Το sell off στις αγορές και ο κίνδυνος αυτοεκπληρούμενης προφητείας

Οι επενδυτές μεγαλοποιούν τους κινδύνους μιας κατάρρευσης της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά οι φόβοι τους θα μπορούσαν να γίνουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία εάν οι κεντρικές τράπεζες αποτύχουν να περιορίσουν τις επιπτώσεις, προειδοποιούν οικονομολόγοι.

Το ξεπούλημα στις παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές ενισχύθηκε τη Δευτέρα, καθώς οι επενδυτές ανησυχούσαν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άργησε πολύ να μειώσει τα επιτόκια υπό το φως των αδύναμων στοιχείων για τις θέσεις εργασίας της περασμένης εβδομάδας, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας χάραξε μια πολύ τολμηρή πορεία προς αυστηρότερη νομισματική πολιτική.

Οι οικονομολόγοι δήλωσαν ότι η ακραία αντίδραση της αγοράς - με την αστάθεια να φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη της πανδημίας Covid-19 - επιταχύνθηκε από άλλους παράγοντες, όπως οι ανησυχίες για την οικονομία της Κίνας, η εξασθένιση του «Τραμπ trade» και τη μείωση των προσδοκιών ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει απροσδόκητα υψηλή ανάπτυξη.

Πολλοί είπαν επίσης ότι ήταν μια απαραίτητη διόρθωση στις αγορές που ήταν πολύ χαλαρές σε ότι αφορά την ικανότητα της οικονομίας των ΗΠΑ να αντέξει μια τόσο μακρά περίοδο αυστηρής νομισματικής πολιτικής, σημειώνουν οι Financial Τimes.

«Ήμασταν σε μια περίεργη κατάσταση με μια αγορά που είχε ξεκάθαρα αρχίσει να πιστεύει ότι η αμερικανική οικονομία δεν θα προσγειωθεί ποτέ, είτε με σκληρή, είτε με ήπια προσγείωση... Κάποια στιγμή αυτό πάντα έμελλε να ραγίσει», δήλωσε ο Gilles Moëc, επικεφαλής οικονομολόγος στην Axa Investment Managers.

Το βασικό επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων της Fed παραμένει βαθιά σε περιοριστικό έδαφος, σε υψηλό 23 ετών μεταξύ 5,25 και 5,5%.

Μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι μια ψύξη στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ, αν και πραγματική, δεν είναι πολύ σοβαρή. Οικονομολόγοι της Goldman Sachs είπαν ότι η πρόσφατη αύξηση της ανεργίας, από 3,7% στην αλλαγή του έτους σε 4,3% τον Ιούλιο, ήταν «λιγότερο επικίνδυνη από τις προηγούμενες αυξήσεις», επειδή οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις προσωρινές απολύσεις και στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στην αναζήτηση απασχόλησης, με τη ζήτηση για εργατικό δυναμικό να είναι ακόμα ισχυρή. Πιστεύουν ότι οι κίνδυνοι μιας ύφεσης στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί, αλλά εξακολουθούν να θεωρούν ότι οι πιθανότητες δεν είναι περισσότερες από μία στις τέσσερις.

Ο Ian Shepherdson, στην εταιρεία συμβούλων Pantheon Macroeconomics, επέστησε την προσοχή στα στοιχεία του ISM για τον τομέα των υπηρεσιών των ΗΠΑ που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα, λέγοντας ότι υποδεικνύουν την ανθεκτικότητα στην επιχειρηματική δραστηριότητα και τις προσλήψεις κάτι που «θα πρέπει να αμβλύνει τους φόβους ότι η οικονομία υποχωρεί».

«Μια ανώμαλη ήπια προσγείωση εξακολουθεί να φαίνεται πιο πιθανή από μια σκληρή προσγείωση», δήλωσε ο Krishna Guha, αντιπρόεδρος του Evercore ISI. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι οι κίνδυνοι απότομης επιβράδυνσης της ανάπτυξης των ΗΠΑ έχουν αυξηθεί.

Η μεγάλη ανησυχία τώρα είναι ότι εάν συνεχιστεί η αστάθεια στις αγορές θα αρχίσει να πλήττει την επιχειρηματική εμπιστοσύνη και να σφίγγει τους όρους της πίστωσης – με επιπτώσεις πέρα από τις ΗΠΑ σε άλλες ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες.

Ο Guha θεωρεί ότι η ευρεία αναταραχή της αγοράς και η διεύρυνση των πιστωτικών περιθωρίων «θα μπορούσαν να ωθήσουν τις εταιρείες να αυξήσουν τις απολύσεις», ενώ ο Simon MacAdam, της συμβουλευτικής εταιρείας Capital Economics, υποστήριξε ότι η αναταραχή της αγοράς «θα μπορούσε να έχει μακροοικονομικές επιπτώσεις είτε επειδή χτυπά μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είτε επειδή... υπάρχει γενικότερη σύσφιξη των οικονομικών συνθηκών».

Ο Kallum Pickering, επικεφαλής οικονομολόγος στην επενδυτική τράπεζα Peel Hunt, δήλωσε ότι ένα «τεράστιας ευρείας βάσης ξαφνικό σοκ εμπιστοσύνης» θα μπορούσε να διαχυθεί στην πραγματική οικονομία, προσθέτοντας: «Αυτές οι προσδοκίες μπορούν να γίνουν αυτοεκπληρούμενες».

Αυτές οι επιπτώσεις δεν θα περιορίζονταν απαραίτητα στις ΗΠΑ, αν και οι οικονομίες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού βρίσκονται σε διαφορετική θέση.

Ο Pickering υποστήριξε ότι ενώ οι επενδυτές ήταν προηγουμένως πολύ αισιόδοξοι για την ανάπτυξη των ΗΠΑ, εξακολουθούσαν να είναι πολύ απαισιόδοξοι για τις προοπτικές για το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωζώνη - και δεν έδειξαν σημάδια επανεκτίμησης.

Ωστόσο, ο Bill Diviney, οικονομολόγος στην ABN Amro, εκτιμά ότι ενώ η Ευρωζώνη είναι «σε διαφορετική κατάσταση από τις ΗΠΑ», αυτό δεν σημαίνει ότι θα ήταν απρόσβλητη σε μια πιθανή ύφεση των ΗΠΑ.

Οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να είναι σε θέση να περιορίσουν τις επιπτώσεις με προφορική διαβεβαίωση προς το παρόν, υποστηρίζουν οικονομολόγοι - συμπεριλαμβανομένης της συγκέντρωσής τους στο Jackson Hole.

Ο Jason Furman, καθηγητής του Χάρβαρντ και πρώην οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, δήλωσε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X ότι ακόμη και αν η Fed είχε κάνει λάθος αφήνοντας το βασικό της επιτόκιο σταθερό την περασμένη εβδομάδα, είναι «σε μεγάλο βαθμό ασήμαντο», ειδικά επειδή τα μηνύματα «περιστεριού» της κεντρικής τράπεζας είχαν οδηγήσει σε χαμηλότερα επιτόκια αγοράς.

Καθώς οι αγορές κινήθηκαν τιμολογώντας περικοπή επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, οι οικονομολόγοι υποβάθμισαν τις εκκλήσεις για έκτακτη δράση ενόψει της επόμενης ψηφοφορίας στην Fed.

«Εάν η Fed έκανε έκτακτη περικοπή, αυτό θα σήμαινε πανικό», δήλωσε ο Έρνι Τεντέσκι, καθηγητής οικονομικών στο Γέιλ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Συμβούλιο Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου. «Αυτό που χρειάζονται να επικοινωνήσουν αυτή τη στιγμή είναι ηρεμία».