Πόσο μπροστά είναι η ΕΕ στον τομέα της καινοτομίας

Οι επιδόσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της καινοτομίας εξακολουθούν να βελτιώνονται με σταθερό ρυθμό, φθάνοντας σε αύξηση 10% από το 2017 και σε αύξηση 0,5 % μεταξύ 2023 και 2024.

Σύμφωνα με την έκδοση του 2024 του ευρωπαϊκού πίνακα αποτελεσμάτων για την καινοτομία (EIS) που δημοσιεύτηκε σήμερα, τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ενισχύσει τις επιδόσεις τους στον τομέα της καινοτομίας, αλλά η αύξηση ποικίλλει σημαντικά από το ένα στο άλλο.

Κύρια πορίσματα

Μεταξύ του 2023 και του 2024, οι εθνικές επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας αυξήθηκαν σε 15 κράτη μέλη, ενώ μειώθηκαν για μια άλλη ομάδα 11.

Η Κροατία παρέμεινε σταθερή.

Σε σύγκριση με την τελευταία έκδοση:

• Η Δανία παραμένει η πλέον καινοτόμος χώρα της ΕΕ, ακολουθούμενη από τη Σουηδία, η οποία ηγήθηκε της κατάταξης μεταξύ 2017-2022.
• Δύο χώρες ανήκουν πλέον σε διαφορετική ομάδα επιδόσεων. Η Εσθονία έγινε ισχυρός καινοτόμος ακολουθώντας ένα σταθερό αναπτυξιακό μοντέλο από το 2017.
• Το Βέλγιο, το οποίο κατείχε ηγετική θέση στον τομέα της καινοτομίας το 2023, μετακινήθηκε στην κατηγορία των « ισχυρών φορέων καινοτομίας», αν και διατήρησε την πέμπτη θέση του στις κατατάξεις συνολικά.

Μια ευρύτερη ανάλυση, συμπεριλαμβανομένων άλλων ευρωπαϊκών χωρών και επιλεγμένων παγκόσμιων ανταγωνιστών, δείχνει ένα μεταβαλλόμενο διεθνές τοπίο. Η Ελβετία είναι η πιο καινοτόμος ευρωπαϊκή χώρα και η Νότια Κορέα παραμένει ο πιο καινοτόμος παγκόσμιος ανταγωνιστής το 2024, ενώ η Κίνα έχει υπερβεί την Ιαπωνία και γεφυρώνει σταδιακά το χάσμα με την ΕΕ.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ΕΕ διατηρεί ισχυρή θέση, επιδεικνύοντας ισχυρές επιδόσεις στους περισσότερους δείκτες, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ που εισάγουν καινοτομίες προϊόντων και διαδικασιών και τεχνολογίες που σχετίζονται με το περιβάλλον.

Η ΕΕ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις σε σύγκριση με τους κύριους παγκόσμιους ανταγωνιστές της σε τομείς όπως τα περιουσιακά στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας, η συνεργασία μεταξύ καινοτόμων ΜΜΕ και οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στον επιχειρηματικό τομέα.

Διάγραμμα: Επιδόσεις καινοτομίας σε σύγκριση με την ΕΕ των 2017 μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ — σύγκριση με το 2023.

Οι πρωτοπόροι καινοτομίας διαθέτουν ιδιαίτερα ελκυστικά συστήματα έρευνας και είναι ισχυροί όσον αφορά την ψηφιοποίηση. Οι ισχυροί φορείς καινοτομίας παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα στα οικοσυστήματα καινοτομίας τους (καινοτομίες προϊόντων και επιχειρήσεων).

Μεταξύ των χωρών με μέτριες επιδόσεις καινοτομίας, υπάρχουν διάφορες θετικές τάσεις, ιδίως η ανάπτυξη της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αναδυόμενοι φορείς καινοτομίας έχουν επιδείξει συνολικά θετική πορεία όσον αφορά τις επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας, αλλά εξακολουθούν να υστερούν·

Μολονότι οι διαφορές στις επιδόσεις έχουν μειωθεί ελαφρώς μεταξύ των φορέων με ισχυρή καινοτομία και των χωρών με μέτριες επιδόσεις καινοτομίας μεταξύ του 2017 και του 2024, έγιναν πιο έντονες μεταξύ των πρωτοπόρων καινοτομίας και των αναδυόμενων φορέων καινοτομίας. Υπάρχουν επίσης επίμονες γεωγραφικές διαφορές στις επιδόσεις στον τομέα της καινοτομίας, με τους πρωτοπόρους στον τομέα της καινοτομίας και τους πλέον ισχυρούς φορείς καινοτομίας να βρίσκονται κυρίως στη Βόρεια και τη Δυτική Ευρώπη, και πολλοί από τους φορείς καινοτομίας με μέτριες και αναδυόμενες επιδόσεις στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη.

Ιστορικό

Ο ευρωπαϊκός πίνακας αποτελεσμάτων για την καινοτομία (EIS) είναι μια ετήσια δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρέχει συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων καινοτομίας των κρατών μελών της ΕΕ, των γειτονικών ευρωπαϊκών χωρών και επιλεγμένων παγκόσμιων ανταγωνιστών. Το EIS βασίζεται σε 32 δείκτες που καλύπτουν την οικονομία, τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα, τα προφίλ καινοτομίας, τη διακυβέρνηση και το πλαίσιο πολιτικής, την κλιματική αλλαγή και τη δημογραφία.

Η EIS 2024 καλύπτει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, 12 γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας για πρώτη φορά, και, με μικρότερο σύνολο δεικτών, 11 παγκόσμιους ανταγωνιστές. Το EIS 2024 κατηγοριοποιεί τα κράτη μέλη σε τέσσερις ομάδες καινοτομίας με βάση τη βαθμολογία τους:

1. Πρωτοπόροι καινοτομίας (οι επιδόσεις υπερβαίνουν το 125 % του μέσου όρου της ΕΕ),
2. Ισχυροί φορείς καινοτομίας (μεταξύ 100 % και 125 % του μέσου όρου της ΕΕ),
3. Μέτριοι φορείς καινοτομίας (μεταξύ 70 % και 100 % του μέσου όρου της ΕΕ) και
4. Αναδυόμενοι φορείς καινοτομίας (κάτω από το 70 % του μέσου όρου της ΕΕ).

Ο πίνακας αποτελεσμάτων έχει ως στόχο να στηρίξει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους ερευνητές και τα ενδιαφερόμενα μέρη στην κατανόηση του τοπίου της καινοτομίας, στην εξεύρεση πλεονεκτημάτων και αδυναμιών και στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων πολιτικών για την ενίσχυση της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το EIS 2024 συνοδεύεται από ένα επικαιροποιημένο και ανανεωμένο διαδραστικό εργαλείο το οποίο προσφέρει εξατομικευμένες συγκρίσεις που απεικονίζουν τα προφίλ των χωρών και αναδεικνύουν τα σχετικά πλεονεκτήματα, αδυναμίες και τάσεις, καθώς και τη διερεύνηση συσχετίσεων μεταξύ δεικτών.

Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας, που δρομολογήθηκε το 2022, είναι καίριας σημασίας για τη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας, επιταχύνοντας την ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής και προωθώντας ένα δυναμικό περιβάλλον για νεοφυείς επιχειρήσεις και εδραιωμένες επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για την προώθηση πρωτοβουλιών στο πλαίσιο των βασικών προτεραιοτήτων του θεματολογίου, όπως η εφαρμογή νέων οδηγιών στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η εισαγωγή νέων μηχανισμών και ταμείων για την ενθάρρυνση των επιχειρηματικών κεφαλαίων και η παροχή ευκαιριών κατάρτισης για ταλέντα υπερπροηγμένης τεχνολογίας.