Πέντε βασικά συμπεράσματα από τις ευρωκάλπες της Κυριακής

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) είναι ο νικητής των εκλογών για το Ευρωκοινοβούλιο, ενισχύοντας τη θέση του στην αίθουσα, ωστόσο όλοι μιλούν για το θεαματικό πλασάρισμα των ακροδεξιών δυνάμεων, που μοιράζονται σε κυρίως δύο πολιτικές ομάδες και πέτυχαν σημαντικά κέρδη σε όλη την ΕΕ.

Το κεντροδεξιό ΕΛΚ διεκδικεί 184 έδρανα στο Κοινοβούλιο, το ένα τέταρτο του συνόλου των 720, σύμφωνα με τα μη τελικά αποτελέσματα. Πρόκειται για το μόνο κόμμα που αναφέρεται (και) στον μετριοπαθή κεντρώο χώρο και ενίσχυσε τα ποσοστά του σ' αυτές τις εκλογές: Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) παρέμειναν σταθεροί, ενώ η φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe αποδεκατίστηκε.

Από θέση ισχύος, το ΕΛΚ μπορεί να καθορίσει την πολιτική της ΕΕ, γέρνοντας την ατζέντα προς τα δεξιά. «Είμαστε το κόμμα της βιομηχανίας, αλλά και το κόμμα των αγροτών της Ευρώπης», δήλωσε πρόσφατα στο Politico ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της Ομάδας του ΕΛΚ.

Tο ΕΛΚ θα μπορούσε απ' τη μια, για άλλη μια φορά, να ενεργοποιηθεί σ' έναν μεγάλο συνασπισμό με τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους, ωστόσο σε ορισμένα ζητήματα δεν αποκλείεται να προσεγγίσει θέσεις δεξιότερων κομμάτων  — ει δυνατόν χωρίς να αποξενώσει τους κεντρώους συμμάχους του.

Η Ακροδεξιά αλλάζει το τοπίο

Όπως προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, οι ακροδεξιές δυνάμεις σημείωσαν μεγάλα κέρδη σε ολόκληρη την ΕΕ. Στη Γαλλία, η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν συγκέντρωσε σχεδόν το ένα τρίτο των ψήφων και εδραιώνεται ως η κορυφαία υπερεθνικιστική ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο. Τα Αδέλφια της Ιταλίας, της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, αντίστοιχα κέρδισαν πάνω από το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων.

Οι δύο ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην πιο δεξιά πλευρά του φάσματος, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), θα ελέγχουν 131 έδρες στην αίθουσα. Χωρίς να υπολογίζονται οι 15 βουλευτές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), οι 10 αντιπρόσωποι του κόμματος Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, οι έξι της Συνομοσπονδίας της Πολωνίας και τα τρία μέλη του φιλορωσικού κόμματος Αναγέννηση της Βουλγαρίας.

Η νίκη Μελόνι, βέβαια, στην Ιταλία έφερε απώλειες στη συγκυβερνώσα Λέγκα, κάποτε ηγετικό κόμμα στην ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία, που έχασε τα δύο τρίτα των εδρών της. Στην Ισπανία, αντίστοιχα, το ακροδεξιό Vox υπονομεύτηκε από το νέο κόμμα «Η Γιορτή Τελείωσε», υπό την ηγεσία της ακροδεξιάς διαδικτυακής μορφής Αλβισε Πέρεθ. 

Εάν η ακροδεξιά συγκροτούσε μια ενιαία ομάδα, θα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο Κοινοβούλιο, πίσω από το παραδοσιακά κυρίαρχο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Οι αντιπαλότητες και οι διαφωνίες στις τάξεις της καθιστούν απίθανο αυτό το σενάριο. Αλλά το τεράστιο μέγεθος συνολικά των ακροδεξιών παρατάξεων αναμένεται να ασκεί διόλου ευκαταφρόνητη πίεση στην πολιτική της ΕΕ.

Εμπόδια στον δρόμο της Φον ντερ Λάιεν 

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι το φαβορί για να κρατήσει το πόστο της, αλλά χωρία καμιά βεβαιότητα πια.

Εάν κερδίσει την υποστήριξη των εθνικών ηγετών, θα χρειαστεί να ζητήσει από το Κοινοβούλιο επιβεβαίωση της υποψηφιότητάς της. Το 2019 εξελέγη με ψήφους του ΕΛΚ, του S&D και του Renew Europe. Ο ίδιος συνασπισμός θα μπορούσε, καταρχήν, να της εξασφαλίσει άλλη πλειοψηφία.

Θα χρειαστεί όμως να μετρήσει προσεκτικά τους αριθμούς, γιατί η ψηφοφορία είναι μυστική. Την τελευταία φορά που ζήτησε την υποστήριξη του Κοινοβουλίου, πριν από πέντε χρόνια, μπορούσε θεωρητικά να υπολογίζει στην υποστήριξη των 440 βουλευτών που ανήκαν στις τρεις κεντρώες ομάδες, αλλά πήρε μόλις 383 ψήφους.

Αυτή τη φορά, οι τρεις ομάδες θα αντιπροσωπεύουν περισσότερους από 400 βουλευτές. Βγαίνουν τα κουκιά αν την ψηφίσουν όλοι, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο αυτό. Υπάρχουν και ολόκληρα εθνικά κόμματα εντός ΕΛΚ που έχουν δηλώσει ότι δεν θα την υποστηρίξουν.

Μαύρισαν τους Πράσινους οι Ευρωπαίοι...

Μετά από μια πενταετία κατά τη διάρκεια της οποίας οι Βρυξέλλες υπέγραψαν την Πράσινη Συμφωνία, οι ψηφοφόροι στράφηκαν εναντίον κομμάτων με οικολογικό προσανατολισμό και έδειξαν στους εκπροσώπους τους την πόρτα της εξόδου από το Κοινοβούλιο.

Οι πιο σημαντικές απώλειες των Πρασίνων σημειώθηκαν σε Γαλλία και Γερμανία, απ' όπου δηλαδή αντλούσαν το ήμισυ της κοινοβουλευτικής τους δύναμης. Παρά τα μικρά κέρδη σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Δανία, η ομάδα θα χάσει πάνω από δώδεκα έδρανα, γλιστρώντας από τέταρτη σε έκτη δύναμη της Ευρωβουλής.

Και... αναπαλαίωσαν τους εκσυγχρονιστές 

Η ομάδα Renew Europe - ο τρίτος πυλώνας του τριμερούς μεγάλου συνασπισμού που κυριάρχησε στο Κοινοβούλιο τα τελευταία πέντε χρόνια - κατατροπώθηκε την Κυριακή.

Στη Γαλλία, το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν έπαθε μεγάλο σοκ. Απογοητευμένοι ψηφοφόροι του οδηγήθηκαν στην Ακροδεξιά. Οι Ισπανοί Ciudadanos εξαϋλώθηκαν: Οι επτά έδρες τους απορροφήθηκαν όλες από το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα. Απώλειες σημείωσαν επίσης οι εκσυγχρονιστές-ανανεωτές σε Ρουμανία, Δανία και Εσθονία.

Με περίπου 14% των εδρών του Κοινοβουλίου, το Renew πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης θητείας ως ρυθμιστής. Τώρα, θα περιοριστεί σε πολύ μικρότερη δύναμη - και, μέχρι νεωτέρας, το πολυδιαφημιζόμενο όραμα του Μακρόν για την Ευρώπη  θα... παραμείνει όραμα.

Μήνυμα στις εθνικές κυβερνήσεις

Όπως συμβαίνει συνήθως στις ευρωεκλογές, οι πολίτες χρησιμοποιούν την ψήφο τους εν είδει δημοψηφίσματος για τις εθνικές τους κυβερνήσεις. Στη Γαλλία, η συντριπτική νίκη της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης έκανε τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Αντίστοιχο πολιτικό μήνυμα, χωρίς όμως τόσο δραματικές πολιτικές εξελίξεις. έστειλαν οι ψηφοφόροι και προς τον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς.

Στην Ισπανία, όμως, η προσπάθεια να παρουσιαστούν οι εκλογές ως δημοψήφισμα για τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ απέτυχε: το Σοσιαλιστικό Κόμμα του σχεδόν ήρθε ισοπαλία με το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, υπονομεύοντας την προσπάθεια των συντηρητικών να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα για να χτυπήσουν την κυβέρνηση μειοψηφίας της Μαδρίτης.