Η «τετράδα» που παίζει για τις θέσεις-κλειδιά στην Ευρώπη

Αν περιμένατε μήνες διαπραγματεύσεων και συναρπαστική πολιτική δράση σε ό,τι αφορά το ποιοι θα καταλάβουν τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές, μπορεί κάλλιστα να απογοητευτείτε, υποστηρίζει το Politico. 

Μια ασυνήθιστα πρώιμη συναίνεση φαίνεται να αναδύεται γύρω από τα προτιμώμενα ονόματα που θα καθίσουν στο τραπέζι της κορυφής της ΕΕ: η Γερμανίδα Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ρομπέρτα Μέτσολα από τη Μάλτα ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η Εσθονή Κάγια Κάλας ως επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής.

Αν και τίποτα δεν είναι γραμμένο στην πέτρα, γράφει το Politico, το περίγραμμα μιας συμφωνίας αναμένεται στο άτυπο δείπνο που ετοιμάζεται για τους ηγέτες του μπλοκ στις 17 Ιουνίου, δήλωσαν στο περιοδικό οκτώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες. 

«Χτυπήστε ξύλο, αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε σχετικά γρήγορα», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ, αν και προειδοποίησε ότι μια επίσημη συμφωνία πιθανότατα δεν θα έρθει μέχρι να συναντηθούν ξανά οι ηγέτες στις 27-28 Ιουνίου.

Μέρος της αισιοδοξίας σχετικά με το χρονοδιάγραμμα πηγάζει από το ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα έχει μικρό χρονικό παράθυρο κινήσεων.

Τις ημέρες από τότε που ο Μακρόν, ένας από τους κύριους παίκτες στη συζήτηση για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας, και οι φιλελεύθεροί του γνώρισαν μια συντριπτική ήττα από την ακροδεξιά στις εκλογές της ΕΕ, η διαπραγματευτική του ισχύς στις Βρυξέλλες έχει περιοριστεί. Η προσοχή του στρέφεται τώρα στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε στη Γαλλία, παρά στις κορυφαίες θέσεις στις Βρυξέλλες.

Σε συνδυασμό με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και την πιθανή επιστροφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά τις ΗΠΑ του Νοεμβρίου, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει εσωτερικά παζάρια, δήλωσαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες.

Η γρήγορη διπλωματική ευθυγράμμιση γύρω από τους «Big 4» έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσδοκίες ενόψει των ευρωεκλογών, όταν οι Βρυξέλλες έσφυζαν από φήμες ότι ο Μακρόν εξέταζε εναλλακτικές λύσεις για την προεδρία της Κομισιόν αντί της Φον ντερ Λάιεν.

Πράγματι, η ταχύτητα της συναίνεσης έκανε ακόμη και ορισμένους διπλωμάτες να φοβούνται ανατροπές. «Όσο περισσότερη αισιοδοξία ακούω τόσο πιο νευρικός γίνομαι», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη μετά τις ευρωεκλογές, θέλει να εγγυηθεί μια δεύτερη πενταετή θητεία στη Φον ντερ Λάιεν. Με τον Μακρόν να επικεντρώνεται στη δική του εσωτερική πολιτική αναταραχή, οι ηγέτες της ηπείρου είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα την επιβάλουν.

«Οι ηγέτες δεν μπορούν να την προσπεράσουν, ακόμη και αυτοί που θα το ήθελαν», είπε ένας άλλος αξιωματούχος της ΕΕ. «Είναι η κύρια υποψήφιά τους, είναι το μεγαλύτερο κόμμα».

Οι σοσιαλιστές, η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και βασικό μέρος του σημερινού κεντρώου συνασπισμού, στοχεύουν στην ηγεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εκπροσωπεί τα 27 κράτη-μέλη.

Ο Κόστα είναι πρωτοπόρος στην κούρσα για να διαδεχθεί τον σημερινό Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ -τόσο πολύ που οι διπλωμάτες εικάζουν ήδη ποιος θα γίνει ο αρχηγός του επιτελείου του.

Αλλά δεν είναι τελειωμένη υπόθεση: η υποψηφιότητα του Κόστα θα μπορούσε ακόμα να γίνει μια περίπλοκη υπόθεση εξαιτίας των νομικών του εκκρεμοτήτων. 

Τον περασμένο Νοέμβριο, ο τότε Πορτογάλος πρωθυπουργός παραιτήθηκε αφού οι εισαγγελείς αναγνώρισαν τον Κόστα ως επίσημο ύποπτο σε μια ευρεία έρευνα. Εκείνη την εποχή, οι Πορτογάλοι εισαγγελείς δεν αποκάλυψαν ποιο ακριβώς έγκλημα ήταν ύποπτος ότι διέπραξε.

Οκτώ μήνες μετά, η υπόθεση παραμένει σφραγισμένη και το μυστήριο, το ίδιο. Δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε βάρος του Κόστα, αλλά οι εισαγγελείς δεν σταμάτησαν την έρευνά τους για τον πρώην πρωθυπουργό. Κατόπιν αιτήματός του, ο Κόστα τον περασμένο μήνα απάντησε σε ερωτήσεις του εισαγγελέα και επέμεινε ξανά στην αθωότητά του.

Ένα ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών πρωτευουσών δεν βλέπουν πλέον τη νομική υπόθεση εναντίον του Κόστα ως εμπόδιο για τη μετακίνησή του στις Βρυξέλλες. Έχει καλή εργασιακή σχέση με τη Φον ντερ Λάιεν και είναι γενικά δημοφιλής στους Ευρωπαίους ηγέτες. Και σύμφωνα με έναν Γάλλο αξιωματούχο, ο Μακρόν συμπαθεί τον γαλλόφωνο πρώην Πορτογάλο πρωθυπουργό, με τον οποίο του αρέσει να συζητά.

Ωστόσο, το νομικό σύστημα της Πορτογαλίας κινείται αργά και ενώ η έρευνα για τον Κόστα συνεχίζεται, τα νομικά θέματα θα μπορούσαν να επισημανθούν από τους Σκανδιναβούς που επιδιώκουν να ενισχύσουν την υποψηφιότητα της σοσιαλίστριας πρωθυπουργού της Δανίας Μ. Φρεντέρικσεν, το όνομα της οποίας κυκλοφορεί στις Βρυξέλλες εδώ και μήνες.

Η πιο αβέβαιη θέση, σε αυτό το σημείο, είναι ποιος θα διοριστεί επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής, ανέφεραν τέσσερις αξιωματούχοι. Η Πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάλας ενδιαφέρεται για τη δουλειά και ως γυναίκα φιλελεύθερη και ηγέτιδα κράτους της Ανατολικής Ευρώπης, θα ήταν σχεδόν ιδανική επιλογή για τους φιλελεύθερους καθώς επιλέγουν τον διάδοχο του Ζ. Μπορέλ.

Η ευκολότερη από τις τέσσερις υποψηφιότητες θα είναι αυτή της Ρομπέρτα Μέτσολα του ΕΛΚ. Το σχέδιο προβλέπει να κάνει άλλη μια θητεία δυόμισι ετών ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μετά από αυτό, η ηγεσία της Βουλής πρόκειται να πάει στους Σοσιαλιστές. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όχι οι ηγέτες της ΕΕ έχουν τον τελευταίο λόγο για αυτή την απόφαση.

Τις επόμενες ημέρες, στο άτυπο δείπνο και τη σύνοδο κορυφής, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα παζαρέψουν με τη Φον ντερ Λάιεν για να εξασφαλίσουν παραχωρήσεις σε ό,τι αφορά τα χαρτοφυλάκια της νέας Κομισιόν με αντάλλαγμα τη στήριξή τους. «Αυτοί είναι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Δεν έρχονται στις Βρυξέλλες απλώς για να υπογράψουν μια συμφωνία», δήλωσε ένας τρίτος διπλωμάτης της ΕΕ.

Ακόμη και αν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταλήξει σε μια γρήγορη συμφωνία σχετικά με το παζλ των κορυφαίων εργασιών, εξακολουθεί να υπάρχει το εμπόδιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο θα μπορούσε να ψηφίσει για μια δεύτερη πενταετή θητεία για τη Φον ντερ Λάιεν στις 18 Ιουλίου.

«Υπάρχει πάντα μια έκπληξη στις συζητήσεις για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας», είπε ένας τέταρτος διπλωμάτης της ΕΕ.

Η Γερμανίδα πρόεδρος της Επιτροπής χρειάζεται 361 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μια δεύτερη πενταετή θητεία. Ενώ ο σημερινός συνασπισμός της έχει κερδίσει 400 έδρες, τα στελέχη του κόμματος προειδοποιούν ότι τουλάχιστον το 10% μπορεί να μην ψηφίσει υπέρ της Φον ντερ Λάιεν, στερώντας της ενδεχομένως την πλειοψηφία.

«Μην ανησυχείς, δεν είμαστε ακόμα εκεί. Το Politico θα έχει πολλά να γράψει», είπε ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ.