Το πρόγραμμα 100 ημερών του νέου Βρετανού πρωθυπουργού

Τις οικονομικές ,πολιτικές, κοινωνικές, οικολογικές και διπλωματικές προτεραιότητες που θα «τρέξουν» τις πρώτες 100 μέρες της νέας κυβέρνησης των Εργατικών στη Μεγάλη Βρετανία παρουσιάζει σε αποκλειστικό ρεπορτάζ του το Bloomberg.

Επικαλούμενο πηγές οι οποίες θέλουν να κρατήσουν την ανωνυμία τους και εργάζονται πολύ κοντά στον θριαμβευτή των πρόσφατων εκλογών Κιρ Στάρμερ, το Bloomberg παρουσιάζει αναλυτικά το πρόγραμμα της εκκίνησης της νέας βρετανικής κυβέρνησης.

Δεν παραλείπει εισαγωγικά να αναφερθεί στις πρώτες δηλώσεις της Ρέιτσελ Ριβς η οποία αναμένεται ότι θα είναι η υπουργός Οικονομίας της νέας Εργατικής κυβέρνησης. Η Ριβς μίλησε για «την πιο δύσκολη κληρονομιά» από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ιδού τα βασικά σημεία του προγράμματος των 100 ημερών.

Εξωτερική πολιτική-Διπλωματία

Ο Στάρμερ θέλει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διεθνή σκηνή στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας αλλά και της κλιματικής αλλαγής .Μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων του είναι να υπερασπιστεί τη φιλελεύθερη δημοκρατία απέναντι στις ιδιαίτερα διεκδικητικές Κίνα και Ρωσία. Αλλά και απέναντι στην εκλογική ισχυροποίηση των ακροδεξιών κομμάτων σε πολλές δυτικές δημοκρατίες.

Η ατζέντα των πρώτων συναντήσεών περιλαμβάνει συναντήσεις με πολλούς προέδρους και πρωθυπουργούς. Λίγες ημέρες μετά την εκλογή του θα πάρει μέρος στη σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον όπου μεταξύ άλλων θα συναντηθεί με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Στις 18 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί μια σημαντική συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών στο Oxfordshire .Ο οικοδεσπότης Στάρμερ θα προβάλλει την ανάγκη για στενότερη αμυντική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και μια βελτιωμένη συμφωνία για το Brexit.

Οικονομική πολιτική

Η Βρετανία έχει τα χαμηλότερα ποσοστά επενδύσεων από τις προηγμένες οικονομίες των G7  για 24 από τα τελευταία 30 χρόνια. Οι διαδοχικές κυβερνήσεις υποσχέθηκαν να το αντιμετωπίσουν επεκτείνοντας τις δημόσιες επενδύσεις και παρέχοντας φορολογικές ελαφρύνσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη, χωρίς αποτέλεσμα.

Το πρόβλημα είναι πιο οξύ για τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται στην 28η θέση από 31 χώρες μέλη ΟΟΣΑ. Η κυβέρνηση των Τόρις το 2023 εισήγαγε 100% φορολογική ελάφρυνση στις επενδύσεις κεφαλαίου. Οι Εργατικοί υποσχέθηκαν να τηρήσουν το μέτρο και λένε ότι δεν θα αυξήσουν τον εταιρικό φόρο. Ο Στάρμερ ελπίζει να δει δισεκατομμύρια λίρες επιχειρηματικών κεφαλαίων να ξεκλειδώνονται εντός εβδομάδων από την εκλογή του μέσω ενός εθνικού ταμείου. Η υπουργός Οικονομίας Ριβς σχεδιάζει να πραγματοποιήσει επενδυτική σύνοδο κορυφής με ηγέτες επιχειρήσεων εντός των πρώτων 100 ημερών της νέας κυβέρνησης.

Η τόνωση της ανάπτυξης θεωρείται ζωτικής σημασίας, καθώς διαφορετικά η κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει τα φορολογικά έσοδα που απαιτούνται για να κάνει σημαντικές βελτιώσεις στις παρακμάζουσες δημόσιες υπηρεσίες.

Κρίση κόστους ζωής- -Στέγη

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα των αστέγων. Παρά την υποχώρηση του πληθωρισμού στο 2% τον Ιούνιο, το βιοτικό επίπεδο για τον μέσο Βρετανό παραμένει χαμηλότερο από αυτό που ήταν την εποχή των τελευταίων εκλογών το 2019, αποτέλεσμα της επίδρασης του πληθωρισμού που ξεπέρασε το ύψος αύξησης των μισθών για σχεδόν δύο χρόνια. Τα ποσοστά φτώχειας μετά το κόστος στέγασης αυξήθηκαν σε περίπου 20%.

Η Άντζελα Ρέινερ, νέα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αρμόδια για θέματα στέγασης στους Εργατικούς, προετοιμάζει ένα μπαράζ μεταρρυθμίσεων που θα παρουσιαστούν σε μερικές εβδομάδες. Περιλαμβάνουν μέτρα για την ενίσχυση της οικοδόμησης. Σχεδιάζει επίσης να ιδρύσει μια μονάδα που θα έχει ως αποκλειστικό έργο τον τερματισμό της αστεγίας.

Επίσης αναμένεται να παρουσιάσει αμέσως πακέτο μεταρρυθμίσεων για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Θα υπάρξουν επίσης μέτρα που λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής θα οδηγήσουν σε βελτίωση του επιπέδου ζωής ενώ θα προωθηθεί ο καθορισμός κατώτατου εθνικού μισθού.

Κλιματική αλλαγή-Πράσινη μετάβαση

Τα έργα δημιουργίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουν κολλήσει στη Μ. Βρετανία. Ήδη υπάρχει μια τεράστια ουρά αιτήσεων για χορήγηση αδειών λόγω μιας περίπλοκης διαδικασίας έγκρισης σχεδιασμού, αλλά και εξαιτίας τοπικών κινημάτων που αντιτίθενται στη χρήση πράσινης ενέργειας.

Οι μεταρρυθμίσεις της Ρέινερ, πρόκειται να περιλαμβάνουν μέτρα για την επιτάχυνση της κατασκευής υποδομών καθαρής ενέργειας. Ο Εντ Μιλιμπαντ ο οποίος θα είναι ο νέος υπουργός Ενέργειας, αναμένεται να βάλει τέλος στην απαγόρευση εγκατάστασης μονάδων χερσαίας αιολικής ενέργειας και μάλιστα με προφορική δήλωση εντός εβδομάδων, αν όχι ημερών, από τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Αναμένεται να ανακοινωθεί επίσης η δημιουργίας της GB Energy, ενός νέου δημόσιου επενδυτικού οχήματος, με στόχο την προσέλκυση ιδιωτικής χρηματοδότησης για έργα ενεργειακής υποδομής.

Εθνικό Σύστημα Υγείας: «Ουρά» 7,5 εκατομμυρίων ανθρώπων

Ένας συνδυασμός αναβολών που σχετίζονται με τον Covid, χρόνιων ελλείψεων νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού δυναμικού έχουν οδηγήσει σε ρεκόρ καθυστερήσεων στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Η λίστα αναμονής έχει αυξηθεί από τότε που ο Σούνακ την προσδιόρισε ως μία από τις πέντε κορυφαίες προτεραιότητές του. Ανέρχεται σε 7,57 εκατομμύρια άτομα. Αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν το 10% του πληθυσμού της χώρας.

Ο προαλειφόμενος ως νέος υπουργός Υγείας Γουές Στρίτινγκ ήδη έχει δηλώσει ότι θα έρθει σε επαφή με τον Βρετανικό Ιατρικό Σύλλογο την πρώτη ημέρα της κυβέρνησης των Εργατικών για να προσπαθήσει να τερματίσει την απεργία των χαμηλόβαθμων γιατρών, η οποία συνέβαλε στη δημιουργηθείσα κατάσταση. Οι Εργατικοί έχουν πει ότι θα χρησιμοποιήσουν περισσότερες υπηρεσίες Σαββατοκύριακου και απογευματινές για να δημιουργήσουν 40.000 επιπλέον ραντεβού την εβδομάδα, μαζί με άλλα μέτρα.

Φυλακές

Η κατάσταση στις φυλακές της Αγγλίας και της Ουαλίας είναι οριακή. Υπάρχει αριθμός φυλακισμένων που υπερβαίνει τη χωρητικότητά τους. Η αποτυχία πολλών προηγούμενων κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οδήγησε την κυβέρνηση Σούνακ στην απελευθέρωση αριθμού κρατουμένων. Οι Εργατικοί είναι πιθανό να συνεχίσουν το πρόγραμμα πρόωρης απελευθέρωσης κρατουμένων, με τροποποιήσεις, καθώς και να εξετάσουν και κάποιες άλλες επιλογές.

Άλλες προκλήσεις

Οι μετανάστες που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο με μικρές βάρκες σημείωσαν ρεκόρ το 2024.Ο Σουνάκ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις αφίξεις απελαύνοντάς τους στη Ρουάντα. Πέραν του μεταναστευτικού η κυβέρνηση Στάρμερ έχει πολλές άλλες προκλήσεις να αντιμετωπίσει, όπως πτωχεύσεις οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, αυξανόμενη μετανάστευση, εκτεταμένα οικονομικά προβλήματα στα πανεπιστήμια, βουλωμένα ποτάμια από λύματα και διαφωνίες για τις αμοιβές στον δημόσιο τομέα. Ο Στάρμερ μπορεί επίσης να χρειαστεί να αντιμετωπίσει μεγάλη εσωκομματική  πίεση για μια πιο δυναμική στάση έναντι του Ισραήλ σχετικά με τη στρατιωτική του εκστρατεία στη Γάζα.

Νομοθετικό «μπαράζ»

Η επικεφαλής του γραφείου του Στάρμερ Σού Γκρέι έχει να παρουσιάσει 20 νομοσχέδια εντός των πρώτων 100 ημερών της νέας κυβέρνησης. Η ομιλία του Βασιλιά, που παρουσιάζει τη νέα νομοθετική ατζέντα, θα πραγματοποιηθεί στις 17 Ιουλίου.

Κορυφαία προτεραιότητα είναι ένα νομοσχέδιο για τα εργασιακά δικαιώματα για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που υποσχέθηκε η Ρέινερ για τα δικαιώματα των εργαζομένων, ένα μεγάλο πακέτο μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνει μέτρα για την απαγόρευση των «εκμεταλλευτικών συμβάσεων μηδενικής ώρας» και τη βελτίωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων από την πρώτη ημέρα της απασχόλησης, καθώς και την ενίσχυση των εξουσιών των συνδικαλιστικών οργανώσεων . Η κυβέρνηση θα διαβουλευτεί με τις επιχειρήσεις για το νομοσχέδιο πριν περάσει από τη Βουλή.

Ένα νομοσχέδιο για τους ενοικιαστές που έχει ήδη εισαχθεί υπό τους Συντηρητικούς θα επανεισαχθεί από το Εργατικό Κόμμα για να τερματιστεί η λεγόμενη «χωρίς υπαιτιότητα έξωση» των ενοικιαστών από τους ιδιοκτήτες τους.

Ένα νομοσχέδιο για το έγκλημα και την αστυνόμευση θα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις των Εργατικών για αύξηση της αστυνόμευσης στις γειτονιές και καταστολή της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων αυστηρότερων ποινών για επιθέσεις σε εργαζόμενους καταστημάτων.

Ένα νομοσχέδιο για την ασφάλεια των συνόρων θα εισαγάγει νομοθεσία για να δώσει στη νέα Διοίκηση Ασφάλειας Συνόρων αντιτρομοκρατικές εξουσίες για την καταστολή των παράνομων συμμοριών λαθρεμπορίου
Οι Εργατικοί δεν σχεδιάζουν να ακυρώσουν το νομοσχέδιο των Τόρις για απέλαση μεταναστών – θα επανεξεταστούν όμως βασικές πλευρές του

Επιπλέον νομοσχέδια  περιλαμβάνουν την απαίτηση για ανεξάρτητη αξιολόγηση των κρατικών οικονομικών από το Γραφείο Προϋπολογισμού παράλληλα με κάθε δημοσιονομικό γεγονός, τη διάθεση της δικαιόχρησης σιδηροδρομικών μεταφορών στη δημόσια ιδιοκτησία όταν λήξουν οι συμβάσεις με τους ιδιώτες, την προοδευτική απαγόρευση του καπνίσματος που πρότεινε ο προκάτοχος του Στάρμερ, Σούνακ, μεταρρύθμιση του νόμου περί ψυχικής υγείας και απαγόρευση της «θεραπείας μετατροπής», η οποία επιδιώκει να κάνει ένα μη ομοφυλόφιλο άτομο να γίνει ετεροφυλόφιλο.

Ο προϋπολογισμός

Οι Εργατικοί δεν έχει ακόμη πει πώς θα χρηματοδοτήσουν ένα διαφαινόμενο κενό δαπανών από την εφαρμογή των μέτρων τους. Θεωρείται δεδομένο ότι θα τηρήσουν τα υπάρχοντα σχέδια αμυντικών δαπανών και θα τις αυξήσουν στο 2,5% του ΑΕΠ.

Ο προϋπολογισμός θεωρείται ότι είναι πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον Στάρμερ και την Ριβς να καθιερωθούν ως αξιόπιστοι διαχειριστές των κρατικών οικονομικών. Εάν οι επενδυτές σε βρετανικά ομόλογα εντυπωσιαστούν και τιμήσουν μια πιο ευνοϊκή δημοσιονομική προοπτική, αυτό θα μπορούσε τελικά να μειώσει το κόστος δανεισμού για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που εκτινάχθηκαν από τους προκατόχους του Στάρμερ και να  κερδίσει σημαντική πίστωση χρόνου από το εκλογικό σώμα.

Το Εργατικό κόμμα έχει δεσμευτεί να δημοσιεύσει μια αξιολόγηση με όλα τα μελλοντικά δημοσιονομικά γεγονότα, εντός των 10 προσεχών εβδομάδων. Αυτό σημαίνει ότι η 11η Σεπτεμβρίου είναι η ενωρίτερη πιθανή ημερομηνία για να παρουσιάσει η Ριβς τα σχέδιά της για τις δαπάνες στο Κοινοβούλιο. Εξακολουθούν να γίνονται συζητήσεις εντός των Εργατικών για το εάν ο Σεπτέμβριος ή ο Οκτώβριος θα ήταν η καλύτερη στιγμή για τον προϋπολογισμό. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το χρονοδιάγραμμα του προϋπολογισμού σημαίνει ότι το σχέδιο του Εργατικού Κόμματος για τον τερματισμό της μείωσης του φόρου προστιθέμενης αξίας στα ιδιωτικά σχολεία δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν από το ακαδημαϊκό έτος 2025-26.