Ο Ντράγκι και οι κινήσεις που θα σώσουν την Ευρώπη από την παρακμή

Δραματική έκκληση στην ΕΕ να επενδύει έως και 800 δισ. ευρώ επιπλέον τον χρόνο για να θωρακίσει τη φθίνουσα ανταγωνιστικότητά της απέναντι στην κυριαρχία ΗΠΑ και Κίνας απηύθυνε με την πολυαναμενόμενη έκθεσή του ο Μάριο Ντράγκι, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Η ανάπτυξη στη Γηραιά Ηπειρο επιβραδύνεται εδώ και δεκαετίες και έχει διευρυνθεί το χάσμα στο ΑΕΠ μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αμερικής, γράφει ο ίδιος σε άρθρο του στον Εcοnοmist. Τα νοικοκυριά στην Ευρώπη έχουν πληρώσει το τίμημα της υποχώρησης του βιοτικού επιπέδου. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ανά άτομο έχει αυξηθεί σχεδόν σε διπλάσιο ρυθμό στην Αμερική απ' ό,τι στην ΕΕ μετά το 2000, σημειώνει.

Η ανάγκη της Ευρώπης για ανάπτυξη αυξάνεται, με δεδομένη και τη μείωση του πληθυσμού της. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, το μερίδιο των επενδύσεων θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου πέντε ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, σε επίπεδα που παρατηρήθηκαν για τελευταία φορά στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Συγκριτικά αναφέρεται ότι οι πρόσθετες επενδύσεις που προέβλεπε το Σχέδιο Μάρσαλ μεταξύ 1948 και 1951 ανέρχονταν σε 1-2% του ΑΕΠ ετησίως.

Σ' αυτή την κατεύθυνση, η έκθεση Ντράγκι προσδιορίζει τρεις κύριους τομείς δράσης:

Ο πρώτος είναι να κλείσει το χάσμα με τις ΗΠΑ στην καινοτομία. Η Ευρώπη δεν στερείται ιδεών ή φιλοδοξιών. Αλλά η καινοτομία μπλοκάρεται σε επόμενο στάδιο: δεν εμπορευματοποιείται, ενώ οι καινοτόμες εταιρείες παρεμποδίζονται από περιοριστικούς και συχνά αντιφατικούς κανονισμούς. Πολλοί Ευρωπαίοι επιχειρηματίες προτιμούν να αναζητήσουν χρηματοδότηση από αμερικανικά venture capitals και να επεκταθούν στην εκεί αγορά, αναφέρει στο ίδιο άρθρο ο Ιταλός τεχνοκράτης.

Η έκθεσή του προτείνει μια θεμελιώδη μεταρρύθμιση του κύκλου ζωής της καινοτομίας στην Ευρώπη: από τη διευκόλυνση των ερευνητών για την εμπορευματοποίηση των ιδεών, έως κοινές δημόσιες επενδύσεις σε πρωτοποριακές τεχνολογίες, άρση φραγμών στην ανάπτυξη καινοτόμων εταιρειών, επενδύσεις σε υποδομές υπολογιστών και συνδεσιμότητας, με στόχο τη μείωση του κόστους για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο δεύτερος τομέας δράσης είναι ο συνδυασμός της απανθρακοποίησης με την ανταγωνιστικότητα, βάσει συνεκτικού σχεδίου.

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες αντιμετωπίζουν έως και τριπλάσιες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τις αμερικανικές. Εάν η Ευρώπη δεν μεταφέρει καλύτερα τα οφέλη της καθαρής ενέργειας στους τελικούς χρήστες, οι τιμές ενέργειας θα συνεχίσουν να περιορίζουν την ανάπτυξη, σημειώνει χαρακτηριστικά.

Η έκθεση προτείνει ένα σχέδιο για το πάντρεμα της απανθρακοποίησης με την ανταγωνιστικότητα. Ξεκινά με τη μεταρρύθμιση της ενεργειακής αγοράς, έτσι ώστε οι τελικοί χρήστες να δουν τα οφέλη της καθαρής ενέργειας στους λογαριασμούς τους. Οι βιομηχανίες που διευκολύνουν την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, θα χρειαστούν περισσότερη υποστήριξη για την προώθηση της καινοτομίας και την εξισορρόπηση του ανταγωνισμού απέναντι σε βιομηχανικές πολιτικές μεγάλης κλίμακας από άλλες πλευρές. Η Ευρώπη θα χρειαστεί να δράσει υπέρ πράσινων βιομηχανιών που είναι ενεργοβόρες, αλλά βρίσκονται σε μειονεκτική θέση εξαιτίας ασύμμετρων κανονισμών, επισημαίνει ο Ντράγκι.

Ο τρίτος τομέας δράσης είναι η ενίσχυση της ασφάλειας και η μείωση των εξαρτήσεων. Η έκθεση καλεί την Ευρώπη να ενισχύσει την αμυντικοβιομηχανική της ικανότητα, στο πλαίσιο μιας γνήσιας «εξωτερικής οικονομικής πολιτικής». Η αμυντική βιομηχανία της ΕΕ είναι υπερβολικά κατακερματισμένη και πάσχει από έλλειψη τυποποίησης και διαλειτουργικότητας του εξοπλισμού. Ως εκ τούτου, η Ευρώπη πρέπει να συγκεντρώσει και να προτεραιοποιήσει τις δαπάνες της. 

Παράλληλα, ζητούμενο είναι οι αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης των επενδυτικών αναγκών της Ευρώπης. Η ενοποίηση των κεφαλαιαγορών της έχει ζωτική σημασία. Η Ευρώπη πρέπει να πιστέψει στον στόχο, ακόμη κι αν η πρόκληση αγγίζει πρωτοφανή επίπεδα σε σχέση με το μέγεθος των οικονομιών της, υποστηρίζει ο Μάριο Ντράγκι.