στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας πριν χρειαστεί να υποχωρήσει κάτω από πυρά, σύμφωνα με έναν δεκανέα του οποίου το διακριτικό κλήσης είναι ο Πέρτσικ. Αυτό ήταν μέχρι που έφτασε η υποστήριξη.

«Ένα τανκ ήρθε και διέλυσε αυτήν την εχθρική θέση και αυτό ήταν», είπε.